گامي مهم براي مديريت جهاني
مهدي مطهرنيا٭
اجراي برجام، گامي مهم در ايجاد يك فضاي مناسب براي مديريت جامعه كنوني ايران در مسير جامعه‌اي فعال و پويا و كشوري تاثيرگذار در عرصه بين‌المللي است. به عبارت ديگر، اجراي برجام نقطه عطف مهمي براي اقدامات ايران در ساخت‌هاي مختلفي است كه البته نيازمند مديريت جدي در دستيابي به اهداف تعيين‌شده است. از سوي ديگر، پذيرش توافق برجام و اجراي آن گام مهمي براي دولت يازدهم خواهد بود و مي‌تواند در راستاي تحقق بخشيدن به وعده انتخاباتي حسن روحاني در ايام انتخابات باشد كماآنكه رييس‌جمهور كنوني ايران در ايام انتخابات سال 92 گفته بود، چرخ‌هاي سانتريفيوژها زماني بايد به گردش دربيايند كه چرخ اقتصاد كشورها هم در چرخش باشد.
حال با اجراي برنامه جامع اقدام مشترك، فرصت‌هاي بسياري پيش‌روي جمهوري اسلامي ايران است. با اجراي برجام، نظام تحريم‌ها عليه ايران فرومي‌پاشد و ايران از امكان توسعه روابط و همكاري‌هاي گسترده با كشورهاي ديگر برخوردار خواهد شد. به عبارت ديگر، موانع و مشكلاتي كه تحريم‌ها براي ساختارهاي اقتصادي ايجاد كرده بودند، موجب شده بود تا چرخش اقتصاد كشور كندتر از هر زمان ديگري به حركت دربيايند. از سوي ديگر، ما شاهد توقعات و انتظارات فزاينده‌اي هستيم كه بيش از حد انتظار به برجام مي‌نگرد و به عبارتي، برجام را بسان معجزه‌اي مي‌پندارد و اين مساله موجب مي‌شود تا دولت بيش از پيش به مديريت توقعات بپردازد و ضمن پافشاري بر اهميت برجام و تاكيد بر نقش كليدي آن، بگويد كه آثار فوري آن در كوتاه‌مدت قابل مشاهده نيست.
با اين حال، با اجراي برجام از سوي ايران و گروه 1+5 زمينه براي تعامل سازنده‌تر با نظام بين‌المللي فراهم مي‌شود و در اين چارچوب، دولت جمهوري اسلامي ايران مي‌تواند از برجام به عنوان تونلي براي مديريت خروج از شرايط فعلي منطقه استفاده كند.
به عبارت ديگر، خاورميانه هم‌اينك آبستن تحولات بسياري است و دولت مي‌تواند با استفاده از توانمندي‌ها و ظرفيت‌هاي توافق هسته‌اي، زمينه‌ساز تاثيرگذاري بيشتر و ايجاد يك نظم تعاملي در خاورميانه شود. بايد يادمان باشد كه تل‌آويو و رياض تلاش و هزينه‌هاي بسياري كردند تا برجام به دست نيايد و پس از آن نيز سعي كردند تا از اجراي آن جلوگيري كنند اما با مديريت صحيحي از سوي طرفين شاهد بوديم، اينك اسراييل و عربستان هستند كه در انزوا قرار گرفته‌اند و تنش‌هاي جديد صورت گرفته توسط آنها نيز براي اثرگذاري بر اجراي برجام است. پس ضروري است تا دستگاه ديپلماسي با حفظ روند و مديريت صحيح ماه‌هاي اخير به پيمودن روند بهبود ادامه دهد و توانايي تاثيرگذاري‌اش را افزايش داده و در پي‌خنثي‌سازي توطئه‌هاي دشمنان برجام باشد.
٭ استاد علوم سياسي و روابط بين‌الملل دانشگاه آزاد