انتقال جسد ديكتاتور
محمود فاضلي
همه‌چيز براي انتقال جسد ژنرال «فرانسيسكو فرانكو» ديكتاتور سابق اسپانيا از محل دفن فعلي در «دره شهدا» در 50 كيلومتري شمال مادريد كه بعضي‌ها آن را «دره سقوط - Valle de Los Caídos) مي‌خوانند، آماده شده است. اين دره يك بناي يادبود و جاذبه توريستي است كه ياد تمام قربانيان دو طرف جنگ داخلي در سال‌هاي 1936 و 1939 را گرامي مي‌دارد.
ژنرال فرانكو، ديكتاتوري بود كه بعد از پايان جنگ‌هاي داخلي اسپانيا در اين كشور در سال 1939 به قدرت رسيد و تا زمان مرگش در سال 1975 بر اسپانيا حكومت كرد. پارلمان اسپانيا در سال گذشته طرح انتقال جنازه او و ده‌ها هزار فرد ديگر دفن شده در مقبره دره سقوط را تصويب كرد. اين اقدام حتي از سوي «پدرو سانچز» نخست وزير جديد اسپانيا نيز مورد تاكيد قرار گرفت. به گفته او وقت انتقال جسد فرانكو از «دره شهدا» كه محل دفن بسياري از قربانيان ديكتاتوري خود فرانكو است فرا رسيده و اين مهم با هماهنگي كنگره نمايندگان اسپانيا انجام خواهد شد. حزب سوسياليست مي‌خواهد پيش نويس قانون موسوم به «حافظه تاريخي» را اصلاح كند تا بتواند قربانيان هر دو طرف جنگ داخلي اسپانيا را به رسميت بشناسد، بقاياي جسد فرانكو را براي جلوگيري از تبديل دره سقوط به مكان مقدسي براي فاشيست‌ها، از آنجا انتقال دهد و نهادها و انجمن‌هاي برگزار‌كننده برنامه‌هاي يادبود وي را نيز منحل كند.
دولت اسپانيا در حال برنامه‌ريزي براي تبديل مقبره مذكور است كه ديكتاتور پيشين اين كشور آن را در سال 1959 افتتاح كرد تا به «مكاني براي اذعان و يادآوري همه اسپانيايي‌ها» تبديل كند. حزب محافظه‌كار اسپانيا در دوران زمامداري خود با انتقال جنازه ژنرال فرانكو مخالفت كرده و مدعي شد كه اين اقدام پس از گذشت بيش از چهار دهه از مرگ او مي‌تواند خاطرات دردناكي را يادآوري كند.
كابينه جديد دولت اسپانيا از حزب سوسياليست انتظار دارد پارلمان اين كشور براي اين امر، دولت را ياري دهد. اين حزب تلاش دارد پيش‌نويس قانوني كه به نام حافظه تاريخي شناخته مي‌شود را اصلاح كند تا بتواند قربانيان هر دو طرف جنگ داخلي اسپانيا را به رسميت بشناسد. قانون تغيير نام خيابان‌ها و اماكن عمومي مرتبط با دوره فرانكو در سال 2015 به تصويب رسيد اما در پي مخالفت «بنياد فرانكو» كه خواستار زنده نگه داشتن ميراث اين ديكتاتور بود، قضيه به دادگاه عالي مادريد ارجاع داده شد و اين دادگاه نيز با رد تقاضاي تجديدنظر اين بنياد، راي به تغيير نام خيابان‌ها و اماكن عمومي داد.
بر اساس آمارهاي غير رسمي، هزاران نظامي و غيرنظامي در جنگ داخلي اسپانيا از هر دو جبهه ملي‌گرايان و جمهوريخواهان كشته شدند و پس از آن نيز ده‌ها هزار نفر از مخالفان حكومت فرانكو در راستاي يك پروژه پاكسازي سياسي، كشته يا زنداني شدند. رژيم فرانكو مرتكب مجموعه‌اي از نقض حقوق بشر عليه ملت اسپانيا شد كه از آن با نام «وحشت سفيد» ياد مي‌كنند. پس از چهار دهه خفقان و سركوب، اسپانيا وارد مرحله گذار به دموكراسي شد. سه سال پس از مرگ فرانكو، قانون اساسي جديدي به همه‌پرسي گذاشته شد كه با راي تقريبا 92 درصدي نظام حكومتي اسپانيا به مشروطه سلطنتي تغيير كرد.