انتظار براي تعيين وقت ديدار

ميثم سليماني

بسياري بي‌صبرانه منتظر ديدار ولاديمير پوتين رييس‌جمهوري روسيه و دونالد ترامپ رييس‌جمهور ايالات متحده را در حاشيه اجلاس گروه20 هستند. ديداري كه به نظر مي‌رسد هنوز شروع نشده با حاشيه‌هاي فراواني روبه‌رو شده است. چرا كه با وجود تاكيد كاخ سفيد بر برگزاري اين ديدار، كرملين نوع اين ديدار را مشروط به همخواني جدول زماني كاري پوتين كرده است. دونالد ترامپ در طول انتخابات رياست‌جمهوري علاقه زيادي به نزديكي به پوتين نشان داده بود و بارها او را در طول مبارزات انتخاباتي ستايش كرد. اما با توجه به روابط امريكا و روسيه به نظر نمي‌رسيد كه ديدار ميان دو طرف زودتر از ماه جولاي ميسر باشد. زيرا اختلافات ميان دو طرف به حدي ريشه دوانده كه اين شرايط فراهم نمي‌شد كه هر يك از سران دو كشور ميزبان طرف مقابل باشد. از همين رو بسياري پيش بيني مي‌كردند كه دو طرف براي نخستين بار در حاشيه اجلاس گروه 20 با يكديگر ديدار كنند. اجلاسي كه خواه ناخواه سران دو كشور بايد در آن شركت كنند، از همين رو ديدار دو طرف را تا حد زيادي اجتناب ناپذير مي‌كند. گفتني است اجلاس دو روزه سران گروه20 در روزهاي هفتم و هشتم جولاي در هامبورگ آلمان برگزار خواهد شد و هنوز هيچ اعلام رسمي در مورد تاريخ دقيق و نوع جلسه ارايه نشده است. از سوي ديگر حتي روشن نيست كه آيا اين نشست يا جلسه دوجانبه برگزار خواهد شد يا خير؟
ديميتري پسكوف، سخنگوي پوتين روز جمعه گفت كه مسكو از همان ابتدا تصور مي‌كرد كه اجلاس گروه20 جايي است كه در آن مي‌توان چنين جلسه‌اي برگزار شود. وي افزود، ابعاد اين نشست و زمان‌بندي آن نيز هنوز مشخص نشده كه در نهايت توسط كانال‌هاي ديپلماتيك تعيين مي‌شود.
گزارش‌هايي از امريكا مخابره مي‌شود كه نزديكان دونالد ترامپ و هماهنگ‌كنندگان اين ديدار به‌شدت براي اين ديدار تحت فشار هستند. زيرا مشاوران به‌شدت نگران آن هستند كه يك جلسه غير رسمي با پوتين در دوره‌اي كه تيم ترامپ در معرض فشار جدي در خصوص رابطه با تماس‌هاي غير معمول با دولت روسيه در دوران كمپين انتخاباتي دونالد ترامپ هستند، بسيار به ضرر دولت خواهد بود. به گفته يوري يوشاكف، مشاور ارشد پوتين و سفير سابق روسيه در ايالات متحده، تا زماني كه اين ديدار برنامه‌ريزي شود، تعهدات و ديدارهاي پوتين در اجلاس جي20 اولويت‌بندي مي‌شوند.
يوشاكف به ايتارتاس گفت: ما و امريكايي‌ها در حال برنامه‌ريزي سفر رييس‌جمهور خود به هامبورگ هستيم، ما با آنها در حال حاضر براي برگزاري يك نشست توافق كرديم و سعي خواهيم كرد در اين برنامه‌هاي پيچيده يك جلسه بسيار مهم و مورد نياز را هماهنگ كنيم. يوشاكف افزود: فرمت جلسه همچنان مورد بحث است. گفتني است شينزوآبه نخست وزيرژاپن، امانوئل ماكرون رييس‌جمهور فرانسه و رييس‌جمهور كره جنوبي در ميان رهبراني بودند كه پوتين براي ديدار با آنها در حاشيه اجلاس موافقت كرده است. وي افزود علاوه بر اين، جلسات كوتاهي با تعداد زيادي از رهبران دولتي نيز وجود خواهد داشت.
طبق گفته ژنرال مك مستر، مشاور امنيت ملي دونالد ترامپ به نظر مي‌رسد جدول زمان‌بندي ديدارهاي او خلوت‌تر از پوتين باشد. رييس‌جمهور طبق برنامه قصد دارد با آنگلا مركل صدراعظم آلمان، انريكه پنانيتو رييس‌جمهور مكزيك، ترزا مي ‌نخست‌وزير بريتانيا، شينزوآبه نخست وزير ژاپن، رييس‌جمهور چين و نخست وزير اندونزي ديدار كند.

نكات مهم يك ديدار
يك عضو ارشد كابينه جورج بوش خاطره‌اي را درباره يك نشست با ولاديميرپوتين به سايت ووكس بيان مي‌كند. او مي‌گويد: در اين جلسه پوتين دست در جيب كتش كرد و يك ليست از اقداماتي كه امريكايي‌ها عليه روسيه انجام دادند را خواند و پس از آن بحث اصلي را آغاز كرد. از همين رو بسياري معتقدند كه جزييات درذهن در ديدار با پوتين بسيار مهم و كليدي است كه بايد دونالد ترامپ آن را در ديدار با پوتين مد نظر قرار دهد. همكاران و نزديكان ترامپ مي‌گويند كه او يك برنامه رسمي يا طرحي براي جلسه ندارد. اين مساله براي هر رييس‌جمهور بسيار سخت خواهد بود چرا كه پوتين با دقت و مجهز با شكايت‌ها و درخواست‌هاي خاص خود به جلسه ورود پيدا مي‌كند و اين مشكل خواهد بود. اما اين جلسه مي‌تواند براي ترامپ بسيار فاجعه‌آميز باشد كه بدون آمادگي و بدون هرگونه تجربه سياست خارجي يا انسجام ذهني در اين جلسه حاضر شود.
ترامپ همواره در معرض خطر پوتين قرار گرفته است و بسياري او را متهم مي‌كنند كه مي‌خواهد در مسير سياست‌هاي پوتين كشور را اداره كند. او تلاش‌هاي فراواني براي نزديكي بيشتر با پوتين انجام داد اما شرايط اجازه اين كار را به او نداد، اما مجموعه شرايط نشان مي‌دهد كه در اين ديدار كار براي روس‌ها آسان‌تر است.
ليست درخواست‌هاي پوتين كاملا روشن است. او مي‌خواهد ايالات متحده به سمت لغو تحريم‌هاي اعمال شده در خصوص كريمه برود و همچنين امريكا را ترغيب كند تا از متحدان اروپايي خود در ناتو فاصله بگيرد. در درجه‌اي بالاتر نيز توقع دارد بحث دخالت روسيه در انتخابات امريكا بدون هرگونه مجازاتي به پايان برسد.
از همين رو بسياري معتقدند با توجه به تجربه‌اي كه رييس‌جمهور روسيه دارد، او در نشست‌هاي جدي با برنامه‌اي روشن و مشخص حاضر مي‌شود. در طرف مقابل رييس‌جمهور امريكا بي‌تجربه است و مشكل او اين است كه در چارچوب هيچ دستورالعملي اقدام نمي‌كند.
بسياري معتقدند كه زنگ خطر از روز پنجشنبه زده شده است. مكمستر، مشاور امنيت ملي امريكا در مورد برنامه‌هاي ترامپ براي سفر از جمله ديدار با پوتين گفت: ما هيچ دستور كار خاصي نداريم. اين چيزي است كه رييس‌جمهور مي‌خواهد در مورد آن صحبت كند. اين مشكل بالقوه عظيم بزرگ است كه با توجه به شرايط هيچ نشانه‌اي از موفقيت در نشست وجود ندارد.
از طرفي به دليل مجموعه‌اي تحقيقات اف‌بي‌آي، كنگره و سنا ترامپ را در برابر رفتار خود با روسيه به‌شدت تحت تاثير قرار داده است. ترامپ تاكنون هرگونه تخطي را انكار كرده است و اگرچه شرايط و تحقيقات نشان مي‌دهد كه به طور قطع روسيه در جريان انتخابات رياست‌جمهوري امريكا دخالت كرده است اما ترامپ كماكان روي موضع خود پافشاري مي‌كند و در اين باتلاق در حال غرق شدن است.
همچنين ترامپ و همكارانش با مخالفت در راستاي تحريم‌هاي جديد عليه روسيه موجب شده است تا شرايط را عليه خود بدتر كنند. كاخ سفيد معتقد است از آنجايي كه روسيه نقش بسزايي را در مبارزه با داعش انجام مي‌دهد نبايد تحريم‌هاي بيشتري عليه آن صورت گيرد. از طرفي ديگر ترامپ نيز در مورد تعهد امريكا نسبت به ناتو با ترديد سخن مي‌گويد و اين موضوع در راستاي تضعيف ناتو است آرزويي كه همواره روس‌ها در سر داشتند.
از طرفي پوتين امريكا را يك دشمن مي‌بيند اما مشخص نيست كه ترامپ چنين نگاهي داشته باشد. در اوايل اين هفته سازمان اطلاعات پنتاگون گزارشي را درباره باور پوتين در خصوص ايالات متحده منتشر كرد كه باور دارد امريكا به دنبال سرنگوني دولتش است. روسيه بر اين باور است كه ايالات متحده خواستار تغيير رژيم در مسكو است. زيرا آنها معتقدند كه امريكا تلاش كرد تا بهار عربي كليد بخورد و در رديف اول خلع‌سلاح ويكتور يانوكويچ، رييس‌جمهور سابق اوكراين مي‌دانند. آنها امريكا را مسوول جنگ‌هاي كوزوو، عراق، ليبي و انقلاب‌هاي رنگي گرجستان، اوكراين و قرقيزستان مي‌دانند.
گفتني است كه اين نخستين بار است كه سازمان اطلاعات پنتاگون DIA چنين گزارشي را بعد از دو دهه و پس از فروپاشي شوروي منتشر مي‌كند. آنها اين گزارش‌دهي را در سال 1991 و پس از فروپاشي شوروي متوقف كردند. اكنون اين گزارش مجدد منتشر مي‌شود كه نشانه بدي است، زيرا سازمان اطلاعاتي پنتاگون اين احساس نياز را كرده تا گزارشي را منتشر كرد كه در طول جنگ سرد احساس مي‌كرد نياز به انتشار آن وجود دارد. همچنين نشانه بدي است از اين جهت كه تقريبا مشخص است كه دونالد ترامپ آن را نمي‌خواند يا در خصوص آن توضيح نمي‌خواهد و رويكرد خود را در قبال روسيه دنبال مي‌كند. اين در حالي است كه ترامپ بسياري از سوال‌ها را كماكان در خصوص دخالت روسيه در انتخابات امريكا بي‌پاسخ گذاشته است و چندان در خصوص اقدامات روسيه سخني نگفته است. او تنها در روز يازدهم ژانويه 9 روز پيش از آغاز رياست‌جمهوري اعلام كرد كه من فكر مي‌كنم توسط روسيه هك شديم اما من فكر مي‌كنم ما توسط ديگر كشورها و افراد ديگر نيز مورد حمله هكري قرار گرفتيم. هفته گذشته شان اسپايسر، سخنگوي كاخ سفيد گفت: من مطمئن نيستم كه ترامپ معتقد به دست داشتن روسيه در حمله هكري در انتخابات باشد، زيرا من با او در خصوص اين موضوع صحبت كرده‌ام.
حالا اگر انتظار‌ها به سر برسد و دونالد ترامپ و ولاديمير پوتين با يكديگر ديدار كنند، ديداري بسيار جالب توجه خواهد بود. زيرا تقابل دو رويكرد متفاوت به سياست است هرچند كه هر دو طرف علاقه قلبي به ديگري داشته باشند.