جاي خالي اقدامات حمايتي و مشوق درمان

گروه اجتماعي: متوليان مقابله با اعتياد از ابتداي امسال تمام همت خود را بر افزايش ظرفيت اردوگاه‌هاي درمان اجباري متمركز كرده‌اند. طي دو ماهي كه از سال 98 گذشته، حداقل هفته‌اي دوبار، اخبار جديد با مضمون تكراري درباره افزايش ظرفيت اردوگاه‌هاي درمان اجباري درمان اعتياد منتشر مي‌شود و متوليان انتظامي پشت تريبون خبرگزاري‌ها مي‌ايستند و از تداوم سياست جمع‌آوري مي‌گويند. به موازات اين اعلام‌ها و در حالي كه انتظار مي‌رفت همچون گذشته، تعادلي در اجراي مواد 15 و 16 اصلاحيه قانون مبارزه با مواد مخدر برقرار باشد و آن تعداد از معتادان خيابان‌خواب ناتوان از پرداخت هزينه درمان در مراكز غيردولتي يا تعدادي كه پس از آزمون و خطاي چندباره ترك اعتياد در مراكز دولتي و غيردولتي و با وجود فراهم شدن زمينه حمايت‌هاي پس از بهبودي، باز هم خيابان‌نشيني و مصرف و اعتياد را به زندگي عاري از اعتياد ترجيح مي‌دهند، مشتريان غالب مراكز درمان اجباري باشند. اين ‌بار و در مرحله جديد از اجراي طرح‌هاي ضربتي «ساماندهي معتادان متجاهر» كه به ‌طور غيررسمي از نيمه دوم سال 96 و به‌ طور رسمي از ابتداي سال 97 آغاز شد، همه غربال‌ها مردود اعلام شده و تمام اقدامات و برنامه‌ها، حول محور جمع‌آوري و انتقال به اردوگاه‌هاي درمان اجباري مي‌شود و به نظر مي‌رسد درمان داوطلبانه و اختياري، به ‌طور كلي از برنامه‌هاي حمايتي و كاهش آسيب اعتياد حذف شده است. در حالي كه اعلام شده قرار است بسيج و سپاه، در 10 استان كشور، ظرفيت اردوگاهي براي نگهداري طولاني مدت معتادان متجاهر ايجاد كنند و ظرف روزهاي اخير هم متوليان مقابله با اعتياد، خبرنگاران را به بازديد از اردوگاه درمان اجباري سروش (بازداشتگاه كهريزك) بردند و از افزايش ظرفيت پذيرش اين بازداشتگاه تا 5 هزار نفر خبر دادند. چند روز قبل هم محمد علي اسدي، دبير شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر استان تهران اعلام كرد: «تمامي معتادان متجاهر تهران در صورت شناسايي جمع‌آوري مي‌شوند.»

اين جمله به اين معناست كه نه تنها بايد پرونده زحمات و تلاش‌هاي 16 ساله توسعه اقدامات كاهش آسيب اعتياد را مختومه تلقي كرد بلكه حتي بخشنامه رييس وقت قوه قضاييه، مرحوم آيت‌الله شاهرودي درباره مجاز بودن اقدامات كاهش آسيب اعتياد براي پيشگيري از شيوع بيماري‌هاي واگير هم از فهرست برنامه‌هاي دولت به بايگاني منتقل شده و در حالي كه فعالان درمان اعتياد و حمايت از كارتن‌خواب‌ها و حتي كنشگران اجتماعي، تاكيد دارند كه شرايط نابسامان اقتصادي و اجتماعي از عوامل مهم سوق يافتن جوانان به سمت مصرف مواد مخدر و محرك است، كه دولت با مصوبه جلسه 134 ستاد مبارزه با مواد مخدر حكم به جمع‌آوري يكباره معتادان خيابان‌خواب داده، در واقع خود را از زير بار مسووليت سامان شرايط اجتماعي و رفع مشكلات اقتصادي رها كرده تا آخرين راه‌حل (جمع‌آوري و نگهداري اردوگاهي براي مدت طولاني) به جاي اقدامات حمايتي و مشوق‌هاي درمان داوطلبانه بنشيند. از سوي ديگر به گفته متوليان مقابله با اعتياد، تمام خدمات ارايه شده در اردوگاه‌هاي درمان اجباري، توسط انجمن‌هاي غيردولتي ارايه مي‌شود؛ انجمن‌هايي كه با دريافت سرانه نگهداري معتادان خيابان‌خواب، ارايه خدمت در اين مراكز را به صورت پيمانكاري تقبل مي‌كنند. در حالي كه هيچ كدام از انجمن‌هاي غيردولتي حمايت از كارتن‌خواب‌ها در فهرست اردوگاه‌گردانان قرار ندارند، سرانه روزانه 15 هزار توماني پرداختي به پيمانكاران وابسته به افراد حقوقي و حقيقي براي نگهداري هر معتاد متجاهر در اردوگاه‌هاي درمان اجباري، شائبه تلاش براي توسعه ظرفيت‌هاي اردوگاهي را بسيار پررنگ‌تر از قبل كرده و خبرها حكايت از آن دارد كه قرار است افزايش خدمات پس از ترخيص يا حمايت‌هاي مشوق ماندگاري بر بهبودي معتادان داوطلب درمان، جاي خود را به توسعه هر چه بيشتر اردوگاه‌هايي بدهد كه برخلاف ادعاي متوليان مقابله با اعتياد، زندان‌هايي در ابعاد كوچك است كه محكوماني با درد و سرنوشت مشترك را در خود جاي خواهد داد.

در حال حاضر ۱۴ هزار و ۱۰۰ نفر از مجموع 15 هزار معتاد متجاهر شهر تهران، به اردوگاه‌هاي درمان اجباري منتقل شده‌اند.در همين حال اسدي، دبير شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر استان تهران از افزايش ظرفيت هزار نفري اردوگاه ويژه زنان كارتن‌خواب پايتخت خبر داد. در حالي كه هيچ ظرفيت مازادي براي ايام پس از ترخيص زنان بهبود يافته در تهران ايجاد نشده است. او به باشگاه خبرنگاران جوان گفته: «به دستور مقام قضايي، مراكز ترك اعتياد با ظرفيت 400 نفر براي بانوان در استان تهران در نظر گرفته شده و بر اساس برنامه‌ريزي‌هاي انجام شده اميدوار هستيم كه اين ظرفيت به يك هزار نفر افزايش يابد.»

تمام خدمات ارايه شده در اردوگاه‌هاي درمان اجباري، توسط انجمن‌هاي غيردولتي ارايه مي‌شود؛ انجمن‌هايي كه با دريافت سرانه نگهداري معتادان خيابان‌خواب، ارايه خدمت در اين مراكز را به صورت پيمانكاري تقبل مي‌كنند. در حالي كه هيچ كدام از انجمن‌هاي غيردولتي حمايت از كارتن‌خواب‌ها در فهرست اردوگاه‌گردانان قرار ندارند