روحاني در گفت‌وگو با شبكه CNN:
من و اوباما نامه می‌نویسیم گاهی ایشان و گاهی من!
تصور نمي‌شد كه دو وزير ايران و امريكا ساعت‌ها بنشينند با هم حرف بزنند
گروه سياسي |مصاحبه‌اي با محوريت سياست‌هاي حسن روحاني. سياست‌هاي او در قبال سوريه، آزادي زندانيان امريكايي، برجام و عربستان. متن گفت‌وگوي حسن روحاني با شبكه سي‌ان‌ان امريكا شبيه اكثر گفت‌وگوهاي او است اما امسال نكته‌هاي اين گفت‌وگو كمي بيشتر است. گفت‌وگويي كه با محوريت سوريه آغاز شده است حسن روحاني را وادار به اين توضيح مي‌كند كه چرا ايران از سوريه حمايت مي‌كند. رييس‌جمهور از سابقه دوستي ايران و سوريه مي‌گويد و روزهايي كه سوريه به ايران كمك مي‌كرده است. در همين ميان اما تاكيد دارد كه قرار نيست گفت‌وگوي مستقيمي با امريكا در مورد سوريه صورت بگيرد. حسن روحاني اما از رويكرد به امريكا هم مي‌گويد. رويكردي كه از نگاه او از سال‌ها قبل نشات مي‌گيرد و باعث شده است كه مردم ايران حالا از سياست‌هاي امريكا عصباني باشند اما به دنبال كاهش تنش‌ها هم باشند. روحاني از شعار مرگ بر امريكا مي‌گويد؛ شعاري كه او مي‌گويد به خاطر مداخلات امريكا بوده است. رييس‌جمهور از دو سال پيش هم مي‌گويد. روزهايي كه حتي تصور هم نمي‌شده است كه وزراي خارجه ايران و امريكا بنشينند و مذاكره كنند و حتي به توافق هم برسند اما حالا به چنين فضايي رسيده‌اند. روحاني در اين گفت‌وگو وعده هم داده است؛ وعده تلاش براي زودتر آزاد كردن زندانيان. نخستين سوال از رييس‌جمهور در مورد سوريه بود و اينكه آيا ايران در كنار امريكا براي اتمام جنگ در سوريه حركتي خواهد كرد يا خير؟ روحاني اما در پاسخ به اين سوال گفت: «بين ايران و امريكا مذاكره مستقيمي راجع به سوريه وجود ندارد اما در عين حال ايران با اتحاديه اروپا و كشورهاي ديگر مذاكره دارد و آن كشورها هم با ايالات متحده در گفت‌وگو هستند. بنابراين گفت‌وگوي غيرمستقيم وجود دارد.»روحاني اما در مورد پيش‌بيني‌اش در مورد احتمال نماندن بشار اسد در جغرافياي سياسي سوريه نيز گفت: «من فكر مي‌كنم كه امروز همه پذيرفته‌اند كه حكومت اسد بايد بماند تا بتوانيم با تروريسم مبارزه كنيم. اما به محض اينكه ديديم اين حركت در حال موفقيت است و مي‌تواند قدم به قدم تروريست‌ها را به عقب براند، بايد اقدامات ديگري انجام گيرد براي اينكه صداي مخالفان هم شنيده شود و در سوريه آنهايي كه معترض حكومت اسد هستند - البته نه آنهايي كه تروريست هستند - پاي ميز مذاكره بيايند و با گروه‌هاي ديگر بنشينند و از جمله مقامات دولتي و آن‌وقت توسط خودشان براي آينده سوريه تصميم‌گيري شود. »رييس‌جمهور همچنين در ادامه در ارزيابي‌اش از اقدامات روسيه در سوريه نيز يادآور شد: «چند ماه پيش در ملاقاتي كه با آقاي پوتين داشتيم ايشان اين مساله را به‌طور مفصل مطرح كرد كه روسيه تصميم گرفته يك مبارزه جدي‌تري را با داعش در منطقه شروع كند. حتي در آن ملاقات پيشنهاد كرد كه برخي از كشورها مثل ايران، عراق و روسيه با هم يك نوع شبه ائتلافي را تشكيل بدهند و به هم براي مبارزه با داعش و گروه‌هايي شبيه به آن كمك كنند و در اصل مساله، من موافق بودم و گفتم به هر حال هدف ما مبارزه با داعش است و هر كس كمك كند چه بهتر. او در آن ملاقات به من گفت كه در اين زمينه با آقاي اوباما هم صحبت كرده و گفت كه مي‌خواهد مبارزه با داعش را تشديد كند و به من گفت كه آقاي اوباما هم از اين كار استقبال كرده است. بنابراين از اين حركت جديد روسيه قبلا ما مطلع بوديم. خود امريكا هم مطلع بوده و حتي در آن ملاقات به من گفت كه با آقاي اردوغان صحبت كرده و با ديگران. بنابراين از قبل پيش‌بيني مي‌شد كه روسيه در زمينه مسائل منطقه‌اي و از جمله مبارزه با داعش فعال‌تر شود و الان توان خودش را در منطقه براي مبارزه با داعش بيشتر كرده است.»
وي در مورد علت حمايت ايران از سوريه نيز گفت: «شما مي‌دانيد كه در زماني كه ما در جنگ با عراق بوديم و صدام به ما حمله كرد و يك جنگ هشت‌ساله داشتيم يكي از كشورهاي معدودي كه در منطقه از ما حمايت مي‌كرد عليه صدام، پدر همين آقاي بشار اسد، حافظ اسد بود. ما از آن زمان يك روابط بسيار خوب و نزديكي با اين كشور داشتيم. باز شما مي‌دانيد آن زماني كه اسراييلي‌ها حمله كردند به لبنان و با حزب‌الله وارد جنگ شدند - مقصودم البته جنگ 33 روزه در سال 2006 است- وقتي كه اسراييل شكست خورد و حزب‌الله پيروز شد، فرمانده حزب‌الله در يك سخنراني اعلام كرد كه در اين جنگ ما از كمك‌هاي سوريه هم برخوردار بوديم. بنابر اين سوريه در منطقه به عنوان يك دوست قديمي ما بوده و مطرح است. اين خيلي روشن است. اما اينكه امروز در سوريه چه مي‌گذرد، ممكن است اشكالاتي هم بر حكومت آقاي اسد وارد باشد و ممكن است برخي از معترضين فضاي بازتري را در سوريه بخواهند. اما واقعيت امر اين است كه خطر اول امروز در سوريه داعش است؛ داعش حدود دو سوم اين كشور را اشغال كرده، از شهرها و روستاها مردم فرار كردند. از اين مناطق به لبنان، تركيه، كردستان و جاهاي مختلف رفته و پناهنده شده‌اند و مردم وضع بسيار بدي دارند. داعش بسيار بي‌رحمانه با مردم رفتار مي‌كند. به هيچ چارچوبي معتقد نيست. به نظر من همه بايد قبول و باور كنيم امروز در سوريه اولويت اول، بايد مبارزه با تروريسم و با داعش و اولويت دوم اصلاحات سياسي در حكومت سوريه باشد.»
دنبال زودتر آزاد كردن زندانيان هستم
روحاني در ادامه اين گفت‌وگو در پاسخ به سوالي در مورد برخي امريكايي‌هاي بازداشت شده در ايران با وجود توافق هسته‌اي نيز خاطرنشان كرد: « فكر مي‌كنم يك سوال مربوط‌تري در اينجا وجود دارد. شما سوال كرديد كه ما با امريكايي‌ها در زمينه مسائل هسته‌اي به يك توافقاتي رسيديم و زنداني‌هاي دوتابعيتي در ايران وجود دارند. زنداني شدن آنها كه ربطي به توافق هسته‌اي نداشته و اتهاماتشان چيز ديگري است. ولي من از اين طرف سوال مي‌كنم عده‌اي از ايراني‌ها در امريكا زنداني هستند كه دقيقا در رابطه با مسائل هسته‌اي در زندان هستند. يعني به خاطر تحريمي كه بوده و امروز در اين توافق با قطعنامه 2231 اين تحريم برداشته شده و وقتي اين تحريم برداشته مي‌شود، ماندن آنها در زندان چه معنايي دارد؟ يعني بعد از اين توافق نخستين سوال اين است كه ايراني‌هايي كه به خاطر دور زدن تحريم در زندان به سر مي‌برند، براي چه در زندان هستند؟ بلافاصله بايد آنها آزاد شوند و اگر امريكايي‌ها در اين زمينه اقدام درست خودشان را انجام دهند و آنها را آزاد كنند حتما فضايي باز مي‌شود كه ما هم از همه توانمان استفاده كنيم براي كمك به زنداني‌ها در ايران كه آنها هم زودتر آزاد شوند.» وي ادامه داد: «من نظر شخصي خودم اين است كه به هر زنداني‌اي كه امكانش باشد كمك كنيم. تا آنچه از ديدگاه قانوني بايد نسبت به او انجام گيرد، تسريع و زودتر تمام شود. يا بخشي از زندانش مورد عفو قرار گيرد. من كه شخصا بسيار خوشحالم، نه نسبت به يك روزنامه‌نگار بلكه نسبت به ديگران هم خوشحالم كه اقدامي شود كه اينها زودتر آزاد شوند. در واقع هر كسي كه ضرورت ندارد كه در زندان بماند، چرا در زندان بماند؟ ما بايد بتوانيم از شيوه‌هاي جايگزين استفاده كنيم، در دنياي امروز خيلي شيوه‌هاي جايگزين وجود دارد به جاي زندان با ابزار الكترونيكي كه در اختيار همه هست مي‌توان كنترل كرد. بنابراين اصل اينكه ما تسهيلات را در اختيار زندانيان بگذاريم و تلاش كنيم براي آزادي زودتر آنها، اين يك حرف درستي است و هم دولت و هم خود من دنبال اين كار هستيم. اما اگر در عين حال امريكايي‌ها نسبت به زنداني‌هاي ما اقدامات درستي انجام دهند در فضاي ايران بسيار موثر خواهد بود.» روحاني در مورد ميزان پشتيباني مقام معظم رهبري از توافق هسته‌اي نيز گفت: « از اول در بيانات رسمي ايشان فرمودند كه من با اصل توافق موافق هستم و ادامه پيدا كند. نكاتي را ايشان اعلام كردند به عنوان خط قرمزهايي كه بايد مذاكره‌كننده‌ها مراعات كنند. آن خطوط قرمز هم مورد مراعات مذاكره‌كننده‌ها هميشه بوده و بنابراين دليلي ندارد كه ايشان مخالفتي با توافق هسته‌اي داشته باشند.» وي در مورد نظر مجلس شوراي اسلامي در مورد توافق هم گفت: «مجلس ايران همان‌طور كه مي‌دانيد يك كميسيون ويژه‌اي را در اين باره انتخاب كرده و چند هفته است كه مشغول بررسي هستند و آن مقداري كه قبلا من خبر داشتم جزو برنامه‌هاي پارلمان بود و بنا بود كه- امروز كه روز يكشنبه است- گزارش اين كميسيون در مجلس مطرح شود و اگر آن گزارش در كميسيون مطرح شود، معمولا مجلس دو تا كار مي‌تواند انجام دهد. يكي اينكه تبديل كند به يك بيانيه و آن را منتشر كند و يكي اينكه تبديل كند به يك طرح. كه يك عده‌اي از نمايندگان امضا كنند و در جلسه‌اي مطرح شود و راجع به مواد آن طرح بحث و بررسي و تصويب شود و هر كدام از آنها كه باشد احتمال مي‌دهم كه در هفته جاري در مجلس تمام شود.»
مساله برجام مساله ايران و امريكا نيست
وي در مورد تهديدهاي جمهوريخواهان در مورد توافق هسته‌اي نيز گفت: « هر كس با ايران آشنا باشد مي‌فهمد كه حرف‌هاي اينها با واقعيت ايران چقدر زياد فاصله دارد. برخي از آنها حتي اسم تهران و ايران را هم اشتباه مي‌كردند و بلد نبودند و بعضي حتي نمي‌دانستند ايران كجاست و صحبت‌هايي كه مي‌كردند با واقعيت خيلي فاصله داشت. خود مردم ايران به‌صورت يك جوك به آن نگاه مي‌كردند و مي‌خنديدند. نكته دوم اينكه داستان برجام و توافق هسته‌اي به يك مساله حزبي تبديل شد و اين از نقطه ضعف‌هاي سياست خارجي امريكا بود. اين‌گونه مسائل كه مسائل ملي است نبايد مساله حزبي بشود و يك حزب بگويد من خيلي موافقم يا حزبي بگويد من خيلي مخالفم. در نهايت باز هم شكل ظاهري آن يك شكل حزبي بود نه يك نظر ملي. اين هم بحث ديگري بود كه ما در امريكا مشاهده مي‌كرديم. مساله بعد اينكه بله طبيعي است كه در امريكا عده‌اي مخالف يا موافق باشند اما مساله برجام مساله ايران و امريكا نيست، مساله برجام يك مساله بين‌المللي است. مساله‌اي است كه ايران با شش كشور دنيا صحبت كرده نه فقط با امريكا و در نهايت برجام در شوراي امنيت سازمان ملل تصويب شده. يعني در قطعنامه 2231 مورد تاييد قرار گرفته است. وي در ادامه گفت: «بنابراين مخالفت با برجام مخالفت با آقاي اوباما يا حزب دموكرات يا توافق ايران و امريكا نيست. مخالفت آنها، مخالفت با يك نهاد بين‌المللي است. يعني آنها داشتند با سازمان ملل و شوراي امنيت مخالفت مي‌كردند. در امريكا قبلا كمتر مشاهده مي‌شد كنگره يا سنا با سازمان ملل روبه‌رو بشود و با آنها بجنگد و يك حرف‌هايي بزند كه غيرقابل قبول است. مگر مي‌شود يك كشوري يك تعهدي را قبول كند و دولت بعد آن، تعهد را پاره كند. اين كار، كار صدام است. صدام يك تعهدي خودش امضا كرد با ايران، بعدا پاره كرد. بعد هم ناچار شد كه قبول كند و بگويد اشتباه كردم. مگر چنين چيزي امكان‌پذير است. »هر دولتي در هر كشوري كه مي‌آيد، بايد متعهد باشد به تعهد دولت قبلي خودش. والا آن كشور اعتمادش از بين مي‌رود، و هيچ‌كس در دنيا به آن اعتماد نمي‌كند. من فكر مي‌كنم اينها بيشتر شعار است.» رييس‌جمهور همچنين در پاسخ به سوالي در مورد نگراني‌ها از اجازه نداشتن براي بازرسي مراكز نظامي گفت: «چرا نگران باشند؟! اگر اين توافق اجرايي و عملياتي شد معني‌اش اين است كه ما پروتكل الحاقي را اجرا مي‌كنيم و پروتكل الحاقي مقررات خاص خودش را دارد. امروز در دنيا 120 كشور پروتكل الحاقي را اجرا مي‌كنند و ايران كشور 121 خواهد بود هر چيزي كه در كشورهاي ديگر اجرا مي‌شود در ايران هم اجرا خواهد شد. تفاوتي بين ما با آن 120 كشور نخواهد بود.
تصور نمي‌شد كه دو وزير ايران و امريكا ساعت‌ها بنشينند با هم حرف بزنند
روحاني در مورد شعار مرگ بر امريكا نيز گفت: «اين كلمه شيطان بزرگ براي حالا نيست. اين داستان مربوط به سال 1980 مي‌شود، يعني آن زمان بود كه امام (ره) اين مساله را مطرح كرد. زماني كه امريكايي‌ها ايران را به دخالت نظامي و حضور نظامي و اشغال نظامي تهديد كردند. امام آن زمان اين نكته را مطرح كرد و اين حرف‌ها هميشه بوده است در طول اين 37 سال بوده و يك چيز جديد در ايران نيست. ايرانيان به‌طور طبيعي از سياست‌هاي ايالات متحده امريكا در گذشته از زمان دولت مصدق تاكنون ناراحت هستند به خاطر مداخلات امريكا، به خاطر حمايت‌هاي امريكا از برخي از كشورهاي اشغالگر، به خاطر دخالت نظامي، حمايتي كه از صدام در جنگ كرد و دلايل مختلف. بنابراين در جنگ بين ايران و عراق امريكايي‌ها حمايت كردند از عراق و از صدام از همه اينها مردم ناراحت و عصباني هستند. طبيعي است كه شعارهايي هم عليه امريكا داشته باشند.» وي در ادامه گفت: « مردم ايران خواستار اين هستند كه تنش بين ايران و امريكا كم شود. من جزو شعارهاي انتخاباتي‌ام قبل از اينكه انتخاب شوم، اين بود كه با دنيا مي‌خواهم تعامل سازنده داشته باشم و با كشورهايي كه امروز تنش و حتي تخاصم وجود دارد، اين تنش يا تخاصم كم شود و ما بتوانيم به يك روابط طبيعي و نرمال نزديك‌تر شويم. من اين نظر را دارم الان هم مي‌گويم. به نظر من هم در اين دو سال ايران و امريكا نزديك‌تر شدند تا گذشته. به هر حال دو سال پيش تصور نمي‌شد كه دو وزير ايران و امريكا ساعت‌ها بنشينند با هم حرف بزنند و مذاكره بكنند و به توافق برسند.»
روحاني در ارتباط با احتمال دست‌دادن با اوباما افزود: خیلی من در ذهنم این حرکات سمبلیک مطرح نیست که به هم برسیم و به هم دست دهیم. یا به هم نرسیم. به هم سلام کنیم و یا به هم نامه بنویسیم. البته نامه می‌نویسیم گاهی ایشان می‌نویسند و گاهی من می‌نویسم. بين ايران و امريكا فاصله خيلي زيادي وجود دارد و خيلي مسائل در طول 37 سال گذشته بوده كه بايد جبران شود. مهم اين است كه بتوانيم طراحي كنيم چگونه اين مسائل را حل و فصل كنيم. چگونه رضايت مردم خودمان را جلب بكنيم و چگونه بتوانيم مردم دو كشور نزديك‌تر بشوند. بحث اين نيست كه گذشته فراموش بشود، بحث اين است كه چگونه جبران شود و چگونه به آينده نگاه كنيم. من معتقدم مردم ايران بيشتر مي‌خواهند به آينده نگاه كنند تا در گذشته بمانند و اين بسيار مهم است. اگر همين حالت در امريكا هم باشد، مردم امريكا هم همين را بخواهند، خواست ملي، حكومت‌ها را وادار مي‌كند به اينكه راه جديدي را پيدا و انتخاب كنند. وي در ادامه در ارتباط با فاجعه منا گفت: « تاكنون آنچه معلوم شده حدود 150 نفر كشته از ايراني‌هاست كه اين عدد ممكن است بالاتر برود. به خاطر اينكه ما عده‌اي مفقود داريم اين كار به معني بي‌برنامگي و بي‌كفايتي دولت عربستان است. دولت عربستان علي‌الظاهر همه ذهن، فكر و برنامه‌اش را مشغول كرده براي كشتار مردم يمن و ظاهرا وقت ندارد كه راجع به مردم خودش يا راجع به ميهمان‌هاي خانه خدا، فكر و برنامه‌ريزي كند. اين جاي بسيار بسيار تاسف است و عربستان بايد پاسخگو باشد در برابر اين بي‌برنامگي، بي‌انضباطي و عدم كارايي دولتش كه منجر شده به كشته شدن تعداد زيادي از حاجيان از كشورهاي مختلف. ما از لحاظ سياسي و حقوقي مساله را دنبال خواهيم كرد.»