صدا و سيما از تهيه‌كنندگان تعهد كتبي مي‌گيرد
تيزر فيلم‌تان از ماهواره پخش شود خسارت مي‌گيريم
اعتماد|هنوز بعد از دو دهه تسري شبكه‌هاي ماهوارهاي به خانواده‌هاي ايراني مشكل تهاجم فرهنگي نه تنها حل نشده است بلكه هر روز به شكلي تازه خود را نشان مي‌دهد. ماهواره هنوز براي سياستگذاران فرهنگي ما يك معضل است حتي بعد از راه‌اندازي پخش ديجيتال
صدا و سيما و تشكيل بيش از 20 شبكه تلويزيوني رسانه ملي نتوانسته است مخاطبان ماهواره را به خود جلب كند. شبكه‌هاي نسيم ونمايش هم نتوانستند از پس شبكه‌هاي فيلم و سريال فارسي زبان خارجي برآيند. تا جايي كه مساله فقط تهاجم فرهنگي باشد نا‌اميد شدن از رقابت ممكن است راهكارهاي بازدارنده قانوني مانند ضبط و جمع‌آوري ماهواره‌ها از پشت‌بام‌ها را تا حدودي توجيه كند اما وقتي مساله هزينه و درآمد صدا و سيما به ميان آيد راهكارهاي بازدارنده كمي تامل بيشتري مي‌طلبد.
جديدترين حكايت از رويارويي با ماهواره‌ها، رسانه‌اي شدن تعهدنامه كتبي صدا و سيما است كه بر اساس آن تهيه‌كنندگان فيلمهاي سينمايي ايراني در صورت پخش آگهي محصول فرهنگي‌شان از شبكه‌هاي خارجي با مجازات‌هاي سختي روبه‌رو مي‌شوند. روز گذشته سايت تابناك مطلبي با عنوان «تعهد عجيب صداوسيما از سينماگران درباره شبكه‌هاي ماهوارهاي» منتشر كرد و در آن از وجود اين تعهدنامه خبر داد. در اين تعهدنامه آمده است: «اينجانب كه جهت اخذ تيزر تبليغاتي فيلم خود به اداره كل بازرگاني سازمان صدا و سيما مراجعه نموده‌ام، بدينوسيله متعهد مي‌گردم كه قصد پخش آگهي‌هاي مربوط به تبليغات فيلم مزبور را در هيچ يك از شبكه‌هاي ماهوارهاي معاند نداشته و ندارم و در صورت پخش هرگونه تبليغات در هر يك از اين شبكه‌ها توسط اينجانب و ساير عوامل مربوطه يا خريداران احتمالي بلافاصله امتياز پخش آگهي‌هاي بازرگاني مربوطه از شبكه‌هاي سازمان صدا و سيما لغو شده و كليه خسارات وارده از اين حيث را چه به لحاظ معنوي يا مادي با تشخيص سازمان صدا و سيما بر ذمه خود دين دانسته و بلافاصله پرداخت مي‌نمايم و همچنين اقرار مي‌نمايم كليه حقوق قانوني مربوط به هر گونه اعتراض به تصميم اداره كل بازرگاني سازمان صدا و سيما و با ايراد هر گونه دفاعيات احتمالي در اين خصوص را از خود سلب نموده و تابع دستورات صادره مي‌باشم. همچنين تمامي فيلمهاي آتي نيز غيرقابل حمايت از سازمان صدا و سيما خواهد بود.»اين در حالي است كه حبيب ايل بيگي، معاون ارزشيابي و نظارت سازمان سينمايي قبل از اين‌بارها اعلام كرده بود كه پخش تيزر تبليغاتي فيلمهاي سينماي ايران از شبكه‌هاي ماهوارهاي غيرقانوني است، ايل بيگي گفته بود: «اين‌گونه اقدامات غيرقانوني است و با آنها براساس مصوبه شوراي امنيت ملي كه پخش آگهي كالاهاي ايراني در شبكه‌هاي معاند با جمهوري اسلامي ايران را ممنوع كرده، برخورد مي‌كنيم. اين موضوع از طريق اداره كل تبليغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي پيگيري مي‌شود و اگر درباره اين موضوع گزارشي هم به دست ما برسد حتما از اين طريق با متخلفان برخورد خواهيم كرد. البته در برخي موارد، خود سينماگران هم از پخش تيزر فيلم‌هاي‌شان در شبكه‌هاي ماهوارهاي اطلاع ندارند.»
اما اين مدير ارشاد در آخرين مصاحبه خود مقصر اصلي را تلويزيون دانست و انتقادهاي تندي را به مديريت صدا و سيما وارد كرد. اين انتقادات به بهاي گران تبليغات در تلويزيون برمي‌گشت. با توجه به تعرفه ميلياردي آگهي‌ها در صدا و سيما و تعرفه‌هاي بسيار ارزان شبكه‌هاي ماهوارهاي و بعضا مجاني بودن پخش تيزرهاي سينمايي از اين شبكه‌ها، منطقا باعث مي‌شود كه تهيه‌كنندگان ايراني به دادن آگهي به صدا و سيما رغبتي نداشته باشند. از سوي ديگر صدا و سيما با انتخابي برخورد كردن پخش همين آگهي‌هاي گران‌قيمت عملا برخي فيلم‌هايي را كه مجوز ساخت و پخش در داخل دارد از تبليغ در اين رسانه محروم مي‌كند.
در مقابل سينماگران معتقدند كه قانون در مورد تعريف شبكه‌هاي معاند يا ساكت است يا ضابطه خاصي كه جامع و مانع باشد وجود ندارد. مسلما صرف خارجي بودن يك شبكه ماهوارهاي نمي‌توان آن را معاند خواند وگرنه شبكه پرس تي وي هم در خارج از كشور فعاليت مي‌كند. در اينجا اين سوال كه آيا چنين تعهدي-كه راهكاري قهري در مقابل سينماگران است- براي مقابله با تهاجم فرهنگي ايجاد شده است يا مساله تهديد منبع درآمدزايي رسانه ملي از سوي شبكه‌هاي ماهوارهاي است؟ چند تن از تهيه‌كنندگان ايراني نظر خود را درباره اين تعهدنامه به« اعتماد» گفته‌اند.