سورپرايز اسفند
ساسان آقايي
تنها هفت روز تا هفتم اسفند باقي مانده و هم‌اكنون مهم‌ترين چالشي كه جريان «خردورز» در انتخابات با آن روبه‌رو است، «ميزان مشاركت» است، عددي كه به شكل مستقيم در وزن‌كشي سياسي مجلس و خبرگان رهبري آينده تاثير دارد و در حقيقت مهم‌ترين عنصر مجلس‌ساز انتخابات خواهد بود. براساس پيشينه‌خواني انتخابات‌ها و برآوردهاي موجود، ميانگين سطح مشاركت كشوري هم‌اكنون در حاشيه امني قرار گرفته و با توجه به سنت مشاركت بالاي محلي و قومي در انتخابات مجلس، مي‌توان پيشي‌بيني كرد كه نرخ متوسط مشاركت كشوري در انتخابات هفتم اسفند بيش از ۵۰ درصد است كه در روزهاي آينده نيز اين عدد بزرگ‌تر خواهد شد. به نظر مي‌رسد كه شهرهاي بزرگ و مركز استان‌ها هم در پي كرسي‌هاي كوچك‌تر محلي، از تكاپوي انتخاباتي جا نمانده‌اند و تنور انتخابات در شش شهر از هفت كلانشهر كشور نيز به سرعت در حال داغ شدن است اما در پايتخت كه در و ديوار و درختانش از پنجشنبه گذشته با شكل‌هاي مختلف تبليغات محيطي پوشانده شده، هنوز شاهد پويايي جدي و همگاني نيستيم. بازخواني سنت رفتاري پايتخت‌نشينان نشان مي‌دهد كه انتخابات در تهران همواره در هفته آخر و در ۷۲ ساعت مانده به راي‌گيري به نقطه اوج خود مي‌رسد و كمپين‌هاي انتخاباتي مي‌توانند بخشي از آراي خاموش مردم را پاي صندوق‌ها روشن سازند اما اگر سال ۸۸ را استثنا كنيم و در نظر بگيريم كه در انتخابات مجلس هشتم، پيش از سال ۸۸ و در دو انتخابات پس از آن، مشاركت مردم پايتخت در روز راي‌گيري هرگز به ۵۰ درصد نرسيده و در بهترين حالت، در ۲۴ خرداد ۹۲، تنها ۴۳ درصد از مردم شهر تهران راي داده‌اند، آن‌وقت روشن مي‌شود كه چرا اصلاح‌طلبان بايد نگران ميزان مشاركت مردم در پايتخت كشور باشند؛ در تنها شهري كه شاهد فشرده‌ترين رقابت همزمان انتخاباتي دو جناح براي هر دو مجلس شورا و خبرگان هستيم و بيشترين و موثرترين كرسي‌ها در هر دو مجلس را داراست. برآوردهاي رياضي قابل اتكا نشان مي‌دهد كه جريان خردورز با دو ليست «گام دوم» براي مجلس شورا و «خبرگان مردم» براي مجلس خبرگان، نيازمند دست‌كم ۶۰ درصد مشاركت مردم تهران در انتخابات است تا بتواند از پس راي سازمان‌يافته و يكپارچه رقيب مجهز به ترفندها و ابزارهاي انتخاباتي خود برآيد و يك پيروزي قدرتمند را كسب و كرسي‌هاي تهران در هر دو مجلس را از آن خود كند. حاشيه امن عدد ۶۵ درصد خواهد بود اما به همان نسبت كه عدد مشاركت در انتخابات تهران كوچك‌تر شود، سبد راي جريان خردورز را نيز كوچك خواهد كرد و اگر اين عدد در مرز۵۰ درصد به نوسان درافتد، آن‌گاه مي‌توان انتظار داشت كه سرنوشت بخش مهمي از كرسي‌هاي پارلمان به دور دوم كشيده شده و فهرست «خبرگان مردم» نيز از دست يافتن به هدف نهايي خود، پيروزي كامل ليست انتخاباتي بازبماند. به شكل طبيعي، در روزهاي آينده، ائتلاف فراگير خردورزان خواهد كوشيد تا با استفاده از تمام توان خويش، مردم تهران را مجاب به شركت گسترده‌تري در انتخابات كند؛ استفاده بهينه از شبكه‌هاي مجازي، برگزاري ميتينگ‌ها، ملاقات‌هاي عمومي كانديداها، بيانيه‌هاي پشتيباني شخصيت‌هاي ممتاز سياسي كشور، فراخوان هنرمندان و چهره‌هاي محبوب فرهنگي و اجتماعي و برپايي يك كمپين عمومي براي گفت‌وگوي رودررو با مردم و تشويق آنها به شركت در انتخابات، از جمله برنامه‌هايي است كه انتظار مي‌رود از سوي ستادهاي انتخاباتي جريان اصلاح‌طلب و اعتدال‌طلب به اجرا درآيد كه تمام آنها در افزايش مشاركت مردم پايتخت موثر خواهد بود اما اگر هدف افزايش دست‌كم ۱۵ درصدي مشاركت عمومي در تهران نسبت به آخرين انتخابات برگزار شده باشد، ممكن است اجراي دقيق و جدي و پيگيرانه تمامي اين برنامه‌ها هم نتواند هدف اصلاح‌طلبان را به شكل كامل پوشش دهد. «سورپرايز اسفند» در اينجاست كه مي‌تواند وارد عمل شده و خردورزان را ياري دهد، سورپرايزي كه براي آن كسي بهتر از آيت‌الله هاشمي نخواهيد يافت. هاشمي رفسنجاني كه ركورددار قرار دادن خود در آزمون انتخاب ملت است، همواره در هفته پاياني انتخابات‌ها، با برآورد شرايط هر انتخابات و نشانه‌گيري حفره‌ها و چالش‌ها، هر بار واكنشي متفاوت، موثر و هوشمندانه داشته كه فضا را به شكل كامل تغيير داده و به سود هدف انتخاباتي وي ساماندهي كرده است. از آخرين خطبه وي در نماز جمعه پيش از انتخابات دوم خرداد ۷۶ كه با تضمين «انتخابات بدون تقلب»، اطمينان مردم را در موثر بودن راي خود برانگيزاند تا انتخابات ۹۲ كه همراه رييس‌جمهور دوران اصلاحات تمام قد به پشتيباني از حسن روحاني پرداخت، سورپرايز هاشمي هماره كار كرده است. امروز نيز در شرايطي كه كمبود امكانات و فضا و رسانه و افزايش فشارها به شكلي جدي، شتاب كمپين خردورزان را كاسته، بايد انتظار داشت كه «سپر همه پيكان‌ها» به روش مالوف خود وارد عمل شده و مردم پايتخت را براي صف كشيدن پاي صندوق‌هاي راي جمعه به هيجان آورد. يكي از كساني است كه مي‌تواند چون كاتاليزوري كارآمد، به مشاركت در تهران ياري رساند و سورپرايز اسفند را از نيام گفتمان هاشمي بيرون آورد. هاشمي در ۸۱ سالگي، هنوز هم مرد توانايي است!