۵ پيشنهاد براي افزايش جذابيت
و اثرگذاري فروش نفت در بورس
شبكه كانون‌هاي تفكر ايران در نامه‌اي به وزير نفت، ضمن قدرداني از تلاش‌هاي اين وزارتخانه براي تحقق عرضه نفت در بورس به عنوان يكي از راهبردهاي بي‌اثر كردن تحريم‌ها، پنج پيشنهاد براي افزايش جذابيت و اثرگذاري اين سازوكار ارايه داد. شبكه كانون‌هاي تفكر ايران (ايتان) با ارسال نامه‌اي به بيژن زنگنه، وزير نفت ضمن قدرداني از تلاش‌هاي صورت گرفته در وزارت نفت و ساير دستگاه‌هاي مرتبط براي تحقق عرضه و فروش نفت خام در بورس به عنوان يكي از راهبردهاي بي‌اثر كردن تحريم‌ها، پنج پيشنهاد براي افزايش جذابيت اين سازوكار براي فعالان تجارت نفت و گسترش عمق و ميزان اثرگذاري آن ارايه داد.در بخش پاياني اين نامه آمده است: «اميد است با ادامه اقدامات مثبت صورت گرفته و تقويت آن، به‌زودي شاهد عرضه و فروش تمامي نفت خام و ميعانات گازي صادراتي ايران در بورس و به بالاترين قيمت ممكن باشيم.»
بخشي از متن اين نامه به شرح زير است.
به استحضار مي‌رساند در شرايطي كه كشور ايران با بدعهدي‌هاي كشورهاي غربي در پرونده هسته‌اي و بازگشت تحريم‌ها مواجه شده است، پيگيري اقدامات لازم براي بي‌اثر كردن تحريم‌ها مهم‌ترين راهبرد كشور خواهد بود. اين راهبردها عموما در شرايط غيرتحريمي نيز براي كشور ضروري‌اند. عرضه نفت خام در بورس يكي از اين راهبردهاست كه پيگيري تحقق آن توسط وزارت نفت نشان‌دهنده اراده و عزم جدي اين وزارتخانه براي تقويت زيرساخت‌هاي قدرت اقتصادي و شايسته تقدير است. اكنون پس از دو عرضه موفق محموله‌هاي نفت خام در بورس انرژي و به فروش رفتن تمامي يك ميليون بشكه مقرر، براساس مصوبه شوراي هماهنگي اقتصادي سران قوا، ضمن قدرداني از تلاش‌هاي صورت گرفته در وزارت نفت و ساير دستگاه‌هاي مرتبط براي تحقق عرضه و فروش نفت خام در بورس، در ادامه برخي پيشنهادها براي افزايش جذابيت اين سازوكار براي فعالان تجارت نفت و گسترش عمق و ميزان اثرگذاري اين سازوكار ارايه مي‌شود:
تداوم و ثبات عرضه: سرمايه‌گذاري بخش خصوصي در سازوكار خريد نفت خام از بورس و ايجاد روابط و زيرساخت‌هاي لازم براي فعاليت در اين بازار نيازمند اطمينان از تداوم و ثبات عرضه است. بنابراين پيشنهاد مي‌شود وزارت نفت با اخذ مجوزهاي لازم، اعلام كند كه حداقل تا 5 سال درصد مشخصي از صادرات نفت خود را به صورت منظم (مثلا هفتگي) در بورس عرضه خواهد كرد.
تنوع در حامل‌هاي عرضه شده: تنوع نوع محموله‌هاي عرضه شده اين امكان را فراهم مي‌كند تا فعالان حوزه‌هاي مختلف تجارت نفت امكان حضور در اين بازار را داشته باشند و تعداد و ابعاد شركت‌هاي فعال در فرآيند خريد نفت خام افزايش يابد. بنابراين پيشنهاد مي‌شود محموله‌هاي ميعانات گازي صادراتي و نفت خام سنگين صادراتي نيز به عرضه‌هاي فعلي اضافه شود.
افزوده شدن امكان تسويه كامل به ريال: امكان تسويه ريالي نيز باعث مي‌شود زمينه براي حضور شركت‌هاي بيشتري در فرآيند معاملات نفت در بورس فراهم شود. زيرا برخي فعالان ممكن است براي تسويه ارزي با مشكلاتي مواجه باشند يا مخاطره اين نوع از تسويه را بالا ارزيابي كنند و درنتيجه وارد فرآيند معاملات نشوند.
كاهش حجم پايه و ايجاد بازار ثانويه: پيشنهاد مي‌شود نفت خام در قالب حواله‌هايي كم‌حجم (مثلا 1000 بشكه‌اي) و قابل انتقال به غير عرضه شود و خريداران اين امكان را داشته باشند تا در يك بازار ثانويه حواله‌ها را خريد و فروش كنند. تحويل نفت خام تنها در صورتي انجام خواهد شد كه حجم مجموع حواله‌هاي دراختيار يك شخص حقوقي به حداقل مشخصي (كمترين حجم محموله) رسيده باشد.
ديپلماسي عمومي و توضيح سازوكار عرضه نفت خام در بورس: تبيين مزيت‌ها و ويژگي‌هاي مثبت عرضه نفت خام در بورس باعث مي‌شود شركت‌ها و سرمايه‌گذاران بيشتري با آن آشنا شوند و انگيزه لازم براي حضور در اين بازار را پيدا كنند.