پرتره ماليخوليايي دكتر گاشه
سولماز حشمتي
در سالهاي اخير روايتهاي گوناگوني از زندگي ونسان ون گوگ نقاش هلندي در قالب فيلم ساخته شده است كه در آن يك شخصيت به گونههاي مختلف بازنمايي شده؛ دكتر گاشه. پزشكي كه در ماههاي آخر زندگي ونسان مراقبت از او را از جانب برادرش تئودوروس به عهده داشت. ونگوگ، دكتر گاشه را دوست خود ميدانست و در زمان حياتش دو پرتره از او كشيد. يكي از اين پرترهها 15 مه 1990 (25 ارديبهشت 1369) به قيمت 82.5 ميليون دلار در حراج كريستي فروخته شد كه بالاترين رقم پرداخت شده در يك حراج عمومي هنري است.
هر دو پرتره به سال ۱۸۹۰ در اور سور اواز يكي از روستاهاي پاريس كشيده شدهاند. هر دو دكتر گاشه را نمايش ميدهند در حالي كه روي يك صندلي نشسته و سرش را به بازوي راستش تكيه داده است، با چهرهاي خسته و افسرده. اما چرا دكتر گاشه تا اين حد افسرده بود؟ هنرمندان زيادي از چهره دكتر گاشه نقاشي كشيدهاند و او را فردي معمولي نمايش دادهاند و خصوصيت بارز يا علامتي از بيماري خاصي در چهره وي قابل مشاهده نيست. شايد اين نقاشيها را بتوان بيشتر خودنگارهاي از ونگوگ يا تصويري از برادرش تئو دانست؛ پرترهاي عميقا ماليخوليايي با رنگهايي غليظ و غمبار. ونگوگ احساس نزديكي زيادي به دكتر گاشه داشت، در حالي كه او را بيمارتر از خود نيز ميدانست. احساساتي تا حدي متناقض در آن واپسين روزهاي زندگي به كسي كه از جانب برادر محبوبش مراقب و پرستار اوست. ونگوگ در نامهاي به برادرش مينويسد «من پرترهاي از دكتر گاشه را با بياني از قلب شكسته زمانمان به تصوير كشيدم».
حدودا شش هفته پس از آنكه رنگ نقاشي خشك شد، ونسان مرده بود.