زهرا بهروزآذر، فعال اجتماعي:
كارآفريني اجتماعي مي‌تواند مساله اجتماعي را حل كند
گروه اجتماعي| « اميد اجتماعي در ايران» همايشي بود كه انجمن جامعه‌شناسي ايران و موسسه رحمان در روزهاي ۷ و ۸ اسفند در تهران برگزار كردند و حالا كه يك هفته از برپايي اين همايش سپري شده موسسه رحمان كارگاه‌هايي در همين راستا برگزار كرده است. «زهرا بهروزآذر» از زنان فعال سياسي كه تخصص بازاريابي دارد امروز كارگاهي با عنوان «اميد‌وكارآفريني اجتماعي» برگزار مي‌كند. همين بهانه‌اي شد تا درباره مفهوم و تاثير كارآفريني اجتماعي از او بپرسيم.
منظور شما از كارآفريني اجتماعي چيست؟
كارآفريني اجتماعي حل مسائل اجتماعي با رويكرد كارآفرينانه است. اگر اين تعريف را قبول داشته باشيم كه كارآفريني تشخيص يك فرصت براي رفع يك نياز از مشتريان از طريق نوآوري است، كارآفريني اجتماعي را مي‌توان حل يك مساله اجتماعي با روش‌هاي نوآورانه دانست. كارآفريني اجتماعي همچون كارآفريني اقتصادي از طريق ايجاد يك بنگاه اجتماعي يا موسسه اجتماعي دنبال مي‌شود و براي بقا و پايداري سيستم خود به جريان درآمدي نياز دارد اما هدف آن صرفا كسب سود نيست بلكه به دنبال ايجاد تغيير اجتماعي و ارزش اجتماعي است و در اين مسير سود مالي به بقا و توسعه سازمان كمك مي‌كند.
با اين شيوه چه چيزي را دنبال مي‌كنيد؟
از آنجا كه مسائل اجتماعي هر روز در حال گسترش و پيچيده‌تر شدن هستند و بخش خصوصي و كسب و كارها تمايلي براي ورود مستقيم به حل اين مسائل ندارند و از طرفي دولت‌ها نيز توان پيدا كردن راهكار مناسب و اجراي برنامه‌هاي عملياتي مناسب را ندارند نياز است تا افراد يا گروه‌ها به ميدان عمل بيايند تا به سبك جديدي مسائل پيش رو را حل كنند. كارآفريني اجتماعي فرآيندي است كه اين افراد براي حل مساله اجتماعي طراحي و اجرا مي‌كنند و آموزش و ترويج كارآفريني اجتماعي به اين منظور صورت مي‌گيرد كه افراد بيشتري را درگير اين فرآيند كند. كارآفريني اجتماعي به دنبال آن است كه
نه تنها ماهيگيري را به افراد ياد دهد بلكه صنعت ماهيگيري را نيز متحول كند. مهم‌ترين ويژگي كارآفريني اجتماعي اين است كه صرفا به خروجي يا همان output توجه نمي‌كند بلكه گام بعدي آن‌كه نتيجه و در نهايت تاثير اجتماعي است را نشانه مي‌گيرد به عبارت ديگر شاخص ارزيابي كارآفريني اجتماعي خروجي نيست بلكه اثري است كه در جامعه ايجاد مي‌كند. به عنوان مثال اگر يك كارآفرين اجتماعي يك دوره آموزشي را برگزار مي‌كند، اعلام نمي‌كند كه ما چند نفر ساعت آموزش داده‌ايم، بلكه مي‌گويد ما به ازاي آموزش، توانسته‌ايم هم ايجاد اشتغال كنيم و هم در نهايت به كاهش آسيب‌هاي اجتماعي و افزايش رفاه در جامعه مخاطبان خود كمك كنيم.
كارآفريني اجتماعي تا چه اندازه به مسووليت اجتماعي پهلو مي‌زند؟
مسووليت اجتماعي شركت‌ها از محل تلاقي فعاليت‌هاي بخش خصوصي با بخش داوطلبانه صورت مي‌گيرد؛ اما كارآفريني اجتماعي از محل تلاقي فعاليت‌هاي بخش خصوصي، داوطلبانه و بخش عمومي صورت مي‌گيرد. در مسووليت اجتماعي شركت‌ها نهاد و موسسه جديدي به منظور رفع يك مشكل اجتماعي ايجاد نمي‌شود بلكه در يك مقطع زماني، شركت يا صاحب كسب و كار ضمن انجام ماموريت‌هاي شركت خود بخشي از درآمد خود را صرف فعاليت‌هاي داوطلبانه مي‌كند اما در كارآفريني اجتماعي براي حل يك مساله اجتماعي يك موسسه يا با نگاه اجتماعي تشكيل مي‌شود و ماموريت خود را سازمان رفع مشكل پيگيري مي‌كند.
با كارگاه‌هايي كه بانوان اميد اجتماعي برگزار مي‌شود مي‌خواهيد چه هدفي را دنبال كنيد؟
اين كارگاه در ادامه همايش اميد اجتماعي برگزار شده است. اگر بخواهيم اميد اجتماعي را در جامعه اجرا كنيم و به عرصه عمل وارد شويم، راهي به جز كارآفريني اجتماعي نداريم. كارآفريني اجتماعي به ما مي‌گويد كه براي حل يك مساله اجتماعي، به همان اندازه كه دولت مسوول است، بخش خصوصي و مردم هم مسوول هستند. يا اين تاكيد كه گره حل مسائل اجتماعي در دست مردم است و اين مردم هستند كه مي‌توانند موتور محركه دولت و بخش خصوصي در حل مساله اجتماعي باشند. آنها بايد خودشان وارد ميدان شوند، ظرفيت‌هاي موجود را شناسايي كنند و براي بهره‌برداري از فرصت‌ها منابع موجود را گردآوري و تخصيص دهند.
اين كارگاه با هدف معرفي مفهوم كارآفريني اجتماعي و ارايه الگوهاي موفق بومي و بين‌المللي طراحي و اجرا شد.
چيزي كه زنان را اميدوار مي‌كند اين است كه ببينند رايي كه ارديبهشت ماه براي رياست‌جمهوري داده‌اند، دستاوردي داشته است. شما در اين 6 ماه دستاوردي مي‌بينيد؟
به عقيده من مهم‌ترين دستاوردي كه دولت در اين ۶ ماه داشت بحث مصوبه سهميه ۳۰ درصدي افزايش حضور زنان در مناصب مديريتي بود كه اميدواريم در همه سازمان‌ها تحقق پيدا كند.