كشورهاي جهان خواستار پيگيري موثرتر جنايات عليه مسلمانان روهينگيا شدند
از راي منفي چين تا حمايت مجلس كانادا
كميته تحقيق «نسل‌كشي» در راخين تشكيل مي‌شود
شهاب شهسواري
رفتار دولت ميانمار با مسلمانان روهينگيا همچنان يكي از بزرگ‌ترين پرونده‌هاي جاري حقوق بشري بزرگ در سطح جهاني است. شوراي حقوق بشر سازمان ملل متحد روز پنجشنبه تصميم گرفته است ابعاد اين جنايات را بررسي كند و در مورد وقوع «نسل‌كشي» در ايالت غربي راخين ميانمار تحقيق و تفحص كند. شيخ حسينه، رييس‌جمهور بنگلادش در همسايگي ميانمار كه كشورش ميزبان صد‌ها هزار نفر آواره روهينگيا است نيز روز پنجشنبه در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل متحد تاكيد كرد: دولت ميانمار وعده‌هاي شفاهي قبلي خود براي مجوز بازگشت آوارگان روهينگيا را عملي نكرده است. رييس‌جمهور بنگلادش اقدامات دولت ميانمار را چيزي در حد نسل‌كشي ارزيابي كرد. همزمان پارلمان كانادا تصميم گرفته است شهروندي افتخاري آنگ سان‌سوچي، رهبر بالفعل ميانمار را كه پيش از اين به او اعطا كرده بود، بازپس بگيرد.به گزارش رويترز روز پنجشنبه در جلسه شوراي حقوق بشر سازمان ملل متحد در ژنو، 35 كشور جهان به تشكيل يك تيم تحقيقات مستقل براي بررسي ابعاد جنايات دولت ميانمار عليه اقليت مسلمان روهينگيا راي مثبت دادند.
از ميان 47 عضو شوراي حقوق بشر تنها كشورهاي چين، فيليپين و بروندي با اين اقدام مخالفت كردند و نمايندگان 9 كشور راي ممتنع دادند. بر اساس آمار تاكنون 700 هزار مسلمان روهينگيا از ترس كشتار مجبور به ترك خانه‌هاي خود در استان راخين ميانمار شده‌اند. سازمان ملل متحد پيش از اين در گزارشي اقدام‌هاي ارتش ميانمار عليه مسلمانان را «پاكسازي نژادي» توصيف كرده بود. دولت ميانمار طي سال‌هاي گذشته چندين بار عمليات‌هاي بزرگي براي سركوب اقليت مسلمان اين كشور بودايي‌نشين انجام داده است. دولت مركزي ميانمار مسلمانان اين كشور را گروهي مهاجر توصيف مي‌كند كه تابعيت اين كشور را ندارند و اقدام به عمليات تروريستي مي‌كنند.
چين: مساله را بين‌المللي نكنيد
در برابر وزير خارجه چين در مخالفت با پيگيري‌هاي مجامع بين‌المللي براي حل و فصل مساله اقليت مسلمان روهينگيا در ميانمار گفته است نبايد مساله روهينگيا به «يك پرونده بين‌المللي تبديل شود. چين نزديك‌ترين متحد دولت ميانمار محسوب مي‌شود و از عمليات دولت ميانمار در آن چيزي كه «مبارزه با شورش مسلحانه» توصيف مي‌شود، حمايت مي‌كند. پكن تاكنون صدور هرگونه قطعنامه يا رسيدگي به مساله مسلمانان روهينگيا در شوراي امنيت را وتو كرده است. ونگ ئي، وزير خارجه چين كه روز پنجشنبه با عبدل حسن محمود علي، وزير خارجه بنگلادش و كيائو تينت سئو، وزير دولت ميانمار در امور خارجه گفت‌وگو مي‌كرد، تاكيد كرد نبايد اجازه داد مساله روهينگيا به يك بحران بين‌المللي تبديل شود، چرا كه اين مساله «يك پرونده داخلي پيچيده و تاريخي» است. بر اساس بيانيه‌اي كه روز جمعه وزارت خارجه چين منتشر كرد، وزير خارجه چين در گفت‌وگو با همتايانش از ميانمار و بنگلادش گفته است: «مساله استان راخين، يك موضوع دو جانبه ميان ميانمار و بنگلادش است. چين مخالف پيچيده‌تر شدن، گسترش يافتن و بين‌المللي شدن اين پرونده است.» بر اساس اين بيانيه، دولت چين از دو كشور خواسته است كه از طريق گفت‌وگو اين مساله را حل و فصل كنند و تاكيد كرده است مي‌تواند زمينه‌هاي لازم براي اين گفت‌وگوها را فراهم كند. بر اساس بيانيه وزارت خارجه چين، ديدار روز پنجشنبه ونگ ئي با وزراي خارجه بنگلادش و ميانمار با حضور دبيركل سازمان ملل متحد، آنتونيو گوترش انجام شده است.
تشكيل كميته تحقيق بين‌المللي
شوراي حقوق بشر سازمان ملل متحد، با وجود مخالفت چين، رو پنجشنبه تصميم گرفت تا يك نهاد مستقل براي بررسي اتهامات دولت ميانمار در استان راخين تشكيل دهد. با راي اكثريت كشورهاي عضو شوراي حقوق بشر، اين نهاد جديد مسوول بررسي و جمع‌آوري شواهد در مورد جنايات ادعايي ارتش و دولت ميانمار عليه مسلمانان شده است تا در زمان مقتضي بتوان از اين شواهد براي مجازات متهمان استفاده كرد. پيش از اين يك پنل كارشناسي سازمان ملل متحد با تهيه گزارشي تاييد كرده بود كه اقدامات دولت و ارتش ميانمار عليه مسلمانان اقداماتي در اندازه‌هاي نسل‌كشي است. با اين حال دولت ميانمار كه اجازه ورود گزارشگران و كارشناسان جهاني به خاك خود را نداده است، اين گزارش را كاملا كذب و بر اساس اطلاعات غلط توصيف كرده است.
ادامه واكنش‌هاي جهاني
به گزارش آسوشيتدپرس شيخ حسينه، رييس‌جمهور بنگلادش در سخنان خود در مجمع عمومي سازمان ملل متحد تاكيد كرد: «شواهدي كه در گزارش سازمان ملل متحد از جنايات عليه مسلمانان روهينگيا آمده بود، تكان‌دهنده بود. اين قوم كه بخش اعظم آنان اكنون در بنگلادش پناه گرفته‌اند با اقداماتي مواجه شده‌اند كه برابر با نسل‌كشي و جنايت عليه بشريت است.» رييس‌جمهور بنگلادش از كشورهاي جهان خواسته است تا كمك‌هاي بيشتري در اختيار اين كشور قرار دهند تا بتواند از يك ميليون و يكصد هزار پناه‌جوي روهينگيا در خاك بنگلادش ميزباني كند. رييس‌جمهور بنگلادش همچنين خواهان «رسيدگي فوري و مسالمت‌آميز» به اين پرونده شد. شيخ حسينه تاكيد كرد: «بر خلاف تعهدهاي شفاهي پيشين، مقام‌هاي ميانمار حاضر به پذيرش بازگشت پناه‌جويان به سرزمين‌هاي خود نيستند.» سازمان همكاري اسلامي به عنوان دومين سازمان بزرگ بين‌المللي جهان روز پنجشنبه در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل متحد نشست وزراي امورخارجه كشورهاي عضو را برگزار كرد تا به موضوع آوارگان مسلمان روهينگيا رسيدگي كند. دوشنبه هفته پيش، دولت ايالات متحده امريكا هم به جمع منتقدان اقدامات خشونت بار دولت ميانمار پيوسته و با انتشار گزارشي تاكيد كرده بود «ارتش ميانمار شهروندان غيرنظامي را بدون تبعيض و معمولا با خشونت مهلك هدف مي‌گيرد.» بر اساس آماري كه در گزارش دولت ايالات متحده منتشر شده است اكثر كساني كه در ميان پناه‌جويان مسلمان روهينگيا مورد مصاحبه قرار گرفته‌اند با خشونت مواجه شده‌اند و بيش از نيمي از آنها شاهد خشونت جنسي از سوي نظاميان ميانمار بودند. بر اساس اين آمار 84 درصد از كشته‌شدگان يا مجروحان مسلمان مستقيما توسط ارتش ميانمار هدف قرار گرفته‌اند. به گفته جان سوليوان، معاون وزير خارجه امريكا، اين گزارش بر اساس مصاحبه با 1000 پناه‌جوي روهينگيا در خاك بنگلادش تهيه شده است. گروهي از فعالان حقوق بشر نسبت به خودداري ايالات متحده امريكا از به كار بردن عبارت «نسل‌كشي» براي توصيف اقدامات دولت ميانمار انتقاد كرده‌اند. واشنگتن براي توصيف جنايات ميانمار از عبارت «پاكسازي نژادي» استفاده مي‌كند.
كانادا تابعيت افتخاري آنگ سان سوچي را لغو كرد
به گزارش گاردين روز پنجشنبه، مجلس عوام كانادا هم با راي اكثريت نمايندگان تابعيت افتخاري آنگ سان سوچي، رهبر بالفعل ميانمار را لغو كرد. سوچي 11 سال پيش و در دوراني كه توسط دولت ميانمار در تبعيد به سر مي‌برد تبعه افتخاري كانادا شده بود. نمايندگان كانادايي دليل اين اقدام را «جنايات آنگ سان سوچي عليه اقليت روهينگيا» عنوان كرده‌اند. به گزارش رويترز براي پس گرفتن كامل اين تابعيت افتخاري، مجلس سناي اين كشور هم بايد راي مشابهي بدهد، هر چند كه تابعيت افتخاري و لغو آن هر دو اقداماتي نمادين هستند. جاستين تروردو، نخست‌وزير كانادا روز پنجشنبه تاكيد كرده بود كه آماده است تابعيت افتخاري سوچي را پس بگيرد، اما به گفته او «چنين اقداماتي نمي‌تواند به بحران در ميانمار پايان دهد.» مجلس عوام كانادا هفته پيش هم در قطعنامه‌اي بدون راي مخالف، تصويب كرده بود كه اقدامات ميانمار عليه مسلمانان اين كشور نسل‌كشي ناميده شود.