بيتا موسوي/يدالله صمدي، كارگردان پيشكسوت سينما كه تاكنون ساخت فيلم‌هايي همچون «آپارتمان شماره ۱۳»، «ساراي»، «معجزه خنده»، «اتوبوس» و... را در كارنامه دارد به تازگي موفق به دريافت نشان درجه يك هنري شده است. وي اين نشان را در حالي دريافت كرده كه فيلم جديدش «پدر آن ديگري» نيز قرار است از پنجم آبان در گروه سينمايي استقلال، اكران عمومي شود. «پدر آن ديگري » فيلمي است كه پس از سال‌ها با اقتباس از رماني ايراني به همين نام نوشته پرينوش صنيعي، ساخته شده است و در جشنواره فيلم فجر سال گذشته با بي‌مهري مسوولان روبه‌رو شد. در اين فيلم هنگامه قاضياني، حسين ياري، اكبر عبدي، ثريا قاسمي و... به ايفاي نقش پرداخته‌اند. در همين ارتباط با اين كارگردان گفت‌وگو كرده‌ايم.
آخرين ساخته شما «پدر آن ديگري» در جشنواره فجر سال گذشته با بي‌مهري مسوولان روبه‌رو شد و در بخش خارج از مسابقه به نمايش در آمد. حتي سانس نمايش آن در برج ميلاد هم بسيار ديروقت بود. گويا قرار است اين فيلم به زودي در سينماها اكران عمومي شود.
بله. فيلم « پدر آن ديگري » از سه‌شنبه
ـ ۵ آبان ـ در سينماهاي تهران به نمايش در مي‌آيد. در جشنواره فجر ۳۳ فيلم، در سانس پاياني اكران فيلم‌ها در كاخ جشنواره نمايش داده شد و با وجود تصور خيلي از مسولان جشنواره، با استقبال كم نظير اصحاب رسانه و همكاران حاضر در سالن مواجه شد. به نحوي كه سالن نشست خبري بعد از اكران يعني ساعت 12:30 دقيقه بامداد، مملو از خبرنگاران و عكاساني بود كه با اشتياق از فيلم « پدر آن ديگري » صحبت مي‌كردند. اما اكران فيلم در ساعات پاياني شب خيلي برايم مهم نبود. چيزي كه بيشتر مرا نارحت كرد خطايي بود كه هيات انتخاب مرتكب شدند. فيلم را به جرم پيشكسوت بودن من (مي‌خندد) از بخش مسابقه خارج كردند و ضررهاي مادي و معنوي زيادي به من و فيلمم زدند. به‌طوري كه دو حامي مالي فيلم را از دست داديم. البته اين دليل كودكانه را آوردند تا شايد من را آرام كنند و حتما دلايل ديگري در كار بود. همان زمان اعلام كردند كه براي توجه به نسل جوان ترجيح دادند كه فيلم‌هاي بخش مسابقه از بين فيلمسازان جوان انتخاب شود. در صورتي كه به عقيده من اين تصميم‌گيري كاملا اشتباه بود و توجيهات آنها پر از تناقض!
آقاي مسعود جعفري جوزاني كه از پيشكسوتان سينما و از دوستان عزيز من و از نظر كسوت همدوره من هستند، با اينكه فيلم خودشان در بخش مسابقه بود اما به اين موضوع اعتراض كردند كه چرا بايد فيلم شريف «پدر آن ديگري» در بخش خارج از مسابقه باشد و حتي در برنامه سينمايي هفت نيز اين اعتراض خود را بيان كردند. در حالي كه ديگران هيچ صحبتي نكردند! منظورم از ديگران مديران خانه سينما، كانون كارگردانان، كارگردان‌هاي هم سن و سال من كه در جشنواره و در بخش مسابقه حضور داشتند و مديران فارابي است كه از قضا بنياد سينمايي فارابي شريك مالي من در اين فيلم است.
اما اكران موفق فيلم در سالن ميلاد و سالن‌هاي ديگر، مهر تاييدي بود بر كج‌سليقگي هيات انتخاب. معمولا مخاطبان جشنواره فجر ترجيح مي‌دهند بيشتر فيلم‌هايي را ببينند و دنبال كنند كه در بخش مسابقه باشد. به همين دليل فيلم‌هايي كه در اين بخش نباشند كمتر ديده مي‌شوند. اما جالب است بدانيد در سينما فرهنگ، تيتراژ پاياني فيلم كه شروع شد تماشاگران حاضر در سالن دقايقي ايستاده من و عوامل فيلمم را تشويق مي‌كردند.
اين دليل برگزار‌كنندگان جشنواره فجر در كنار گذاشتن فيلم من پيشكسوت، بيشتر خنده‌دار بود تا اينكه باعث بها دادن به جوانان بشود. من متوجه اين موضوع نشدم كه آنها تاكيد داشتند با اين كار مي‌خواهيم عرصه را براي جوانان باز كنيم. مگر سليقه‌هاي نسل ما با هم يكي است؟! هر كدام از ما يك نگاه متفاوت به فيلمسازي داريم. من خودم بيشتر فيلم‌هاي نسل جوان خصوصا آنهايي كه فيلم اول‌شان را مي‌سازند دنبال مي‌كنم و گاهي آنها را براي ادامه اين مسير تحسين كرده‌ام.
در نشست مطوعاتي فيلم «پدر آن ديگري» دوستان مطبوعاتي از من سوال كردند كه چرا فيلم خوب شما در بخش مسابقه نيست در حالي كه در ميان فيلم‌هاي بخش رقابتي آثار ضعيف بسياري وجود دارند؟ من معتقدم بايد با اين رفتار به هيات انتخاب و دبير جشنواره شك كرد.
البته با اينكه فيلم من خارج از مسابقه بود اما تلاش كردم در تمام سانس‌ها با مخاطبان فيلم را ببينم و كاملا در جريان واكنش آنها قرار بگيرم. آنها زمان ترك سالن از فيلم راضي بودند. من به‌شدت واكنش‌هاي خوبي ديدم. در واقع معتقدم همان زمان جايزه‌ام را از مردم گرفتم و فقط از مديران و هيات انتخاب بيشتر دلخور شدم. خاطرم هست به آقاي صدرعاملي كه جزو هيات انتخاب بودند بيش از ۱۰ بار زنگ زدم و البته پاسخگو نبودند و فقط يك‌بار از طريق پيامك به من عنوان كردند كه ديگر داور هيچ جشنواره‌اي نمي‌شود. اما جالب بود دقيقا بعد از آن داور جشنواره فيلم شهر شدند!
بيشتر اعتراض و گلايه من از دبير جشنواره فجر بود. حتي اگر آنها تصميم گرفتند به هر دليل فيلم در بخش مسابقه نباشد، شأن و جايگاه و كسوت من حكم مي‌كرد كه دبير جشنواره با من تماس مي‌گرفتند و اين موضوع را اعلام مي‌كردند. ايشان هيچ زنگي به من نزد و يكي از كارمندانش مرا درجريان اين موضوع قرار داد !
فيلم شما به معضلي مي‌پردازد كه درباره شرايط يك كودك در خانواده است. فكر نمي‌كنيد بهتر بود در جشنواره كودك و نوجوان آن را به نمايش مي‌گذاشتيد؟
من خودم «پدر آن ديگري» را فيلم كودك نمي‌دانم بلكه اين فيلم، فيلمي است خانوادگي و درباره كودك. درباره معضلي بزرگ كه بسياري از خانواده‌ها با آن دست و پنجه نرم مي‌كنند. اما در هر صورت مي‌توانست در آن جشنواره هم به نمايش درآيد. اما با رفتاري كه در جشنواره فجر با من و فيلم شد و بعد از آن هم در جشنواره فيلم شهر كه دو نفر از هيات انتخاب فجر در آن جزو هيات داوران بودند و باز هم چشمان‌شان را روي اين فيلم بستند، ترجيح دادم فيلم را در جشنواره ديگري در ايران شركت ندهم. در برخوردهايي كه در جشنواره‌هاي فجر و شهر با « پدر آن ديگري » شد، بنياد فارابي را هم از مقصران اصلي مي‌دانم. فارابي در ساخت اين فيلم شريك است. اما آنها به جز پرداخت سهم مالي خود هيچ گامي براي حمايت فيلم بر نداشتند. آنها بايد فارغ از اينكه چقدر اين فيلم براي‌شان سود دهي مالي داشته باشد به فكر ديده شدن اثر هم باشند.
در اكران هم هيچ همكاري نكردند؟
هيچ همكاري تا اين زمان نكرده‌اند. براي گرفتن بيلبوردهاي شهري خودم اقدام كردم. براي تيزرها هم همين‌طور. خوشبختانه از اعتباري كه تاكنون در سينما و تلويزيون كسب كرده‌ام توانستم در جهت تبليغات فيلم اقداماتي انجام بدهم. اما شريك مالي من هيچ كمكي نكرد.
چطور با توجه به موضوعي كه «پدر آن ديگري» دارد آن را فيلم كودك نمي‌دانيد؟
«پدر آن ديگري» فيلمي درباره پدر و مادر و فرزندان است. اين فيلم مي‌تواند خانواده‌ها را متوجه يك‌سري از مشكلات و معضلات درباره فرزندان‌شان بكند. بسياري از ناهنجاري‌ها كه امروز در جامعه مي‌بينيم، از كودكي افراد نشات مي‌گيرد. كودكاني كه در خانواده‌هاي‌شان مورد تبعيض، تشويق غلط يا تنبيه‌هاي نادرست قرار مي‌گيرند. همين افراد وقتي بزرگ مي‌شوند دچار مشكلات زيادي مي‌شوند كه خود و جامعه پيرامون‌شان را درگير آن مي‌كنند. من خودم را به عنوان يك فيلمساز در نشان دادن اين معضلات و پيشگيري از آنها مسوول مي‌دانم. مطمئنم مخاطبان، اين فيلم را در سينماها مي‌بينند و ديدن آن را به ديگران نيز توصيه مي‌كنند.
شما به تازگي نشان درجه يك هنري از وزارت ارشاد دريافت كرده‌ايد. خوشبختانه اين اتفاق همزمان با اكران عمومي فيلم شده است. در اين مورد قدري توضيح دهيد.
بله. خوشبختانه اين اتفاق همزمان با اكران «پدر آن ديگري» رخ داد و حتما در اكران فيلم تاثير مثبت خواهد داشت. چند ماه پيش براي اين نشان كه معادل با دكتر است، از ارشاد با من تماس گرفتند اما تا آماده شدن آن زماني صرف شد.
البته اين نشان را بدون هيچ مراسمي به شما اهدا كردند.
بله. راستش من خاطرم نيست كه آيا براي ديگر همكارانم مراسمي گرفتند يا خير؟ كساني كه مسوول اهداي اين نشان بودند بايد به فكر مراسم يا حتي اطلاع‌رساني اين تقدير مي‌بودند. اين كار بيشتر احترامي است كه بايد خود آنها براي حركتي كه انجام مي‌دهند قايل مي‌شدند.
اما در هر حال اين حركت را شايسته مي‌دانم كه هنوز به پيشكسوتان اهميت داده مي‌شود. اميدوارم كارگروهي تشكيل شود تا هميشه به فكر پيشكسوتان باشند. حتي به ياد آنهايي كه ممكن است مدتي كار نكرده باشند. تمام اين حركت‌ها مي‌تواند باعث تشويق هنرمندان شود.