چيز دگر ار خواهي، چيز دگرم آمد

توييتر سايت جهاني گل روز جمعه درباره بهترين بازيكن تاريخ فوتبال برزيل نظرسنجي برگزار كرد و ديروز هم نتيجه نهايي نظرسنجي معلوم شد: رونالدينيو 41 درصد، رونالدو 33 درصد، پله 17 درصد و كاكا 10 درصد آرا را به خود اختصاص دادند. اين چهار ستاره برزيلي، پس از آراي اوليه مردم به عنوان كانديداي نهايي نظرسنجي سايت گل برگزيده شده بودند. معلوم نيست چرا مردم راي‌دهنده، كاكا را بالاتر از ريوالدو يا زيكو قلمداد كرده بودند و به همين دليل كاكا جزو چهار گزينه نهايي نظرسنجي شد. قطعا سن و سال راي‌دهندگان در برتري كاكا به زيكو موثر بوده است. زيكو ستاره دهه 1980 بود و كاكا بيست سال بعد از او جزو ستارگان بزرگ جهان فوتبال شد. ولي فاصله زماني دوران اوج ريوالدو و كاكا، حداكثر پنج سال بوده است. يعني كساني كه كاكاي 2007 را به خاطر دارند، ريوالدوي 2002 را فراموش كرده‌اند؟ زيردستي پله نسبت به رونالدو و رنالدينيو نيز به احتمال زياد ناشي از سن و سال و خاطرات راي‌دهندگان است. حقيقت اين است كه بخش اعظم كاربران اينترنت در دنيا، كساني هستند كه پله را فقط به اسم مي‌شناسند و تصاوير پراكنده‌اي را كه گاهي از بازي‌هاي او در شبكه‌هاي تلويزيوني گوناگون بوده، ديده‌اند. اقليتي از اين افراد هم احتمالا فوتبال يا - بهتر بگوييم - تاريخ فوتبال را جدي دنبال مي‌كنند و لحظات درخشان بازي‌هاي پله را حتي‌المقدور در فضاي اينترنت تماشا كرده‌اند. اقليتي قليل هم شايد نوار ويديويي كامل مهم‌ترين بازي‌هاي پله را ديده باشند. بگذريم كه از بسياري از بهترين بازي‌هاي پله احتمالا نوار ويديويي كاملي وجود ندارد. مثلا خيلي از بازي‌هاي درخشان پله در سانتوس، در اواخر دهه 1950 يا در نيمه اول دهه 1960، به احتمال زياد فيلمبرداري نشده‌اند و فقط گزارش راديويي آنها موجود است. بنابراين فوتبال‌دوستاني كه در قرن بيست‌ويكم يا اواخر قرن بيستم به دنيا آمده‌اند، طبيعتا چيز زيادي از بازي‌هاي پله نديده‌اند ولي با رونالدو و رونالدينيو به خوبي آشنايند. پس بهتر است در بررسي اين نظرسنجي، زيردستي پله را فاكتور بگيريم و آن را به حساب قلت معلومات و خاطرات راي‌دهندگان بگذاريم. با كنار رفتن پله و كاكا كه اين يكي نفر چهارم نظرسنجي است و بسيار پايين‌‌تر از رونالدو و رونالدينيو، بايد در چرايي و چند و چون فرادستي رونالدينيو نسبت به رونالدو تامل كرد. اگر به مهم‌ترين افتخارات اين دو بازيكن نگاه كنيم، قطعا برتري از آن رونالدوست. رونالدو سه بار جايزه بهترين بازيكن سال فوتبال جهان را برده است (1996-1997-2002) و رونالدينيو دو بار (2005-2004) . جايزه توپ طلا هم دو بار در سال‌هاي 1997 و 2002 به رونالدو رسيده و يك‌بار در سال 2005 به رونالدينيو. علاوه بر اين، رونالدو با 15 گل زده، بالاتر از پله، نفر دوم گلزنان تاريخ جام جهاني است اما رونالدينيو فقط دو گل در تاريخ جام جهاني به نام خودش ثبت كرده است. رونالدو در سه جام جهاني به ميدان رفت و 15 گل به ثمر رساند، رونالدينيو در دو جام جهاني بازي كرد و 2 گل زد. علاوه بر اين، رونالدو در جام جهاني 2002 با 8 گل آقاي گل مسابقات شد و براي اولين‌بار پس از جام جهاني 1970، ركورد آقاي گل مسابقات را به بيش از 6 گل ارتقا داد. او در فينال 2002 دو گل زد ولي رونالدينيو در كل بازي‌هايش در جام جهاني دو گل زده است. همچنين، رونالدو سه بار با برزيل به فينال جام جهاني رسيده است. در 1994 بازيكن ذخيره بود و در انتهاي بازي، جام قهرماني را بالاي سر برد، در 1998 پيش از بازي فينال دچار مشكل شد و برزيل به همين دليل بازنده فينال شد، در 2002 هم خوش درخشيد و اوليور كان را در هم شكست و برزيل را به پنجمين عنوان قهرماني‌اش در تاريخ جام جهاني نائل كرد. از حيث افتخارات ملي و شخصي، رونالدو قطعا بالاتر از رونالدينيو است. از حيث افتخارات باشگاهي، رونالدينيو در دوران حضورش در بارسلونا دو بار فاتح لاليگا شد ولي رونالدو در سال‌هاي 1996 و 1997 كه در بارسا توپ مي‌زد، به چنين افتخاري دست نيافت. در دوران حضورشان در فوتبال ايتاليا نيز رونالدو با اينترميلان و رونالدينيو با آث‌ميلان از فتح سري آ بازماندند. بنابراين تنها نقطه قوت كارنامه افتخارات رونالدينيو به رونالدو، فتح لاليگا در دوران حضور در بارساست. دست‌كم اگر افتخارات مهم اين دو بازيكن را در نظر بگيريم، اگر كفه افتخارات به سود رونالدو سنگيني مي‌كند، پس چرا اكثر راي‌دهندگان در نظرسنجي سايت جهاني گل، راي به برتري رونالدينيو نسبت به رونالدو داده‌اند؟ دليلش به نظر مي‌رسد هوشمندي فوتبال‌دوستان دنيا باشد. برخلاف جرياني كه رسانه‌ها در ثبت ركوردهاي گوناگون به راه انداخته‌اند و ركوردشكني بازيكنان از جهات مختلف را نشانه برتري و اعتلاي آنها نسبت به ديگران جلوه مي‌دهند، راي‌دهندگان اين نظرسنجي نشان دادند كه ملاك و معيارشان براي برتر دانستن اين بازيكن به آن يكي، آمار و ارقام و ركوردهاي گوناگون آن دو بازيكني نيست كه بازي‌هايشان را كم و بيش ديده‌اند. اگر اين ركوردسازي‌هاي رسانه‌ها و ركوردشكني‌هاي بازيكنان دال بر فرادستي و فرودستي آنها نسبت به يكديگر در تاريخ فوتبال باشد، پس الان همه بايد قاطعانه حكم كنند كه رونالدوي پرتغالي با 685 گل باشگاهي و ملي، بازيكن بهتري نسبت به ديه‌گو مارادونا باشد كه تعداد گل‌هايش به عدد 400 هم نمي‌رسد. ولي اين ركوردها، اگر نيك بنگريم، در حكم يال و پوشال و زر و زيورند؛ چيزي وجود دارد شبيه روح فوتبال. روح يا ذات فوتبال. يا چيزي شبيه اين؛ كه به خوبي قابل توصيف نيست ولي شايد مهم‌ترين جمله در توصيفش، اين باشد كه فوتبال به گل زدن خلاصه نمي‌شود و فوتباليست برتر، لزوما گلزن برتري نيست. ليونل مسي بي‌ترديد يكي از قله‌هاي جهان فوتبال است ولي اگر او را با يوهان كرويف و رونالدينيو مقايسه كنيم، برتري اين دو نفر نسبت به مسي، اين است كه اين دو بازيكن چيزي به جهان فوتبال اضافه كردند كه مسي نكرد يا اندكي دقيق‌تر، كرويف و رونالدينيو در قياس با مسي، چيزهاي بيشتري به دنياي فوتبال اضافه كردند. كرويف بزرگ‌ترين متفكر تاريخ فوتبال است. او در 21 سالگي يك طراح تاكتيكي و يك بازي‌ساز بزرگ در زمين بازي بود ولي مسي تازه يك‌سال است كه يك رهبر بزرگ شده (يعني پس از رفتن اينيستا از بارسا.) ولي با اين حال تفكر در بازي مسي، هنوز به پاي تفكر در بازي كرويف نمي‌رسد؛ اگرچه افتخارات مسي و تعداد گل‌هايش در تاريخ فوتبال و نيز ركوردشكني‌هايش بيشتر از كرويف است. رونالدينيو نيز به عنوان تكنيكي‌ترين بازيكن تاريخ فوتبال، مرزهاي تكنيك را در فوتبال درنورديد و از اين حيث چيز تازه‌اي به دنياي فوتبال اضافه كرد. همچنين نحوه پاس دادن او نيز امر نوپديدي در دنياي فوتبال بود كه بعد از او نيز، لااقل تاكنون، از سوي هيچ بازيكني تكرار نشده است. دست‌كم كسي نتوانسته با تبحر و مهارت او چنان كاري را انجام دهد و شگرد داشته باشد. من‌حيث‌المجموع، قريحه فوتبال لزوما ربطي به موفقيت در فوتبال ندارد. يعني موفق‌ترين و پرافتخارترين بازيكن فوتبال لزوما بهترين بازي را ارايه نمي‌دهد. موفقيت نشانه كيفيت نيست كه اگر چنين بود، همه قاطعانه پله را برتر از مارادونا قلمداد مي‌كردند؛ چراكه پله سه بار فاتح جام جهاني شد و مارادونا يك‌بار. كساني كه در نظرسنجي سايت جهاني گل رونالدينيو را بهتر از رونالدو دانستند، همان نگاه و منطقي را مبنا قرار دادند كه طرفداران برتري مارادونا نسبت به پله، با تكيه به آن مبنا استدلال مي‌كنند. رونالدو بدون شك در كنار پله جزو دو مهاجم برتر تاريخ فوتبال است و چيزهاي زيادي هم به دنياي فوتبال اضافه كرد ولي رونالدينيو چيزي بيش از او به دنياي فوتبال افزود. چيزي كه راي‌دهندگان سايت گل آن را ديدند؛ اگرچه در ركوردهاي شخصي رونالدو و رونالدينيو ثبت نشده باشد. رونالدو عالي بود ولي رونالدينيو چيز ديگري بود و راي‌دهندگان سايت گل هم با ديدن نام او در نظرسنجي توييتر اين سايت، مولاناوار گفتند: چيز دگر ار خواهي، چيز دگرم آمد.