ز گفتن بياساي و بردار مي
هارون يشايائي
هر سال كه مي‌گذرد «شب يلدا» «شب يلدايي‌تر» مي‌شود، خانواده‌هاي ايراني با همه مشكلات ناشي از رفتار و اقدام خودمان و يا تحريم‌هايي كه ديگران ظالمانه بر ملت ايران تحميل كرده‌اند، يلدايي مي‌شوند و خاطره و شادماني شب يلدا را فراموش نمي‌كنند، هندوانه، انار و ساير ملزومات شب يلدا هر قدر هم كه گران شود، مدير خانواده‌هاي كم‌درآمد ايراني ساير هزينه‌هاي خانواده را صرفه‌جويي مي‌كنند تا شب يلدا برقرار گردد و بچه‌ها و بزرگ‌ترها شادماني كنند و يلدا به فراموشي نرود.
چند شب پيش در جمعي از دوستان از شب يلدا صحبت شد و درباره حضور آن در فرهنگ، شعر و ادبيات فارسي بحث و گفت‌وگويي درگرفت. جمعي بر اين عقيده بودند كه فلسفه شب يلدا ريشه در آيين مهر دارد و در واقع بزرگداشت خورشيد است كه فردا طلوعي زودهنگام و دوباره دارد، عقيده جمع بر اين باور بود كه مراسم شب يلدا قبل و بعد از اسلام در خانواده‌هاي ايراني برقرار بوده و همواره يادآوري شده است.
در گذشته‌هاي دور بيشتر نويسندگان، شعرا و بزرگان پارسي‌گو در اشعار يا متون خود از شب يلدا ياد كرده‌اند، ديگر حاضران اشاره كردند كه يلدا و شب يلدا نه فقط در ادبيات فارسي بلكه ريشه در فرهنگ و ادبيات آشوري و عبري دارد و در فرهنگ جغرافيايي تمام منطقه‌اي كه آن را امروزه خاورميانه مي‌گويند از يلدا و شب يلدا ياد شده است. اسامي بسياري از شعرا و نويسندگان فارسي زبان به ميان آمد و ضمن گفت‌وگو كسي مدعي بود كه از شعراي متقدم مثل فردوسي از يلدا و شب يلدا ذكري شده است. دوستي شعرشناس و مطلع بلافاصله با مراجعه به شاهنامه فردوسي اين ابيات را در ارتباط با شب يلدا از زبان حكيم فردوسي براي ديگران خواند:
چنين بود تا بود گردان سپهر /گهي پر ز درد و گهي پر ز مهر /تو گر با هشي مشمر او را به دوست /كجا دست يابد بدردت پوست /شب اورمزد آمد و ماه دي /ز گفتن بياساي و بردار مي