روسيه، امريكا را به همدستي با داعش متهم كرد
آتش‌بس شكننده در سوريه جدال لفظي در شوراي امنيت
گروه جهان
عصر ششمين روز از برقراري آتش‌بس در سوريه در حالي كه تمام نگاه‌ها به سمت دولت بشار اسد، رييس‌جمهور سوريه به دليل عدم صدور مجوز براي ارسال كمك‌هاي انسان‌دوستانه به مناطق تحت اختيار مخالفان متمركز بود، ائتلاف امريكا مواضع ارتش سوريه در نزديكي فرودگاه ديرالزور را بمباران كرد. در نتيجه اين حملات 90 نفر از نيروهاي سوري جان خود را از دست داده‌اند. ساعاتي پس از اين حمله بود كه نيروهاي روسيه اعلام كردند دو فروند جنگنده اف - 16 و دو جنگنده اي - 10 ارتش امريكا در اين عمليات حضور داشته‌اند. به گفته اين منابع تعداد اين حملات دو بار و به مدت ۴۰ دقيقه بوده است.
حمله كرديم اما عمدي نبود
در ساعات اوليه انتشار اين خبر، رسانه‌هاي امريكايي در شوك بودند. در حالي كه ارتش سوريه و روسيه با صراحت تاكيد داشتند كه اين حمله كار ائتلاف امريكا بوده است، از جانب واشنگتن سكوت بر داستان حكمفرما بود. پذيرش اين حمله به معناي پذيرش نقض آتش‌بس بود آنهم در حالي كه دولت باراك اوباما، رييس‌جمهور امريكا گمان مي‌كرد در برقراري و حفظ آتش‌بس تا روز ششم خوب عمل كرده است. دو ساعت پس از انتشار اخبار بود كه ستاد فرماندهي مركزي ايالات متحده امريكا با انتشار بيانيه‌اي وارد بازي شد. در بيانيه اوليه از لفظ «ممكن است» براي ارجاع به نقش امريكا در هدف قرار دادن مواضع ارتش سوريه در نزديكي ديرالزور استفاده شد. در بيانيه ستاد هم تاكيد شده بود كه نيروهاي ائتلاف تصور مي‌كردند در حال حمله به يك موضع داعش هستند كه از مدت‌ها قبل مورد رصد قرار گرفته بود. در شرايطي كه روسيه در حال رايزني با مقام‌هاي دولتي سوريه براي رايزني در خصوص واكنش مناسب به اين اقدام و در سايه آتش‌بس بود، پنتاگون تلاش كرد در همان بيانيه اوليه هم تقصير كمتري را بر عهده بگيرد و تاكيد كرد كه جنگنده‌هاي امريكا بلافاصله بعد از دريافت اطلاع از مقام‌هاي روسيه مبني بر اينكه نيروهاي ائتلاف احتمالا در حال بمباران مواضع ارتش سوريه هستند، اين حملات را متوقف كرده‌اند. البته منظور از توقف، پايان بمباران پس از كشتن حداقل 90 نفر و زخمي شدن قريب به 100 نفر از ارتشي‌هاي سوريه بود. بامداد يكشنبه به وقت محلي بود كه پنتاگون تاكيد كرد عمدا به يگان‌هاي نظامي سوريه حمله نكرده و نخواهد كرد. مسوول رسانه‌اي پنتاگون نيز اعلام كرده است كه امريكايي‌ها به مقام‌هاي روسيه چندساعت پيش از حمله اطلاع داده بودند اما روس‌ها ابراز نگراني در خصوص مكان و زمان حمله نكرده بودند. به گزارش سي ان بي‌سي، جنگنده‌هاي استراليايي نيز در اين حمله دست داشته‌اند و به همين دليل وزارت دفاع استراليا با خانواده‌هاي سربازان سوري كه كشته يا زخمي شده‌اند همدردي كرد.
يا سهل انگاري يا توطئه با داعش
«آنچه در سوريه اتفاق افتاد نتيجه «امتناع سرسختانه» امريكا براي همكاري با مسكو در مقابله با داعش و ديگر گروه‌هاي تروريستي است.» واكنشي قابل پيش‌بيني از سوي وزارت امور خارجه روسيه در برابر حمله امريكا به مواضع ارتش سوريه. در بيانيه وزارت امور خارجه آمده است: موضع غيرسازنده امريكا در شوراي امنيت باعث تاسف است. امريكا بايد تحقيقات گسترده‌اي درباره حملاتي كه نيروهاي سوريه در ديرالزور را هدف قرار داد، انجام دهد. حمله امريكا به نيروهاي ارتش سوريه، اجراي توافق آتش‌بس را تهديد مي‌كند. به هر حال اميدواريم كه حملات اخير مستقيما دستور واشنگتن نبوده باشد. بمباران مواضع ارتش سوريه توسط امريكا يا اهمال جنايي و سهل‌انگاري مستقيم است يا توطئه مستقيم با تروريست‌هاي داعش. از سوي ديگر نماينده روسيه در سازمان ملل هم مي‌گويد كه زمان وقوع و ساير جنبه‌هاي حمله امريكا باعث تقويت احتمال عمدي بودن آن مي‌شود. ويتالي چوركين در اين خصوص مي‌گويد: بسيار مشكوك است كه چرا امريكا اين حمله هوايي را در اين مقطع خاص زماني انجام داد؟چه اتفاقي رخ داده كه دولت امريكا اكنون به فكر كمك به ارتش سوريه براي دفاع از «ديرالزور» افتاده در حالي كه آنها هنگام پيشروي داعش به سمت شهر «پالميرا» تنها حركات تروريست‌ها را نظاره كردند و هيچ اقدامي براي مقابله با آن انجام ندادند.
ابراز تاسف با واسطه
دولت باراك اوباما بر سر دو راهي قرار گرفته است: از يك سو بر برقراري آتش‌بس تاكيد دارد و از سوي ديگر در اقدامي كه هنوز علت‌هاي آن مشخص نيست باران بمب را بر سر سربازان سوري ريخته است. هرچند واشنگتن مسووليت اين حمله را بر عهده گرفته است اما خبرگزاري آسوشيتدپرس در گزارشي به نقل از يك مقام دولت امريكا اعلام كرد كه دولت اوباما رسما بابت كشته شدن سربازان ارتش سوريه ابزار تاسف كرده است. برخي گزارش‌ها حاكي است كاخ سفيد با وساطت روسيه مراتب رسمي تاسف خود را از حمله به مواضع ارتش سوريه كه به كشته شدن نظاميان اين كشور منجر شده، ابراز كرده است.
نشست فوق‌العاده به درخواست روسيه
«نشست فوق‌العاده شوراي امنيت بايد تشكيل شود.» اين صريح‌ترين درخواست روسيه در واكنش به حمله امريكا به مواضع ارتش سوريه بود. ماريا زاخاروا، سخنگوي وزارت خارجه روسيه در حالي اين درخواست را مطرح كرده است كه پيش از اين قرار بود شامگاه روز جمعه شوراي امنيت نشستي در خصوص توافق آتش‌بس ميان روسيه و امريكا پشت درهاي بسته برگزار كند كه به دليل مخالفت امريكا برگزار نشد. اكنون پس از حمله صورت گرفته به ارتش سوريه آنهم توسط جنگنده‌هاي امريكايي روسيه برگ برنده را در دست گرفته و اصرار دارد كه بايد نشست فوق‌العاده برگزار شود. ماريا زاخاروا مي‌گويد كه توضيحات دوجانبه امريكا ديگر كفايت نمي‌كند و روسيه خواهان توضيحات مفصل و كامل واشنگتن است و اين كار بايد در شوراي امنيت انجام شود. در نهايت اصرارهاي روسيه به نتيجه رسيد و به درخواست روسيه، اين نشست شامگاه شنبه به وقت محلي براي بررسي حمله هوايي امريكا به مواضع ارتش سوريه تشكيل جلسه داد. اقدام انحرافي، عنواني است كه سامانتا پاور، نماينده دايم امريكا در سازمان ملل متحد در خصوص درخواست روسيه براي برقراري نشست فوري شوراي امنيت انتخاب كرده است. پاور گفت: برگزاري اين نشست براي منحرف كردن اذهان از وقايع ميداني است. اگر آنچه در عرصه ميداني اتفاق مي‌افتد خوشايند نباشد، به اقدام انحرافي روي آورده مي‌شود. در حالي كه جمع شدن فوري 15 عضو شوراي امنيت چندان به مذاق امريكايي‌ها خوش نيامد اما نماينده امريكا در سازمان ملل تاكيد كرد كشورش در خصوص چند و چون اين حمله تحقيقات گسترده‌اي انجام خواهد داد. وي در اين جلسه تاكيد كرد كه اين حمله عمدي نبوده و امريكا متاسف است كه عده‌اي در نتيجه اين حمله جان خود را از دست دادند. در حاشيه همين جلسه بود كه از سفير روسيه در سازمان ملل سوال شد كه آيا اين حمله به معناي پايان توافق امريكا و روسيه در خصوص آتش‌بس در سوريه است كه چوركين گفت اين مساله يك سوال بسيار بزرگ است.
در همين جلسه كه عملا به محل جدال لفظي نماينده روسيه و امريكا تبديل شده بود، پاور به صراحت و تندي از سياست‌هاي روسيه و دولت مركزي سوريه انتقاد كرد و روسيه را به سكوت در برابر حملات هوايي سوريه به مناطق غيرنظامي و آنچه وي سكوت در برابر استفاده سوريه از تسليحات شيميايي مي‌خواند متهم كرد.
درگيري لفظي شديد ميان ديپلمات
خانم روسي و امريكايي
جدي‌ترين مشاجره لفظي ميان سخنگوي وزارت خارجه روسيه و نماينده امريكا در سازمان ملل پس از اين حمله صورت گرفت. ساعاتي پس از آنكه خانم ماريا زاخارووا، سخنگوي وزارت امور خارجه روسيه ادعا كرد اين حمله نشان داد كه امريكا با داعش همدست است. پاور در سخناني مدعي شد كه زاخارووا بايد از اظهارات خود مبني بر اينكه واشنگتن با داعش همكاري كرده است، شرمسار باشد. «ماريا زاخارووا» نيز در پاسخ گفت كه دعوت مي‌كنم «سامانتا پاور» براي درك مفهوم شرم، سفري به سوريه داشته باشد. زاخارووا در اين خصوص نوشت: «سامانتا پاور عزيز، براي اينكه معني واژه شرم را بفهمي، به شما توصيه مي‌كنم كه سفري به سوريه داشته باشي و با مردم آنجا ملاقات كني، نه اينكه با النصره يا معارضان ميانه‌رو درباره تحويل كمك‌هاي انسان‌دوستانه كه واشنگتن خيلي درباره آن نگراني دارد، حرف بزني، نه اينكه با آنهايي كه در غرب زندگي مي‌كنند و درباره آينده توام با موفقيت اين كشور حرف بزني بلكه با مردم سوريه كه در سوريه زندگي مي‌كنند، با وجود اين واقعيت ديدار كن كه تقريبا براي شش سال كشورشان با مداخله واشنگتن متحمل تجربه خونيني بوده است. چرا با هم نرويم. همه هزينه‌هاي اين سفر برعهده من باشد. به‌طور قطع، اين يك سفر در دالان‌هاي سازمان ملل براي غم و غصه نيست. اين يك سفر نفس‌گير است. موافقت كن. نترس. اگر با من باشي آنجا كسي كاري با تو ندارد. اما ممكن است به صورت اتفاقي جوانان اشتباهي در جايي ويژه حمله‌اي هم بكنند. آنجا چيزهايي را به ياد خواهي آورد و همچنين مي‌تواني مفهوم شرم را درك كني. زاخارووا در ادامه اين كامنت كه در فيس بوك نماينده امريكا در سازمان ملل نوشت، افزود: به بيان شما كه مدعي هستيد امريكا نمي‌توانسته از آنهايي حمايت كند كه سرهاي شهروندان امريكايي را جدا مي‌كند، لطفا عكسي كه به اين مطلب از ويكي‌پديا الصاق شده را نگاه كن كه در آن رونالد ريگان، رييس‌جمهور امريكا با هياتي از مجاهدين افغانستان در سال 1983 در كاخ سفيد ديدار كرده بود.
اوضاع متزلزل آتش‌بس
در حال حاضر اصلي‌ترين مولفه‌اي كه از تنش ميان روسيه، سوريه و امريكا تاثير مي‌پذيرد ماجراي كمك‌رساني به مناطق تحت سيطره مخالفان در سوريه است. رويترز در گزارشي مي‌نويسد كه آنچه رخ داد عملا آتش‌بس در حلب را كه بسيار شكننده هم است تحت‌تاثير قرار خواهد داد. پيش از اين گفته شده بود كه قرار است كاميون‌هاي حامل كمك‌ها روز يكشنبه به سمت حلب حركت كند اما با توجه به اتفاق‌هاي رخ داده گفته مي‌شود كه احتمالا اين اتفاق به تعويق خواهد افتاد. از سوي ديگر وزير دفاع روسيه مي‌گويد كه شرايط در سوريه بسيار خطرناك است. شبه نظاميان مي‌گويند كه بسيار با اكراه اين آتش‌بس را پذيرفته‌اند و مفاد آن را به ضرر خود مي‌دانند. مخالفان همچنين روسيه را به نقض آتش‌بس متهم كرده‌اند.
حمله نيروهاي امريكايي تهديدي عليه آتش‌بس در سوريه است
اعتماد| سخنگوي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران حمله هواپيماهاي نظامي امريكا به مواضع ارتش سوريه دراستان ديرالزور را به‌شدت محكوم كرد. بهرام قاسمي اظهار داشت: اين اقدام امريكا كه همزمان با حملات گروه تروريستي داعش به اين مواضع صورت گرفت، ناقض استقلال و حاكميت ملي سوريه است و چنين اقدامي نشان مي‌دهد گروه‌هاي تروريستي از همراهي و حمايت امريكا در سوريه برخوردارند. وي افزود: حمله نيروهاي امريكايي به مواضع ارتش سوريه، نه تنها كمكي به روند مبارزه با تروريسم و ايجاد ثبات در اين كشور نخواهد كرد، بلكه تهديدي عليه آتش بس اعلام شده نيز به‌شمار آمده و زمينه تقويت و تشديد فعاليت گروهي را فراهم كرده كه نام آن به صراحت در قطعنامه‌هاي صادره از سوي شوراي امنيت به عنوان گروهي تروريستي درج شده است؛ لذا اين اقدام امريكا، برخلاف موازين بين‌المللي، تعهدات و وظايف اعضاي سازمان ملل و به ويژه يك عضو شوراي امنيت است. قاسمي تاكيد كرد: ضروري است طرف‌هاي دخيل با هدف كمك به كنترل و حل بحران از هرگونه اقدام نسنجيده درعرصه ميداني خودداري كنند.