دستاورد مثبت حذف دلار
مهدي پورقاضي
حذف دلار از مبادلات تجاري تصميم تازهاي براي اقتصاد ايران نيست. همانطور كه قبلا بانك مركزي به سازمان توسعه و تجارت اعلام كرده بود امكان ثبت‌سفارش واردات كالا با دلار امريكا در سامانه سازمان توسعه تجارت فراهم است، در حالي كه سياست دولت حذف دلار از مبادلات و استفاده از ارزهاي ديگر است. حال كه فرانسه، آلمان و انگليس، سه قدرت بزرگ اروپايي عضو توافق هسته‌اي براي حذف دلار امريكا از روابط تجاري خود با ايران توافق كرده‌اند، معتقدم اين موضوع از لحاظ تبليغاتي در عرصه بين‌الملل حركتي مثبت بوده است. زيرا در اين سال‌ها ما هر مبادله دلاري كه داشتيم، يك سر آن به امريكا ختم مي‌شد و اين موضوع به‌شدت تجارت ما را تحت تاثير قرار داده است. پيوسته گزارش‌هاي مبادلات تجاري ايران بر مبناي دلار مورد توجه امريكا قرار گرفته و طي اين سال‌ها به دليل وجود تنش‌هاي سياسي ميان ايران و امريكا، تبعات منفي تجارت ما را محاصره مي‌كرد. به همين دليل حدف دلار از تجارت با كشورهاي اروپايي به عنوان يك رويكرد در عرصه بين‌المللي بهتر بود از سال‌هاي گذشته نيز دنبال و اجرايي مي‌شد. اگرچه درآمدهاي نفتي ايران به دلار در عدم تحقق اين موضوع بي‌تاثير نيست. با توجه به اينكه فروش نفت ايران با دلار است و دريافتي‌هاي آن با دلار صورت مي‌گيرد، سياستگذاران در اين مدت به ناچار در راستاي حفظ دلار تلاش كرده‌اند. اما حال كه اين توافق از سوي اعضاي اروپايي برجام براي تجارت بدون دلار صورت گرفته، درست است كه در ظاهر روزنه‌اي اميدبخش به سوي تجارت ايران باز شده اما فراموش نكنيم تغيير ماهوي روابط تجاري ايران اتفاق نخواهد افتاد. حتي ما در مبادلات تجاري با ارزهاي ديگري مانند يورو، ين، يوآن و درهم نيز با مشكلاتي روبرو هستيم. بنابراين فقط دلار نيست كه گره گشايش روابط تجاري ما با كشورهاي ديگر است. ممكن است حذف دلار از روابط تجاري با كشورهاي اروپايي يك قدم كار را آسان‌تر از گذشته كند اما بهبود مراودات تجاري‌مان فقط در گروي تعيين يك ارز جديد نيست و حذف دلار تنها پيمودن يك قدم مثبت در مسير رونق اقتصاد است. البته باور دارم اين تصميم برجامي اثر مثبتي در اقتصاد كشور خواهد گذاشت. اما اينكه فكر كنيم چنين تصميمي صرفا مي‌تواند تمامي مشكلات اقتصاد ما را حل كند يا تغييري چشمگير در شرايط اقتصادي كشور ايجاد كند، اشتباه است و در بلندمدت بهتر است سياست‌هاي كارشناسي شده ديگري در راستاي بهبود روابط در حوزه بازرگاني اجرا كرد. حذف دلار و چرخش به سمت يورو در بازار داخلي تاثيري جزيي و كوتاه‌مدت دارد اما در بلندمدت همان نرخ يورو مي‌تواند مورد ملاك كالاها قرار گيرد.
عضو اتاق بازرگاني