برندسازي شهري، گام مهم در توسعه گردشگري

توسعه گردشگري يكي از اهداف سند چشم‌انداز كشور در سال ۱۴۰۴ معرفي شده است. ايران، شهرهاي زيادي دارد كه هركدام قابليت تبديل شدن به مناطق گردشگري را دارند اما براي رسيدن به اين هدف، بايد آمادگي كافي براي تبديل شدن به يك منطقه گردشگري در هر شهر وجود داشته باشد. كارشناسان حركت براساس الگويي كه منجر به ايجاد «برندشهري» مي‌شود را از مهم‌ترين عوامل توسعه گردشگري در يك شهر مي‌دانند. برند شهري تصويري ذهني‌است كه از يك شهر در ناخودآگاه مخاطب شكل گرفته و درنهايت او را وادار به سفر به‌ آن شهر مي‌كند. براي برندسازي بايد از آورده‌هاي فعلي و ميراث قبلي يك شهر يا منطقه هويت‌سازي كرده به گونه‌اي كه اين تصوير چنان محكم و هوشمندانه باشد كه در ذهن مخاطب ماندگار شود.
 بنابراعتقادمحمدتقي رهنمايي، استاد جغرافياي دانشگاه تهران «برندينگ هم مي‌تواند جنبه كالبدي داشته باشد مثل برج ايفل براي پاريس و هم مي‌تواند تبديل به برند رفتاري و كالايي شود مانند بسياري از شهرها و روستاهاي كشوركه به‌خاطر وجود برخي كالاها، محصولات خاص، غذا يا آيين‌ها و رسوم، شناخته شده هستند» اتفاقي كه در ادوار گذشته در شهرهاي مختلف كشور از جمله شيراز، اصفهان، زاهدان، مشهد، تبريز، سنندج، اهواز و... از هر دو جنبه مورد تامل بوده و امروزه تحت سايه توسعه، بدون توجه به هويت شهري درحال تغييرات بنيادي است. بسياري از مديران كشور، توسعه گردشگري را تنها در گرو ايجاد فضاهاي نوين، مراكز تجاري‌ و رستوران‌هاي بزرگ و هتل‌هايي تشريفاتي با ستاره‌هاي زياد مي‌دانند؛ به طوري كه توسعه فيزيكي بدون توجه به هويت ذاتي شهرها، رقابتي عجيب در ميان اين قشر تاثيرگذار، ايجاد كرده است.
با نگاهي كلي درمي‌يابيم كه شهرهاي ايران درحال تبديل شدن به مكان‌هايي مدرن با سبك و سياق يكسان با معماري تكراري و بدون توجه به هويت شهري است. اين درحالي‌است‌كه توانمندي‌هاي اجتماعي و انساني شهرها فراموش شده و ادامه اين رويه‌ بدون تناسب با مولفه‌هاي فرهنگي، هويتي و انساني به‌شكست سرمايه‌گذاري‌ و درنهايت گردشگري منجر خواهد شد چراكه ايجاد جذابيت گردشگري كه درنهايت افراد را متمايل به حضور در آن نقطه خاص مي‌كنند، تنها با توجه به اصولي ايجاد مي‌شود كه قابل تكثير يا كپي‌برداري نيستند.
به نظر مي‌رسد توجه به مواردي چون سبقه تاريخي شهرها، هويت و توانمندي شهري، يكپارچه‌سازي اطلاعات و تصوير قابل ارايه به گردشگران، اجراي بازاريابي اجتماعي براي تغيير رفتار اجتماعي شهروندان، تدوين برنامه‌هاي ميان‌فرهنگي با ساير ملل، ترويج، تربيت تورليدرهاي وفادار به فرهنگ و سنن و شرايط اجتماعي و توانمندسازي قابليت مكالمه به‌زبان‌هاي بين‌المللي در ميان جامعه ميزبان، گام‌هاي موثري هستند براي اجرايي شدن هرچه بهتر برندسازي شهري در كشور.