كشتار هوشمند

ريتون، بويينگ و لاكهيد مارتين؛ بعد از هر حمله مرگبار عربستان سعودي به غيرنظاميان در يمن، نام يكي از اين كمپاني‌هاي امريكا به عنوان سازنده سلاح استفاده شده توسط عربستان سعودي در اين حمله مطرح مي‌شود. بمب‌هايي كه معمولا توسط جنگنده‌هاي سعودي در حمله به مراكز غيرنظامي يمن استفاده مي‌شود، بمب‌هاي به اصطلاح هوشمند و هدايت شونده كه بر مبناي اسم‌شان قرار است مديريت حملات را دقيق‌تر و هدف‌گيري را آسان‌تر كنند.تازه‌ترين جنايت سعودي‌ها در يمن، حمله 10 روز پيش به يك اتوبوس حامل كودكان دانش‌آموز در صعده بود. بر اثر اين حمله دست‌كم 40 كودك يمني جان خود را از دست دادند. بر اساس گزارش رسانه‌هاي يمني، سلاح استفاده شده در اين جنايت يك بمب «هدايت‌شونده دقيق امريكايي» بود. اين بمب مدل 82 -MK ساخت كمپاني لاكهيد مارتين است. روز جمعه شبكه خبري سي‌ان ان، گزارش‌هاي رسانه‌هاي يمني در مورد استفاده از اين بمب را تاييد كرد.

اولين محموله‌هاي بمب‌هاي هوشمند امريكايي همزمان با آغاز جنگ عربستان سعودي عليه يمن، بر اساس قراردادي براي فروش 8 هزار بمب هدايت‌شونده ليزري به نيروي هوايي پادشاهي سعودي آغاز شد. بر اساس اين قرارداد 8 هزار بمب هدايت‌شونده به اضافه 10 هزار كيت مبدل بمب‌هاي غيرهوشمند با استفاده از اطلاعات جي‌پي‌اس و ليزر به نيروي هوايي عربستان تحويل داده مي‌شد. رقم اين قرارداد معادل يك ميليارد و 290 ميليون دلار بود. اكتبر 2016 بود كه يك حمله هوايي عربستان سعودي به مراسم تشييع جنازه در يمن باعث كشته شدن 155 شهروند غيرنظامي و صدها نفر ديگر شد. گزارش‌هاي مرتبط با استفاده از بمب‌هاي امريكايي در اين حمله باعث شد تا دولت باراك اوباما، تصميم بگيرد فروش بمب‌هاي هوشمند را به نيروي هوايي عربستان متوقف كند. اما با تغيير دولت در امريكا، سياست‌هاي فروش سلاح به عربستان هم دوباره تغيير كرد. ماه مارس 2017 كمتر از 3 ماه بعد از روي كار آمدن دونالد ترامپ در كاخ سفيد، ركس تيلرسون، وزير خارجه وقت ايالات متحده امريكا دستور دولت پيشين براي توقف فروش بمب‌هاي هوشمند به عربستان سعودي را لغو كرد و فروش اين بمب‌ها به ارتش سعودي از سر گرفته‌شد. بعد از اينكه عربستان سعودي و ائتلاف تحت رهبري اين كشور با هدف قرار گرفتن يك فروند جنگنده اف-15 تصميم گرفت كليه بنادر و مرزهاي يمن را ببندد، اين‌بار سناي امريكا بود كه تصميم گرفت ممنوعيت فروش بمب‌هاي هوشمند امريكايي به عربستان را بررسي كند. طرح سنا براي تعليق اجراي قرارداد فروش بمب‌هاي هوشمند با اختلاف ناچيزي از تصويب باز ماند و 53 سناتور در برابر 47 سناتور امريكايي به ادامه فروش بمب‌هاي هوشمند راي دادند. دولت دونالد ترامپ، نه تنها اجراي قرارداد 2015 براي فروش بمب‌هاي هدايت‌شونده را از سر گرفته است، بلكه يك قرارداد با حجم بيش از 5 برابر قرارداد پيشين نيز با عربستان سعودي منعقد كرده است. بر اساس گزارش رويترز رقم قرارداد جديد براي فروش بمب‌هاي هدايت‌شونده و هوشمند امريكايي به عربستان، 7 ميليارد دلار ارزش دارد و قرار است كمپاني‌هاي ريتون و بويينگ بمب‌هاي جديد را براي عربستان سعودي بسازند.

استمرار كشتار بي‌رحمانه غيرنظاميان در حملات هوايي ائتلاف تحت رهبري عربستان سعودي به يمن، باعث شده است تا نارضايتي از فروش سلاح به عربستان سعودي و امارات متحده عربي در كشورهاي غربي از جمله ايالات متحده امريكا و بريتانيا افزايش پيدا كند. با اين حال دولت‌هاي اين دو قدرت غربي در برابر فشارهاي پارلمان و گروه‌هاي حقوق بشري براي توقف قراردادهاي چندين ميليارد دلاري فروش سلاح به امارات و عربستان مقاومت مي‌كنند. كنگره امريكا در تازه‌ترين اقدام خود با تصويب يك متمم براي بودجه سال 2019 ارتش امريكا، وزارت خارجه و وزارت دفاع را موظف كرده است در كمتر از 6 ماه گزارشي از تلاش‌هاي اين دو كشور عربي براي كاهش تلفات غيرنظاميان در حملات به يمن تحويل كنگره دهند. كنگره امريكا بر اساس اين گزارش قرار است در مورد تاييد فروش سلاح‌هاي بيشتر به امارات و عربستان تصميم‌گيري كند. هر چند با توجه به زمان‌بندي ارايه شده در اين قانون، دست‌كم يك سال ديگر چنين گزارشي در اختيار كنگره امريكا قرار خواهد گرفت. حمله هوايي سعودي به اتوبوس حامل كودكان در صعده با محكوميت جهاني مواجه شد و دبيركل سازمان ملل متحد، آنتونيو گوترش ضمن محكوم كردن اين حمله خواستار تحقيقات مستقل در مورد عامل آن شد. اما ايالات متحده امريكا، حاضر به محكوم كردن اين حمله نشد. سخنگوي وزارت خارجه امريكا در مورد تحقيقات از اين جنايت، مسووليت بررسي را بر عهده جاني و ائتلاف تحت رهبري عربستان سعودي دانست. سال 2016 زماني كه ائتلاف تحت رهبري عربستان سعودي نتايج تحقيقات در مورد حمله به يك مراسم تشييع جنازه با بيش از 100 كشته را منتشر كرده‌ بود، عامل اين حمله را «اطلاعات غلط» توصيف كرده‌ بود.

سازمان ملل متحد وضعيت كنوني يمن را «وحشتناك‌ترين فاجعه انساني در كره زمين» عنوان كرده است. بر اساس برآوردهاي بين‌المللي تاكنون دست‌كم 10 هزار نفر در حملات هوايي ائتلاف تحت رهبري عربستان سعودي در يمن جان خود را از دست داده‌اند. يك گزارش كارشناسي سازمان ملل متحد اخيرا با بررسي فقط 10 عمليات هوايي ائتلاف، تاكيد كرده‌ بود كه در اين 10 عمليات دست‌كم 150 غيرنظامي جان خود را از دست داده‌اند. اين گزارش همچنين امارات متحده عربي را به شكنجه زندانيان در يمن و حبس افراد در زندان‌هاي غيرقانوني متهم كرده ‌بود. ديدبان حقوق بشر در گزارش‌هاي خود در مورد حملات هوايي عربستان سعودي به اهداف غيرنظامي اين عمليات را «معادل جنايت جنگي» و همكاري امريكا براي فروش سلاح به ارتش عربستان را «همدستي احتمالي در جنايت جنگي» توصيف مي‌كند. وزارت دفاع ايالات متحده امريكا حاضر به پذيرش مسووليت خود در اين حملات با استفاده از سلاح‌هاي امريكايي نيست و وزير دفاع امريكا گفته است: «ما در تعيين اهداف و هدف‌گيري سلاح‌ها مشاركتي نداريم.»

بي‌ميلي واشنگتن به قطع صادرات اسلحه به رياض

ايالات متحده امريكا برنامه‌اي براي متوقف كردن فروش سلاح به عربستان سعودي ندارد. با اين حال بعد از مخابره كشتار اخير، مايك پمپئو، وزير خارجه امريكا با محمد بن سلمان، وليعهد سعودي تماس گرفت، جيمز متيس وزير دفاع امريكا هم يك ژنرال 3ستاره ارتش را براي گفت‌وگو با مقام‌هاي سعودي به رياض فرستاد، بر اساس گزارش سي‌ان‌ان در اين دو تماس، مساله حملات ائتلاف تحت رهبري سعودي به غيرنظاميان مورد بحث قرار گرفته است. سال گذشته ايالات متحده امريكا بيش از 80 ميليارد دلار اسلحه به كشورهاي جهان صادر كرد كه بيش از يك سوم آن، يعني معادل 30 ميليارد دلار، فقط صادرات سلاح به كشورهاي خاورميانه و شمال آفريقا بود.