بازار داغ رايزني‌هاي انرژي در تهران
روزهايي كه نقش نفت ايران در بازارهاي جهاني احيا مي‌شود؛ روزهايي كه سهم از دست‌رفته ايران در معادلات بين‌المللي به آن بازمي‌گردد؛ در روزهايي كه كشورهاي مختلف جهان از شرق و غرب براي بازسازي روابط به تهران سفر مي‌كنند، بيست و يكمين نمايشگاه بين‌المللي نفت، گاز، پالايش و پتروشيمي هم آغاز به‌كار كرده است. نخستين نمايشگاه بين‌المللي ايران در حوزه انرژي كه در دوران پساتحريم برپا مي‌شود. در همين نمايشگاه است كه شركت‌هايي چون زيمنس آلمان، لوك اويل و گازپروم روسيه كه سال‌هاي پيش به ايران و نمايشگاه‌هاي نفتش نمي‌آمدند، حالا حضور پيدا كرده‌اند. درست در همين نقطه از زمان است كه شركت‌هايي كه «حتي پيش از تحريم‌ها هم به ايران نمي‌آمدند»، براي حضور در نمايشگاه به پايتخت ايران آمده‌اند. شركت‌هاي اروپايي و امريكايي چون «لينكولن الكتريك» از امريكا، «او.ام. وي» از اتريش و «سايپم» از ايتاليا. حالا 880 شركت از 38 كشور جهان در تهران هستند؛ آلمان، اوكراين، چين، ايتاليا، امارات، ارمنستان، اتريش، بلژيك، فرانسه، هنگ كنگ، هند، مالزي، هلند، لهستان، كانادا، ونزوئلا، كره جنوبي، روسيه، اسپانيا، تركيه، انگليس، جمهوري آذربايجان، نروژ، برزيل، بلغارستان، روماني، ژاپن، نيوزيلند، تايوان، اندونزي، فنلاند، سوييس، موناكو، استراليا، سنگاپور، سوئد، پرتغال و امريكا هم نمونه‌هاي آن. هرچند كه هنوز هم «توتال» و «شل» غايبان بزرگ اين نمايشگاه هستند، مديرعامل شركت‌ملي نفت در توضيح غيبت اين شركت‌ها و اين پرسش كه حضور نيافتن آنها پيام سياسي خاصي دارد؟ توضيح داده كه «اين سوال را بايد از خودشان پرسيد، اما من با يكي از شركت‌ها صحبت كردم گفتند كه ما دير اقدام كرديم و با عذرخواهي از اين بابت اعلام كردند كه سال آينده حضور خواهند يافت. » به گفته او، با توجه به اينكه از عملياتي شدن برجام سه ماه بيشتر نمي‌گذرد تصميم‌گيري شركت‌ها براي حضور در اين نمايشگاه زمان‌بر شد. شعار نمايشگاه «جذب سرمايه و انتقال فناوري» است و صبح روز پنجشنبه (شانزدهم ارديبهشت) بدون حضور وزير نفت افتتاح شده است. اين نمايشگاه‌ها به‌طور سنتي با حضور وزراي وقت نفت افتتاح مي‌شود، اما اين رويداد با مبعث رسول اكرم همزمان بود و بيژن نامدار زنگنه مهمان مقام معظم رهبري. پس ركن‌الدين جوادي، معاون زنگنه و مديرعامل شركت ملي نفت ايران اين نمايشگاه را افتتاح كرد.
او پس از بازديد از نمايشگاه با بيان اينكه توليد نفت خام ايران به روزانه سه ميليون و ٧٠٠ هزار بشكه رسيده است و به‌زودي هم به سه ميليون و ٨٠٠ هزار بشكه در روز مي‌رسد، خبر داد كه ميانگين صادرات نفت خام هم به روزانه دو ميليون و ١٠٠ هزار بشكه در روز رسيده است. جوادي همچنين گفته: صادرات ميعانات گازي پيش از تحريم‌ها روزانه ٢٥٠ هزار بشكه بود كه اين رقم هم‌اكنون به ٤٥٠ هزار بشكه در روز رسيده است و اميدواريم با توسعه ميدان گازي پارس جنوبي اين رقم افزايش پيدا كند.
هم‌زماني برپايي اين نمايشگاه با خبر همكاري‌هاي جديد ايران در حوزه انرژي با چهار كشور مي‌تواند نقش ايران را در بازي نفتي خاورميانه تقويت كند. آلمان، كره‌جنوبي، تركيه و اتريش اين كشورها هستند. رويترز خبر داده كه شركت تركاس تركيه به دنبال سرمايه‌گذاري در بخش انرژي ايران است؛ خبرگزاري‌هاي داخلي هم گزارش داده‌اند كه ايران و آلمان آماده امضاي ۱۰ ميليارد يورو قرارداد برقي شدند؛ ايران و كره جنوبي در صنايع LNG مشاركت مي‌كنند و پس از امضاي سه قرارداد اكتشافي بين شركت ملي نفت ايران و شركت‌هاي لوك‌اويل روسيه، ناپل ايتاليا و بارسلوناي اسپانيا، چهارمين قرارداد اكتشاف نفت و گاز كشور در دوران پساتحريم با شركت OMV اتريش امضا شده است. جالب آنكه گفته مي‌شد «عربستان صعودي»، با مطرح كردن طرح فريز نفتي در پي كمرنگ كردن نقش نفتي ايران در خاورميانه است. اين نمايشگاه، همه حواشي‌اش و البته همه قراردادها و توافقنامه‌هايي كه ايران با ديگر كشورها امضا مي‌كند، به خوبي گوياست كه اگر عربستان به‌راستي طرح محدود كردن ايران را دنبال مي‌كرده، شكست خورده است. هرچند مديرعامل شركت ملي نفت ايران گفته كه ايران پس از بازيابي توليد قبل، آماده پيوستن به فريز نفتي است.
پيشنهاد تخفيف به مشتريان ايران
معاون وزير نفت در پاسخ به پرسشي مبني بر اينكه ايران براي به دست آوردن بازار به مشتريان خود تخفيف مي‌دهد، گفت: ما با مشكلي روبه‌رو شديم و آن هم اينكه رقباي‌مان براي اينكه مشتريان ما را از آن خود كنند به آنها مراجعه مي‌كنند و پيشنهاد تخفيف مي‌دهند، تاكنون تسليم اين جوسازي‌ها نشديم و اميدوارم كه باز هم نشويم.
آيا عربستان سنگ‌اندازي مي‌كند؟
جوادي در پاسخ به پرسشي در اين باره كه آيا خبر «عربستان از پهلوگيري نفتكش‌هاي ايراني پيشگيري مي‌كند؟»، توضيح داد: رقابت در بخش نفت، اقتصادي و سياسي است. در بخش اقتصادي در تلاش هستيم مشتريان را به بازار بازگردانيم و آنها را به يك منبع قابل اعتماد پايبند كنيم. يك بخش آن هم سياسي است. در بخش سياسي، رقيبان ما براي دسترسي به برخي اهداف سياسي خود در منطقه هزينه زيادي مي‌كنند. از جمله يكي از اين روش‌ها تماس و ايجاد محدوديت با برخي شركت‌هاي حمل و نقل بوده كه خوشبختانه با تدابير انجام شده، نتوانستند موفق باشند.
او همچنين در اين باره كه آيا در مدل جديد قراردادهاي نفتي شركت‌هاي ايراني كنار شركت‌هاي خارجي در بخش اكتشاف حضور خواهند داشت، گفت: در چارچوب اين مدل از قراردادها كه در هيات دولت تصويب شد شركت‌هاي ايراني مي‌توانند حضور داشته باشند، اما ميزان آن، بستگي به توانايي شركت‌هاي ايراني دارد. در اين مسير ما فهرستي انتخاب مي‌كنيم و اگر شركتي خارج از اين فهرست باشد، آمادگي داريم آن شركت را ارزيابي كنيم.