عدم مماشات، معيار انتخاب اصلح
دكتر محمد كوكب
هرچه به هفتم اسفند نزديك‌تر مي‌شويم، گروه‌هاي سياسي رقيب بر فعاليت‌هاي تبليغاتي خود براي معرفي نامزدهاي اصلح مي‌افزايند و اين، طبيعت رقابت در عرصه انتخابات است. ناگفته پيداست كه هر جناح و گروهي نامزدهاي مورد‌نظر خود را شايسته‌ترين افراد براي كسب كرسي نمايندگي مجلس مي‌داند. اما صرف ادعا كافي نيست و انتخاب‌كنندگان بايد خود، صلاحيت كانديداها را با معيارها و شاخص‌هاي شناخته‌شده بسنجند؛ معيارهايي كه قابل تشكيك و ترديد نيست و هر عقل سليم و وجدان بيداري بر آن صحه مي‌گذارد. بنابراين بهترين راه براي تشخيص صحت و سقم ادعاي نامزدها و گروه‌هاي حامي آنها نزديكي و دوري مدعاي آنان با موازين و معيارهاي عقل‌پسند و مورد اجماع عمومي است.
ذكر اين نكته نيز ضروري است كه همه كساني كه مهر تاييد شوراي محترم نگهبان را بر نام خود دارند، چه نامزدهاي موجود در ليست‌هاي گوناگون و چه نامزدهاي مستقل، از صلاحيت لازم براي ورود به خانه ملت برخوردارند و لذا تخريب شخصيت آنها از راه ايراد اتهامات واهي، به نوعي زير سوال بردن شوراي نگهبان و نيز تضييع حق‌الناس محسوب مي‌شود. بنابراين تمام نامزدهاي تاييدشده، صالح به شمار مي‌آيند و البته نهايتا از ميان آنان نمايندگان اصلح را مردم با راي خود برخواهند گزيد.
از جمله معيارهاي نماينده اصلح كه در كلام نوراني مولاي متقيان علي(ع) آمده «عدم مصانعه» است. امام علي(ع) در حكمت 110 نهج‌البلاغه سه ويژگي براي به پادارنده امر خدا يا مصلح ديني برمي‌شمارند كه نخستين آنها «عدم مصانعه» است. استاد شهيد آيت‌الله مطهري واژه «مصانعه» را سازشكاري يا ملاحظه‌كاري و معامله‌گري معنا مي‌كنند و باز ادعا مي‌كنند كه مصانعه چيزي بيش از اينهاست. ايشان رودربايستي در اجراي امر خدا داشتن و ملاحظه دوست و رفيق و فرزند و خويشاوند و مريد را در كارها دخالت دادن، مصانعه مي‌دانند و براي ارايه معناي دقيق اين واژه به كلام ديگري از مولي(ع) استشهاد مي‌نمايند: «لا تخالطوني بالمصانعة و لا تكلّموني بما تكلّم به الجبابرة» (خطبه 214): با من با سبك مصانعه معاشرت نكنيد، با من به طرزي كه با جباران و ستمگران سخن گفته مي‌شود يعني چاپلوسانه و تملّق‌آميز و مداحانه و در لفافه القاب مطنطن و عناوين مجلل سخن مگوييد. صريح مي‌گفت من دوست دارم مردم آنگاه كه با من روبه‌رو مي‌شوند به جاي تعارفات و مداحي‌ها، نقص‌ها و عيب‌هايي كه به نظرشان مي‌رسد با كمال صراحت رو‌درروي من بگويند.» (نهضت‌هاي اسلامي در 100 ساله اخير، ص 104)
واقعيت اين است كه در عالم سياست، بده و‌بستان كردن، ملاحظه باند و حزب متبوع را كردن، مصلحت‌انديشي و... امري متداول و معمول تلقي مي‌شود و گويي چرخ سياست بدون اين‌گونه سازوكارها كه در تعبير امام علي(ع) «مصانعه» نام دارد، به گردش درنمي‌آيد. مثلا وقتي نمايندگان مجلس در دوره‌اي داراي تفكر سياسي مشابه با دولت وقت هستند، معمولا مماشات و آسان‌گيري را در برخورد با سياست‌هاي اجرايي پيش مي‌گيرند، نظير آنچه در مجالس هفتم و هشتم نسبت به دولت نهم و دهم شاهد بوديم كه دود برآمده از آتش اين همزيستي مسالمت‌آميز! به چشم ملتي رفت كه از نمايندگان خود رفتاري منصفانه و غيرجناحي انتظار داشتند و التزام به سوگند نمايندگي همچنين رفتاري را اقتضا مي‌كرد. البته اين، آفت و بليه‌اي است كه غالب مجالس و دولت‌هاي همسو در سال‌هاي پس از انقلاب دچار آن بوده‌اند، چنان كه از طرف ديگر شاهد مچ‌گيري و برخوردهاي سياسي مجالس غيرهمسو با دولت‌ها نيز بوده‌ايم.
حقيقت اين است كه نماينده يك ملت مقاوم و نستوه در برابر زورگويان جهاني، بايد در قبال تخلف از قانون و تضييع حقوق، از هر نوع و قسمي، با شجاعت و قدرت بايستد و هيچ مصلحتي را بالاتر از حقيقت نداند و طبيعي است كه مردم شريف ايران با مراجعه به سوابق نامزدهاي موجود، به اشخاصي راي خواهند داد كه صداقت و صراحت و شجاعت را در كارنامه درخشان خود به ثبت رسانده‌اند و بر مصلحت‌ا‌نديشي‌هاي بيجا و ملاحظه‌كاري‌هاي بي‌پايه و اساس مهر باطله زده‌اند.