گروه ديپلماسي| اين روزها، يمن شرايط حساسي را پشت مي‌گذراند. روزهايي كه هيچ افق و چشم‌اندازي براي اين كشورها قابل ترسيم نيست. اين مساله موجب شده است تا برخي كشورها بار ديگر نوك پيكان حملات‌شان را به سمت جمهوري اسلامي ايران نشانه بگيرند. جان كري، وزير امور خارجه امريكا نيز طي سخناني ادعا كرد كه ايران به فروپاشي دولت اين كشور كمك كرده است. سخنگوي وزارت امور خارجه كشورمان نيز ديروز اظهارات وزير خارجه امريكا مبني بر كمك ايران به سقوط دولت در يمن را فرافكني و متناقض با اظهارنظرهاي پيشين مقام‌هاي سياسي امريكا خواند. در همين رابطه گفت‌وگويي با جعفر قنادباشي داشتيم كه در ادامه مي‌آيد:
ارزيابي‌تان از تحولات كنوني يمن چيست؟
آنچه در يمن مي‌گذرد، در واقع نشات گرفته از فاز جديدي از خواست مردم اين كشور است. در اين فاز، مردم يمن درصدد روي كار آمدن، تشكيل و استقرار يك نظام جديد مبتني بر دموكراسي هستند. آنها در گام‌هاي قبلي‌شان نظام سابق را كه يك نظام ديكتاتوري و وابسته بود، فروپاشيدند هرچند كه غرب و دولت‌هاي وابسته منطقه همچنان تلاش مي‌كنند تا اين نظام فروپاشيده و پوسيده را حفظ كنند ولي آنچه كه رخ داده است، اين است كه مجلس منحل شده و نخست وزير و رييس‌جمهوري اين كشور استعفا داده‌اند و مردم نيز مي‌خواهند از طريق يك ميثاق عمومي كه همان قانون اساسي است، يك نظام جديد مردمسالار را پايه‌ريزي كنند.
كشورهاي غربي و برخي كشورهاي منطقه كه عضو شوراي همكاري كشورهاي حاشيه خليج فارس هستند، ايران را به دخالت در اين كشور متهم مي‌كنند. دليل اين اتهام‌زني چيست؟
از ابتداي خيزش ملت يمن، ابتدا ديكتاتور سابق اين كشور يعني علي عبدالله صالح اين اتهامات را وارد مي‌كرد و درصدد ايجاد تنش ميان جمهوري اسلامي ايران و كشورهاي عربي برآمد كه اين مساله موجب ايجاد تنش‌هايي در روابط دوجانبه نيز شد و سطح روابط سياسي‌مان كاهش يافت و آنها براي ديپلمات‌هاي ما نيز مشكلاتي را به وجود آوردند اما با وجود اين، آنها حتي يك سند و مدرك قابل قبول و حتي معمولي و نامعتبر مبتني بر دخالت جمهوري اسلامي ايران در يمن ارايه نكردند و فقط با اظهارنظرهايي در پي فرافكني هستند. آنها چون مي‌ديدند كه نمي‌توانند نيروهاي مردم را آرام كنند، روي به فرافكني آوردند تا از اين طريق با ملت يمن و معترضان مقابله كنند. البته اين مساله، عرف همه ديكتاتورهاست. در زمان قبل از پيروزي انقلاب اسلامي نيز، شاه مخلوع نهضت اسلامي مردم را به كمونيست، شوروي و حتي انگليس و... وصل مي‌كرد. اظهارات آقاي جان كري، وزير امور خارجه امريكا را نيز در همين راستا مي‌توان ديد. ايشان اي كاش به جاي اين فرافكني، مي‌گفت كه مردم از ديكتاتوري كه از قضا مورد حمايت آنهاست، خسته شده‌اند. او بايد مداخلات عربستان و غرب را تشريح مي‌كرد. اگر آقاي كري به بيان اين موارد مي‌پرداخت به نظر منافع بلندمدت امريكا بهتر و بيشتر تامين مي‌شد.
رويكرد كشورهاي غربي و به‌خصوص امريكا درباره تحولات غرب چگونه است؟
امريكايي‌ها طرفدار باقي ماندن نظام ديكتاتوري هستند.
دليل اين رويكرد چيست؟
مهم‌ترين عامل اين رويكرد، حفظ منافع‌شان و عربستان است. آنها احساس مي‌كنند كه اگر يك حكومت دمكراتيك در يمن بر سر كار آيد، اين مساله بر آينده اين كشور تاثيرگذار خواهد بود. اينك خواسته مردم يمن ايجاد يك نظام مستقل و برقراري مردمسالاري در آن است. هم‌اينك مردم يمن شعار مرگ بر امريكا را سر مي‌دهند چون احساس مي‌كنند نظام ديكتاتوري فعلي وابسته به امريكاست.
شما يكي از دلايل حمايت امريكا از نظام ديكتاتوري فعلي يمن را به خاطر عربستان دانستيد. در اين خصوص بيشتر توضيح مي‌دهيد.
بله. نه تنها آينده عربستان، بلكه آينده بحرين هم به اين انقلاب يمن تاثير بپذيرد. هم‌اينك عربستان بزرگ‌ترين خريدار تسليحاتي شركت‌هاي امريكايي است. بزرگ‌ترين پايگاه امريكا در منطقه در بحرين است. تحولات بسياري از كشورهاي عربي نيز از همديگر اثر مي‌گيرند و حالت دمينو به خود مي‌گيرند.
موضع كشورهاي عربي در رابطه با تحولات يمن چگونه بوده است؟
بيشتر كشورهاي عربي پيرو عربستان و غرب هستند. از سويي، آنها مي‌دانند كه اگر يمن دمكراتيك شود، اين اثر بر آنها هم اثر مي‌گذارد. از طرفي اگر اين تحولات را بپذيرند بايد گروه‌هاي مخالف مانند حوثي‌ها را هم بپذيرند. متاسفانه اتحاديه عرب نيز در همين راستا بر ديكتاتوري اثر مي‌گذارد.
رويكرد جمهوري اسلامي ايران از ابتداي تحولات يمن به اين‌سو چگونه بوده است؟
رويكرد جمهوري اسلامي نسبت به تحولات كشورها، توجه به خواست و مطالبات مردم آنجاست. به اين مساله نمي‌نگرد كه كدام كشور مسلمان و كدام كشور غيرمسلمان و حتي كدام شيعه و كدام سني است. اين رويكرد هم مختص به دوران خاصي نيست. چه در دوره ابتداي انقلاب و دفاع مقدس، چه در دوران سازندگي و اصلاحات و چه در هشت ساله اخير، اين رويكرد يك استراتژي و رويكرد مباني بوده است و ايران هم بر اساس آن حركت كرده است. جمهوري اسلامي ايران مي‌خواهد مردم كشورها، خود تصميم‌گير باشند و سرنوشت‌شان را رقم بزنند. در مساله يمن نيز همين مساله، صدق پيدا مي‌كند. هم‌اينك مردم يمن خواهان و خواستار استقلال و دموكراسي هستند.
بسياري معتقدند كه مساله يمن، يكي از مسائل اختلافي ايران و عربستان است. نظر شما در اين باره چيست؟
يمن خيلي جزيي است. روابط ايران و عربستان در چند بعد داراي اختلافاتي است، مسائلي نظير مساله نفت، خليج‌فارس و راه دادن و همكاري با امريكايي‌ها. به نظرم مسائلي مانند لبنان، عراق، سوريه و داعش بسيار مهم‌تر از يمن هستند. آقاي روحاني در سخنراني‌اي كه در سازمان ملل داشتند از جهاني عليه خشونت و افراطي‌گري سخن گفتند اما آنچه عربستان مي‌كند درست در خلاف اين شعار آقاي روحاني و نظر ايران است.
با توجه به اينكه مساله يمن آنچنان در روابط تهران و رياض اثرگذار نيست، به نظرتان همكاري دو كشور در رابطه با يمن و ايجاد ثبات وجود دارد؟
به نظر نمي‌رسد. آنچه تاكنون عربستان از خود نشان داده است، حفظ نظام ديكتاتوري است و مي‌خواهد از طريق راهبردهاي مختلفي نظير تجزيه‌طلبي و تقويت گروه‌هاي شبه‌داعشي و القاعده خواست‌هايش را در يمن پيش برد و مانع از پيروزي ملت يمن شود.