نگاه سياسي را رها كنيم و كمي جامعه مدني را ببينيم
غلامعباس توسلي
10 روز از انتخابات مجلس شوراي اسلامي مي‌گذرد و مشخص شدن نمايندگان دهمين دوره اين مجلس. 10 روزي كه پر از شگفتي و اتفاق و اظهارنظر بوده و در اين ميان، اكثريت اين اظهارنظرها و بحث‌ها به جنبه‌هاي سياسي و انتخاباتي اين اتفاق بزرگ رسيده و ديگر هيچ. اما آيا انتخابات تنها جنبه سياسي دارد و آيا ما بايد در هر دوره از انتخابات، تنها به وجه سياسي اين اتفاق نگاه كنيم و رقابت ميان گروه‌ها و جناح‌هاي مختلف سياسي؟
پاسخ اين سوال از منظر جامعه‌شناسي، پاسخي منفي است. انتخابات تنها يك اتفاق سياسي نيست و نمي‌شود تنها در كفه ترازوي قواي جناح‌هاي مختلف به آن نگاه كرد و وجوه ديگر را در نظر نگرفت. سياست، بازي‌هاي سياسي و رقابت رقيبان جناح‌هاي مختلف تنها بخش كوچكي از رويداد اجتماعي انتخابات در هر جامعه‌اي است. بخش مهم‌تر، حضور مردم است و جامعه مدني كه خود را به عنوان عنصري تاثيرگذار در پاي صندوق‌هاي راي نشان مي‌دهد و با ميزان حضور، نمايشي از زندگي و پويايي جامعه مدني دارد. مشخص شدن نتيجه انتخابات هم، تنها اتفاقي سياسي نيست. اينكه كدام جناح برنده شده و حالا موازنه قدرت چه شكلي پيدا مي‌كند هم باز نگرشي سياسي به انتخابات و حذف جامعه‌مدني در بررسي اين اتفاق رخ داده است. در 10 روز گذشته مطالب سياسي زيادي درباره همين انتخابات، انتخاب مردم و جناح اصلاح‌طلب پيروز ميدان نوشته و خوانده شد. عده زيادي درباره انتخابات حرف زدند و راضيان و ناراضيان سياسي از نتيجه انتخابات هم، رضايت‌ها و نارضايتي‌هاي سياسي خود را اعلام كردند. اما نگاه موشكافانه اجتماعي، نگاهي كه جامعه مدني ايران را در اين انتخابات بررسي مي‌كند، سهم بسيار كم و حداقلي داشته است. در حالي كه اين نگاه از نگاه سياسي و آنچه كه رقابت احزاب و پيروزي احزاب خوانده مي‌شود، مهم‌تر است. اين بررسي همه‌جانبه و دقيق، نشان مي‌دهد كه جامعه مدني ايران بارديگر نشانه‌هايي از حضور و توجه به سرنوشت خود را با حضور در انتخابات نشان داده است. در بررسي جامعه‌شناختي اين انتخابات متوجه مي‌شويم كه مردم برخلاف حرف‌ها و نظريه‌هاي پيش از انتخابات، هنوز دچار بي‌تفاوتي و بي‌حسي كامل نسبت به سرنوشت خود نشده‌اند و اتفاقا، براي داشتن شرايطي بهتر و ساختن جامعه‌اي رو به توسعه، در بزنگاه‌هاي حساس حضور پررنگ و تاثيرگذار دارند. از آمار رسيده از نمايندگان منتخب هم مي‌شود به خواست‌هاي جامعه مدني رسيد. به اينكه مردم با بررسي آنچه نمايندگان منتخب پيش از انتخابات درباره آن صحبت كرده‌اند، تصميم گرفته‌اند به كساني راي دهند كه بيشترين همنظري و همسويي با آنها و خواست آنها را دارند. خواست مردم در جامعه مدني با انتخابات و راي مردم مشخص مي‌شود و اين كاري است كه جامعه مدني در همين انتخابات انجام داده و حالا ديگر كسي نمي‌تواند ادعا كند كه خواست مردم را نمي‌داند يا خواست مردم چيزي برخلاف واقعيت است. ويژگي انتخابات همين نمايش صريح جامعه‌مدني و خواست‌هايش براي رسيدن به توسعه است. حالا اگر نمايندگان محترم و تمام مديران و آنهايي كه بازوهاي اجرايي جامعه مدني هستند، به اين خواست‌ها و نشانه‌ها دقيق نگاه كنند، حرف مردم را از همين انتخابات بشنوند و در راستاي خواست و توسعه جامعه مدني قدم بردارند و به جاي حاشيه‌هاي سياسي به اصل خواست و نظر مردم توجه كنند، جامعه مدني ايران يك قدم بزرگ به سمت پيشرفت و توسعه برمي‌دارد و در انتخابات بعدي، نمايشي قدرتمند و با اكثريت بيشتر خواهد داشت. آنچه امروز منتخبان مردم بايد به آن دقت كنند، خوشحالي و دلگرمي مردمي است كه به آنها راي دادند تا سطح فكري و بينشي جامعه ارتقا پيدا كند و شرايط براي همه بهتر شود.