ماه عسل اعراب و دونالد ترامپ چقدر دوام مي‌آورد؟
سفر وزير دفاع امريكا با سوژه ايران به منطقه
يسرا بخاخ
فعاليت‌هاي منطقه‌اي تيم دونالد ترامپ رييس‌جمهور ايالات متحده هر روز شدت بيشتري مي‌گيرد. متحداني كه قرار بود هزينه تامين امنيت خود در دوره رييس‌جمهور جمهوريخواه نشسته در كاخ سفيد را پرداخت كنند اكنون بيش از هر زمان ديگري در مقام مهمان و ميزبان دولتمردان امريكايي ظاهر مي‌شوند. يك روز وزير امور خارجه امريكا روز ديگر رييس سازمان سيا و يك روز هم وزير دفاع كابينه ترامپ بار سفر به منطقه مي‌بندند. دوچيز در راس هرم ديدارهاي مقام‌هاي امريكايي قرار دارد: پرونده سوريه و ايران. تازه‌ترين مهمان منطقه خاورميانه به زودي جيمز متيس، وزير دفاع ايالات متحده خواهد بود. بر اساس گزارش‌ها قرار است جيمز متيس، وزير دفاع امريكا هفته آينده به خاورميانه سفر و با مسوولان برخي همپيمانان اصلي امريكا در اين منطقه ديدار كند. روزنامه قطري «العربي‌الجديد» در اين باره مي‌نويسد: متيس روز چهارشنبه وارد رياض خواهد شد و بعد از آن به مصر رفته و پس از آن راهي سرزمين‌هاي اشغالي شده با مسوولان اسراييلي از جمله «بنيامين نتانياهو» نخست‌وزير رژيم صهيونيستي ديدار خواهد كرد. براساس اين گزارش قرار است وزير دفاع امريكا در دوحه با مسوولان قطري نيز ديدارهايي داشته باشد و بعد از آن به جيبوتي هم سفر كند. بر اساس گزارش پنتاگون، متيس مي‌خواهد عواملي كه ثبات خاورميانه را بر هم مي‌زند و مساله مقابله با داعش را با مسوولان عربي مورد بحث و گفت‌وگو قرار دهد.
وزارت دفاع امريكا معمولا از عبارت عوامل برهم زننده ثبات خاورميانه با اشاره به ايران استفاده مي‌كند و به همين دليل به نظر مي‌رسد ايران و نگراني‌هاي اعراب از تهران از موضوعات مورد بحث وزير دفاع امريكا با همپيمانان واشنگتن در خاورميانه خواهد بود. با به دست آمدن توافق هسته‌اي ميان ايران و كشورهاي 1+5 موج اتهام‌زني‌هاي كشورهاي عربي كه از قدرت گرفتن تهران در منطقه نگران هستند، افزايش پيدا كرد. در حالي كه ايران بارها اعلام كرده خواستار روابط حسنه با كشورهاي همجوار خود است شماري از كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس و اتحاديه عرب به ويژه امارات، بحرين و عربستان همواره ايران را به دخالت در امور داخلي خود يا ايجاد بي‌ثباتي در خاورميانه متهم مي‌كنند.
ايران مي‌تواند با كشورهاي عربي رابطه خوبي داشته باشد
عربستان بعد از حادثه سفارت اين كشور در تهران تلاش كرده اجماعي عربي عليه ايران ايجاد كند كه همواره بخشي از اين تلاش‌ها با شكست مواجه شده است. اما دليل اصلي نگراني اعراب از ايران چيست؟ جهاد الخازن، خبرنگار و تحليلگر فلسطيني روزنامه الحيات چاپ لندن در يادداشتي كه روز شنبه در اين روزنامه منتشر شده به اين مساله پرداخته است. الخازن در ابتداي يادداشت خود تاكيد مي‌كند كه مي‌خواهد پيش از هرچيز اعلام كند كه از برنامه هسته‌اي ايران حمايت كرده و از مصر، عربستان و امارات نيز مي‌خواهد به تبعيت از ايران در اين مسير گام بردارند. وي همچنين مي‌گويد از مواضع ايران و حزب‌الله در مقاومت در برابر اسراييل نيز حمايت مي‌كند اما به جز اين دو مساله با آنچه سودجويي ايران در كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس خوانده مخالف است. نويسنده فلسطيني اعلام كرد با اقدام ايران براي تاييد معارضان بحريني و حمايت از انصارالله در يمن و حضور تهران در سوريه مخالف است و افزود: ايران نياز به همه اين مسائل ندارد مي‌تواند با كشورهاي عربي رابطه خوبي داشته باشد و كنار اين كشورها با سودجويي‌هاي خارجي مقابله كند.
ترامپ به دنبال رويارويي با ايران نيست
تحليلگر الحيات نوشته همه ما مي‌دانيم كه دونالد ترامپ با توافق هسته‌اي ايران مخالف است و اگر مخالفت همپيمانان اروپايي امريكا نبود تاكنون در مسير لغو آن گام برداشته بود؛ به همين دليل وزارت خارجه امريكا اخيرا اعلام كرده كه يك قرارداد فروش سلاح با بحرين امضا كرده است كه بر اساس آن به بحرين جنگنده‌هاي F-16 بفروشد و هرگونه سلاحي كه عربستان و امارات براي رويارويي با ايران نياز داشته باشند در اختيار اين كشورها قرار خواهد داد.
با اين وجود الخازن تاكيد مي‌كند با وجود اين اقدامات و تحريك‌هاي پيدا و پنهان اسراييل عليه ايران به نظر نمي‌رسد ترامپ به دنبال رويارويي نظامي با ايران باشد.
اقدام نظامي عليه سوريه روي ميز نيست
از سوي ديگر روزنامه العرب نيز نوشت، با وجود اينكه گفته شده بود بعد از ماجراي حمله شيميايي در خان شيخون و حمله امريكا عليه سوريه روند گفت‌وگوهاي آستانه در خصوص بحران سوريه با چالش مواجه خواهد شد اما با سفر «ركس تيلرسون» وزير خارجه امريكا به مسكو و ديدار با مسوولان روسي به نظر مي‌رسد مسير حل بحران سوريه همان راهكار سياسي باقي خواهد ماند. در همين راستا ديدار «محمد جواد ظريف» وزير خارجه ايران و «وليد المعلم» وزير خارجه سوريه با «سرگئي لاوروف» وزير خارجه روسيه و تاكيد هر سه طرف بر از سرگيري گفت‌وگوهاي آستانه نشان مي‌دهد كه امريكا نيز از سرگيري گفت‌وگوها در خصوص سوريه را تاييد مي‌كند و قرار نيست اقدامي نظامي در سوريه صورت بگيرد و همه طرف‌ها علاقه‌مند به حل سياسي بحران هستند. بر اساس گزارش العرب، كارشناسان معتقدند كه حركت در مسير آرامش بعد از «شوك تام‌هاوك» از سر گرفته شده و مي‌توان سفر «محمد بن عبدالرحمن آل ثاني» وزير خارجه قطر به روسيه را در همين راستا ارزيابي كرد زيرا دوحه نيز مي‌خواهد در مسير حل سياسي بحران سوريه نقشي داشته باشد.
محبوبيت ناگهاني ترامپ در منطقه
از سوي ديگر شبكه خبري «بي بي‌سي» در پايگاه اينترنتي خود در تحليلي با عنوان «چقدر ماه عسل دونالد ترامپ و اعراب مي‌تواند دوام بياورد» نوشته كه رييس‌جمهور امريكا كه در دوران كمپين انتخاباتي‌اش به دليل اظهاراتش عليه مسلمانان چهره منفوري در جهان عرب براي خود ايجاد كرده بود ناگهان به يكي از محبوب‌ترين روساي جمهور امريكا از زمان بوش پدر تبديل شده است. بر اساس اين گزارش در حالي كه «باراك اوباما» رييس‌جمهور پيشين امريكا براي اعراب نماد نا اميدي بود، امروز دونالد ترامپ در ميان شهروندان عرب محبوبيت خاصي پيدا كرده است. بر اساس اين گزارش مواضع دولت اوباما در خصوص بحران سوريه و مساله فلسطين و اسراييل از دلايل اين نا اميدي به شمار مي‌رود در حالي كه بيش از هرچيز كشورهاي عربي معتقد بودند دولت اوباما در قبال ايران نرمش زيادي داشته و اين سوء ظن را ايجاد كرده بود كه واشنگتن دنبال كاهش سطح روابط خود با كشورهاي عربي است. مصطفي الآني، مشاور ارشد و مدير گروه مطالعات امنيت ملي و تروريسم در مركز تحقيقات خليج فارس به بي‌بي‌سي گفته: مردم جهان عرب از اوباما خسته شده بودند؛ در طول دوران رياست‌جمهوري او ما شاهد رشد گروهك تروريستي داعش بوديم در حالي كه روسيه وارد خاورميانه شده و ايران در سراسر منطقه نفوذ پيدا كرد.
در پشت پرده بسياري از دواير قدرت در پايتخت‌هاي عربي خوشحالي زايد الوصفي در خصوص روي كار آمدن تيم جديدي در كاخ سفيد وجود دارد. بر اساس اين گزارش در حالي كه وضعيت حقوق بشر در عربستان و بحرين دولت اوباما را نگران كرده بود؛ در حال حاضر كاخ سفيد روابط خود را با اين كشورها تقويت كرده است، در اوايل سال جاري ميلادي استقبال گرمي از «مايك پومپئو» رييس جديد سازمان امنيت ملي امريكا (سيا) در منامه و رياض صورت گرفت و در حالي كه مصري‌ها، اردني‌ها و اميرنشينان خليج فارس از آنچه بي‌توجهي اوباما به توسعه‌طلبي ايران در خاورميانه توصيف كرده بودند نگران بودند حالا با توجه به اظهارات ضد ايراني ترامپ نسبت به مواضع واشنگتن در خصوص ايران اطمينان خاطر پيدا كرده‌اند. با توجه به اينكه دونالد ترامپ روزگاري در ديد جهان عرب يك اسلام ستيز و نژاد پرست به شمار مي‌رفت و ناگهان با حمله به مواضع ارتش سوريه محبوبيت عجيبي دست و پا كرده است، اين امكان وجود دارد كه بار ديگر نيز همين محبوبيت را يك شبه و به صورت ناگهاني از دست بدهد. او كه در عرصه سياست تازه وارد به شمار مي‌رود تاكنون تلاش كرده با تصميم‌هاي ناگهاني توجه‌ها را به خود جلب كند و به همين دليل چندان نمي‌توان گام‌هاي بعدي او را پيش‌بيني كرد يا خوانش دقيقي از عملكرد آتي او در خصوص سياست واشنگتن با كشورهاي عربي ارايه داد.