مُسكني براي كوتاه‌مدت
احمد پورفلاح
توافق سه كشور اروپايي فرانسه، آلمان و انگليس براي روابط تجاري بدون دلار با ايران را نمي‌توان خوشبينانه دانست و ابعاد حذف دلار از سيستم اقتصادي كشور را ناديده گرفت. بر همين اساس نمي‌توان نبود دلار را به معناي آينده‌اي طلايي براي تجارت كشور تلقي كرد. همچنان نفت در دنيا بر پايه دلار خريد و فروش مي‌شود و با توجه به اينكه بزرگ‌ترين منبع درآمدي ايران نفت است، همواره درآمدهاي ارزي‌مان متكي بر دلار بوده و هست.
طبق قانون انسداد، بانكي از سوي اروپا ماموريت پيدا كرده تا بر اساس يورو با ايران داد و ستد كند. گرچه اين موضوع هنوز تا مرحله اجرا و عملياتي شدن فاصله بسياري دارد و كميسيون اروپا با اعمال قانون انسداد و براي حفظ همكاري‌هاي اقتصادي خود با ايران تنها مي‌تواند دولت‌ها را مجاب كند تا با تعريف نسخه‌اي براي اين بانك شرايط مبادلات اين كشورها را بر پايه يورو فراهم كند اما بر اين باور هستم كه جايگزيني دلار با ارزهاي ديگر از جمله يورو تنها مسكني براي دوره‌اي گذراست و معالجه قطعي را براي بهبود روابط تجاري‌مان در پي نخواهد داشت و در بلندمدت مي‌تواند حتي حذف دلار در دادوستدهاي ما تاثير منفي بگذارد. ضمن اينكه برخي كشورها ترجيح مي‌دهند اگر جنس خود را به ما مي‌فروشند، ال‌سي‌مان را بر مبناي دلار يا ارزهاي قوي و معتبر دنيا دريافت كنند. در نتيجه اينكه يك‌شبه دلار را از سيستم اقتصادي‌مان حذف كنيم، ممكن است به لحاظ رواني قابل توجه و اثرگذار باشد اما به لحاظ اجرايي به اين راحتي‌ها نخواهد بود.
اميدوارم هرچه زودتر سطح روابط تجاري‌مان با دنيا توسعه يابد و با كشورهاي صاحب تكنولوژي به تعامل برسيم. زيرا سرمايه‌گذاران خارجي هم به اين نتيجه رسيده‌اند كه ايران ظرفيت‌هاي اقتصادي گسترده‌اي دارد و اين حجم از فعاليت‌هاي بازرگاني در يك كشور را نمي‌توان ناديده گرفت. از سويي ايران 10 درصد منابع زيرزميني دنيا را در اختيار دارد و براي شكوفايي اين ذخاير نياز به جذب سرمايه داريم و بنا بر همين دلايل بهتر است براي بهبود روابط تجاري‌مان بهترين سياستگذاري‌ها را داشته باشيم. اما فراموش نشود حذف دلار از اقتصادمان به‌راحتي صورت نمي‌گيرد و اين رويكرد تبعاتي جدي به دنبال خواهد داشت.
بلكه بايد راهي پيدا كنيم تا دلار را هم در سبدهاي ارزي‌مان داشته باشيم مگر اينكه ناگزير باشيم و صددرصد نخواهيم در مويرگ‌هاي اقتصاد كشور دلار حركت كند و ناچاريم بحث تهاتر و مبادله بر مبناي ارزهاي داخلي كشورها را مطرح كنيم و طعم تجارت و مراودات را با ارزهايي مانند يورو، يوآن چين، درهم امارات، ين ژاپن و باقي ارزهاي ديگر را بچشيم. اما من به عنوان فعال اقتصادي معتقدم حذف دلار به نوبه خود خسارت‌هايي را وارد اقتصاد كشور خواهد كرد و اين خسارت‌ها تبعات جدي را در پي خواهد داشت.
در بلندمدت نبود و كمبود دلار براي خريد محصولي حتي در بازارهاي دوم دنيا از نظر رواني باعث افزايش قيمت دلار خواهد شد زيرا همچنان براي دلار تقاضا وجود دارد و با اجرايي شدن حذف دلار امريكا از مبادلات با ايران، عرضه اين ارز كاهش خواهد يافت و با توجه به حجم تقاضاي موجود و نياز برخي مسافران به دلار، باز هم افزايش قيمت دلار به صورت نامتناسب پيش‌بيني مي‌شود.
رييس اتاق بازرگاني مشترك ايران و ايتاليا