اپراي «مولوي» يك مالك دارد
بهروز غريبپور
چند روز پيش متوجه شدم كه اپراي مولوي از طرف كمپاني ناكسوس به صورت آلبوم صوتي منتشر شده؛ اين در حالي است كه قرارداد اپراي مولوي به طور مستقيم بين من و بنياد فرهنگي- هنري رودكي منعقد شد و در حقيقت همانند ساير اپراهاي من مالكيت معنوي و مادي آن، به فراخور اين قرارداد تعريف و تعيين شد. به طور مستقيم از قِبل بودجهاي كه تهيهكننده در اختيارم ميگذاشت تمامي هزينههاي اجرا را شخصا پرداخت ميكردم. اين موضوع درباره ساخت موسيقي، ساخت عروسك، پژوهش و نگارش متن هم صدق ميكرد و يك تعهد تمامعيار بود. بنابراين هيچيك از افرادي كه با من كار ميكنند قرارداد جداگانهاي ندارند و همه شامل همين قرارداد مادر ميشوند. بهزاد عبدي پيشتر هم براي انتشار آلبوم «رومي» تلاشهايي انجام داد و رسانهها خبر رونمايي آن را منتشر كردند. همان زمان من شكايتي كردم كه مركز موسيقي آن را بررسي كرد و جناب عبدي محكوم شد اما از آنجا كه نتوانست در ايران راه به جايي ببرد اينبار از طريق كمپانيهاي نشر بينالمللي عمل كرده در حالي كه روي جلد آلبوم منتشر شده هيچ اسمي از پژوهشگر، كارگردان و نويسنده (كه من باشم) نيامده است.
نكته ديگر كه يادآوري آن ابهامات اين موضوع را از بين ميبرد، شيوه انجام و ارايه آثاري است كه من روي صحنه ميبرم. تمامي اين كارها به صورت پليبك اجرا ميشود يعني پس از پژوهش، نگارش متن و آهنگسازي، هنرمندان در استوديوي ضبط حاضر ميشوند و اثر كارگرداني راديويي ميشود. پس از اين كارگرداني است كه به صورت فايل صوتي در اجراهاي ما مورد استفاده قرار ميگيرد. همه آهنگسازاني كه با من كار ميكنند در جريان هستند كه پرداخت هزينهها برعهده من است و در برخي موارد به صورت نيابتي عمل ميكنم مثلا اركستري كه اپراي مولوي را اجرا و ضبط كرد، اركستر راديو كييف به رهبري ولاديمير سيرنكو بود كه همه هزينههاي آن را به صورت ارزي به جناب عبدي دادم تا او به نيابت از من پرداخت كند. طبيعتا تخلف اصلي جناب عبدي در انتشار آلبوم اين است كه بدون داشتن مجوز از سوي من اين كار را انجام داده و در عين حال كه بايد بر صدر عناوين ذكر شده نام من به عنوان پژوهشگر، نويسنده و كارگردان قيد ميشد، هيچ اسمي از من نياورده است. بهزاد عبدي موسيقي اپراي مولوي را به من هبه نكرده و از صفر تا صد موضوع توسط من انجام شده است. همان زماني كه براي اجراي اپراي عاشورا هم مشكل داشتم، علي رهبري از من عذرخواهي كرد اما تاكيد كردم كه رهبر يك اركستر بايد وقتي پارتيتوري را انتخاب ميكند، نسبت به حق و حقوق صاحبان آن اطلاع كامل داشته باشد. آن زمان اعتراضم اين بود كه بهزاد عبدي از ليبرتو (متن نمايش اپرا) من استفاده كرده بدون اينكه نامي از من آورده شود. با واكنشهاي من اين موضوع را در بنرهاي تبليغاتي جبران كردند ولي در نهايت چون مجوز من را نداشت، خلاف قانون بود. به هر حال من با كمپاني «ناكسوس» درباره اين مورد اخير تماس گرفتم و اعلام كردم كه اين عمل خلاف قانون كپي رايت و مجرمانه است. آنها هم بلافاصله از من خواستند اطلاعات آلبوم را برايشان ارسال كنم. اما مساله اصلي اين است كه بهزاد عبدي اين كار را چندين بار تكرار كرده؛ يك بار كه از موسيقي اپراي عاشورا براي سريال مختارنامه استفاده كرد، يك بار هم هنگام اجراي اپراي عاشورا با رهبري علي رهبري بود كه كار به رسانهها كشيد و علي رهبري از من عذرخواهي كرد. اين عمل دايما به شيوههاي مختلف تكرار شده و هربار مواردي نيز مطرح شده است. من در مكاتباتم با «ناكسوس» اشاره كردم كه موضوع را از طريق مراجع بينالمللي تعقيب خواهم كرد.
چون يك بار ديگر نيز چنين اتفاقي افتاده بود و من از طريق مركز موسيقي آن را پيگيري كرده بودم، همه ادله براي ارايه به دادگاه موجود است. بهزاد عبدي يك كار ناشيانه انجام داده كه هم بر خلاف اصول ما است و هم شركتهاي ضبط و پخش بينالمللي.
در نامهاي كه به «ناكسوس» نوشتم، اشاره كردم شما مدعي رعايت حقوق هنرمندان هستيد، پس چگونه ممكن است اين اتفاق درباره شما افتاده باشد؟ فعلا هم آنها به دنبال راهحل اين مساله هستند اما من از آنها درخواست كردهام كه سريعا پخش اثر را متوقف كنند تا من از طريق محاكم بينالمللي موضوع را پيگيري كنم.