اظهارنظر دوباره معاون هنري ارشاد درباره نمايشگاه گنجينه موزه در خارج از كشور
وزير جديد ارشاد، متولي مجوز
نمايشگاه در برلين و رم
علي مطلب‌زاده
نمايشگاه آثار مدرن هنرمندان ايران و عرب قرار است از نيمه دوم آبان‌ماه در موزه هنرهاي معاصر تهران برگزار شود، نمايشگاهي با حدود 50 اثر ايراني و 50 اثر از هنرمندان عرب كه بخش عمده‌اي از آنها از گنجينه موزه هنرهاي معاصر هستند، اما اين نمايشگاه هم خبري نبود كه در ميان حاشيه‌هاي ادامه‌دار اين روزهاي موزه هنرهاي معاصر تهران يعني خروج آثار گنجينه خارجي موزه از كشور و برگزاري نمايشگاهي از آنها در موزه‌هاي برلين و رم اصلا به چشم بيايد. بحث در مورد اين نمايشگاه همزمان با امضاي قرارداد آن در تابستان امسال شروع شد. قراردادي كه با واكنش جامعه تجسمي روبه‌رو و موضوع عدم شفافيت موزه هنرهاي معاصر و رييس آن يعني مجيد ملانوروزي در قبال امضاي اين قرارداد مطرح شد. بعدتر انجمن نقاشان ايران در نامه‌اي خطاب به علي جنتي، وزير مستعفي ارشاد خواستار رسيدگي به اين موضوع شد. اين اتفاقي بود كه نيفتاد تا بعدتر در جلسه‌اي با حضور علي مرادخاني، معاون فرهنگي وزارت ارشاد و مجيد ملانوروزي و تعدادي از نمايندگان جامعه تجسمي در مورد اين نمايشگاه و شرايط برگزاري آن صحبت شود. در اين جلسه در مورد همه‌چيز صحبت شد. از نحوه بيمه اين آثار گرفته تا تضمين براي بازگشت آنها و البته دليل برگزاري چنين نمايشگاهي در ماه‌هاي پاياني دولت يازدهم. مهم‌ترين درخواست هم كه از سوي حاضرين در جلسه اعلام شد به تعويق افتادن اين نمايشگاه تا زمان تشكيل دولت دوازدهم بود تا دست‌كم پروسه رفت و برگشت آثار در نمايشگاهي كه قرار است هشت ماه به طول بينجامد در يك دولت باشد. اما جواب‌هايي كه به اين درخواست‌ها داده شد همان‌هايي بود كه قبلا هم از سوي مجيد ملانوروزي بارها مطرح شده بود. اين قرارداد دولتي است و دولت آلمان در مورد اين نمايشگاه تضمين داده است. در حاشيه اين جلسه كه ششم مهرماه برگزار شد، اعلام شد كه مجيد ملانوروزي از دبيري نمايشگاه «سفر گنجينه موزه هنرهاي معاصر تهران» به برلين كنار رفته و جاي خود را به علي مرادخاني داده است. اين جابه‌جايي دليلي غير از حاشيه‌هاي داخلي مربوط به اين نمايشگاه داشت. به گفته ملانوروزي به خاطر حضور او در اختتاميه جشنواره هولوكاست و گزارش‌هاي رسانه‌هاي خارجي و همچنين صحبت‌هاي وزير امور خارجه آلمان درباره اين موضوع با اين نمايشگاه مخالفت‌هايي صورت گرفت و همين موجب شد تا در نهايت او تصميم بگيرد تا از دبيري نمايشگاه انصراف دهد. ملانوروزي در اين بين دلايل خودش را هم داشت چراكه مي‌خواست اين پروژه دوباره رونق بگيرد. او در اين جلسه اعلام كرده بود كه در حال حاضر با آلمان يك پيش‌نويس قرارداد در مورد اين نمايشگاه و همچنين يك تفاهمنامه با موزه ماكسي ايتاليا تهيه شده اما قراردادها هنوز امضا نشده است.
استعفاي علي جنتي اينقدر مهم بود كه صحبت‌ها در مورد اين نمايشگاه را به تاخير بيندازد و حالا روز گذشته اين‌بار نوبت به علي مرادخاني رسيد تا در مورد اظهارنظرهاي متناقض درباره اين نمايشگاه توضيح بدهد؛ «همه موارد مربوط به ماجراي حضور گنجينه موزه هنرهاي معاصر منوط به صدور مجوزهاي دولتي است.» معاون هنري وزارت ارشاد در اين بين توضيحات بيشتري هم داده است. او از رسمي صحبت كرده كه پيش از اين در مورد نمايشگاه‌هاي مشابه مي‌افتاد و چنين نمايشگاه‌هايي با اجازه وزير ارشاد برگزار مي‌شد. اما گويا اين نمايشگاه حساسيت‌هاي خاص خودش را داشت؛ «طي دوره‌هاي قبلي نيز چندين بار با مجوز وزير برخي از آثار اين گنجينه در رويدادهاي بين‌المللي به نمايش گذاشته مي‌شد، اما درباره نمايش بخشي از گنجينه موزه هنرهاي معاصر تهران در رم به دليل اينكه مساله وسعت زيادي پيدا كرد و شبكه‌هاي مجازي هم انواع و اقسام حرف‌ها را در اين مورد مطرح كردند ما تلاش كرديم از طريق ديگر مجوزهاي دولتي هم اقدام كرده و مراجعي چون سازمان بازرسي كل كشور، مجلس شوراي اسلامي، ديوان محاسبات، سفارت ايران در كشور ايتاليا را هم در جريان قرار دهيم. » اما اين پايان تاثير اتفاقات يكي دو هفته اخير در وزارت ارشاد از استعفاي وزير ارشاد گرفته تا معرفي جايگزين او بر اين نمايشگاه نبود و بايد منتظر ماند تا با آمدن وزير جديد براي اين نمايشگاه تصميم‌گيري شود. مرادخاني در مورد اين اتفاق اين‌طور توضيح مي‌دهد: «بايد منتظر بمانيم كه با حضور وزير جديد نتيجه نهايي مشخص شود. فعلا در اين زمينه هيچ اتفاق اجرايي نيفتاده و كار به صورت اداري در حال انجام است تا به محض عبور از اين جريان و ماجراي حقوقي و البته دريافت همه موافقت‌ها نسبت به نمايش آثار تصميم‌گيري شود.» مرادخاني در پايان صحبت‌هايش باز هم به مسائلي كه در مورد اين نمايشگاه مطرح مي‌شود و پرسش‌هايي كه درباره آن وجود دارد، پاسخ داد. پاسخ‌هايي كه قبلا هم داده شده بود و اين‌بار به صورت سوال‌هايي از سوي معاون هنري وزير ارشاد دوباره عنوان شد. مرادخاني درباره انتشار اخباري مبني بر اعزام كارشناسان براي شناسايي جعلي بودن يا نبودن آثار در هنگام بازگشت به ايران توضيح داد: «نمي‌دانم چه دليلي براي مطرح كردن اين موضوع وجود دارد؟ بعضي‌ها گفته بودند وقتي اين آثار به آنجا ارسال شود ممكن است اتفاقاتي براي‌شان بيفتد. آيا اين درست است به كشورهايي كه با ما دوست هستند و با ما كار مي‌كنند و مي‌خواهند ارتباط فرهنگي با ما داشته باشند، اتهامات اينچنيني بزنيم؟ اين اصلا در قانون ديپلماسي و مناسبات بين‌المللي، مساله صحيحي نيست. ما بايد هرچيزي را از موضع واقعي و عاقلانه و درست آن بررسي كنيم. تمام ابعاد اين نمايشگاه بايد به درستي انجام پذيرد؛ هم نبايد به كشور ميزبان توهين شود و نه از طرفي در اينجا با مشكل مواجه شويم.»با اين حساب همه‌چيز به معرفي وزير جديد ارشاد موكول شده است، اتفاقي كه ممكن است همين امروز بيفتد، اما به نظر مي‌رسد صحبت‌ها در مورد اين نمايشگاه كه قرار است در خارج كشور برگزار شود با توجه به توضيحاتي كه در يكي دو ماه گذشته داده شده موضوعي نيست كه لااقل در يكي دو هفته پيش رو به نتيجه برسد.