داستان ايراني در مسير متفاوت

رمان«كاج‌زدگي» ضحي كاظمي، نه تنها براي خوانندگان آثار اين نويسنده، بلكه براي بسياري از مخاطبان داستان در كشور ما تا حدودي متفاوت است و تازگي دارد.

بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي ژانر علمي- تخيلي كه يكي از ويژگي‌هاي اصلي اين رمان است، پيش از اين در بين نويسندگان كشورمان چندان رايج نبوده و اغلب، آثار پراكنده‌اي در اين ژانر توسط برخي نويسندگان نوشته و منتشر شده كه جايگاه ثابتي در ادبيات داستاني كشورمان نداشته و از سوي ديگر، معمولا بهره‌گيري از اين ژانر در بين نويسندگاني كه براي مخاطبان گروه سني نوجوانان مي‌نويسند رواج داشته است. در حالي كه در ديگر نقاط جهان، موضوع كاملا بر عكس است و نويسندگان و مخاطبان گروه‌هاي سني مختلف سهم تقريبا برابر از اين ژانر ادبي داشته و دارند. بنابراين، رمان«كاج‌زدگي» ضحي كاظمي را مي‌توان جزو آثار اوليه و پيشرو اين ژانر در كشورمان دانست و به همين دليل طبعا با نقاط ضعف و قوت مختص خود همراه است.

فضاهاي نسبتا غريب و ناآشنا و همچنين شخصيت‌هاي غيرمتعارف در اين اثر نمود بيشتري دارند كه با ويژگي‌هاي آثار علمي- تخيلي منافاتي ندارد اما براي مخاطبان ايراني به ويژه در گروه سني بزرگسال چندان معمول و آشنا نيست. كنار آمدن آسان با اين موضوع مستلزم داشتن ويژگي ديگر در داستان است كه به ناظر بودن حوادث اين اثر علمي- تخيلي با شرايط جامعه كنوني ايران معطوف است كه از جهات مختلف براي مخاطب جذابيت لازم را داشته باشد؛ به بيان ديگر، بهره‌گيري از اين ژانر امكان ورود به لايه‌هايي از ذهنيت حاكم بر جامعه امروز ايران را فراهم مي‌كند. دستاوردهاي ضحي كاظمي در اين بخش محدود است، شايد به خاطر قدم‌هاي اول كه برداشته و بايد موفقيت اصلي او را رفتن به سمت مسير تازه و متفاوت در حوزه ادبيات داستاني ايران دانست كه به نوبه خود قابل توجه و موفقيت‌آميز است. اقدام اخير ضحي كاظمي از آن جهت اهميت دارد كه به ياد بياوريم در شرايط فعلي محدوديت‌هاي فراواني ادبيات داستاني ايران را تهديد مي‌كند و مسيري كه اين نويسنده با رمان «كاج‌زدگي» در پيش گرفته شايد يكي از راه‌هاي برون‌رفت از اين شرايط
ناگوار باشد.

شكي نيست كه نويسندگان ايراني در شرايط فعلي براي ورود به عرصه‌هاي تازه و بيان ناگفته‌هايي كه پيدا كردن راه‌هاي بيان آنها، از الزامات ادبيات داستاني امروز ايران است، نياز به آزمون و خطاهاي متعدد دارند تا فرم‌هاي متفاوت و سازگار با شرايط فعلي كشف و از آنها به شكل مطلوب در خلق آثار داستاني جديد استفاده شود.