حضور زنان فيلمساز در جشنواره‌ها اميدواركننده است
شكست تعصب شايع به حضور مردان در سينما
گروه هنر و ادبيات
وقتي صحبت از حضور زنان فيلمساز در جشنواره‌ها مي‌شود، برخي از معتبرترين جشنواره‌هاي امريكايي مي‌توانند براي «ركوردهاي تاريخي حضور اين فيلمسازان» در جشنواره‌شان به خود ببالند اما با اين حال در گزارش تحقيقي كه به تازگي منتشر شده است هنوز هم براي عبور از شكاف جنسيتي بايد تلاش كرد. يافته‌ها و تحقيق «زنان مستقل» (Indie Women) - كه اشاره‌اي است به حضور زنان در سينماي مستقل كه توسط مارتا م. لازن، مدير اجرايي «مركز مطالعاتي زنان در تلويزيون و سينما» در دانشگاه سن ديه‌گو صورت گرفته است- نشان مي‌دهد كه زنان فيلمساز، نويسنده، تهيه‌كننده، مدير اجرايي و تدوينگرفيلم‌هاي مستقل به ركوردي تاريخي در سال‌هاي 2018 و 2019 دست يافته‌اند و سهم‌شان در فيلمسازي 33 درصد، در نويسندگي 32 درصد، تهيه‌كنندگي 37 درصد، مديريت اجرا 32 درصد و تدوين 29درصد است. اين يافته‌ها با تحليل فيلم‌هاي بلند توليد امريكاي شمالي و سينماي مستقل كه در بيش از 20 جشنواره معتبر امريكايي از جمله ساندنس، جنوب از جنوب‌شرقي و ترايبكا نمايش داده شده‌اند، انجام شده است. همچنين اين مطالعه روي بيش از 970 فيلم كه در سال 2018 و 19 و بيش از 8 هزار فيلمي كه در دوره 2008 تا 2019 ساخته شده‌اند، صورت گرفته است.
لازن در بيانيه‌اي كه همراه با گزارش اين تحقيق منتشر شده است، مي‌گويد: «پس از سال‌ها دنبال كردن آمار ايستا، امسال زناني كه پشت صحنه فيلم‌ها مشغول به‌كارند، به آماري مورد قبول دست يافته‌اند. برخلاف اين افزايش‌ها يادآوري اين نكته مهم است كه حضور زنان همچنان دست‌كم گرفته مي‌شود و اين درحالي است كه فيلم‌هاي سينماي مستقل دو برابر مردان، زنان را براي انجام اين وظايف استخدام مي‌كنند.» طبق اين تحقيق مردان 68 درصد و زنان 32 درصد كارگرداني، نويسندگي، تهيه‌كنندگي، مديريت اجرا، تدوينگري و فيلمبرداري فيلم‌ها (مستندها و فيلم‌هاي روايي بلند) را كه در جشنواره‌هاي سال 2018 و 19 برگزار شد، بر عهده دارند. در واقع حضور كارگردانان مرد فيلم‌هاي روايي در جشنواره‌هاي حايز اهميت بيش از دو برابر زنان است، اما شواهد غيررسمي نشان از آن داد كه به زودي تحولي صورت مي‌گيرد. جشنواره فيلم ترايبكا پس از سال‌ها دست‌وپنجه نرم كردن با مسائل پيرامون حضور زنان، امسال توانست در بخش رقابتي خود برابري جنسيتي را ايجاد كند. در جشنواره ساندنس چهار جايزه هيات داوران كه مهم‌ترين جايزه اين جشنواره به شمار مي‌رود و به فيلم‌هاي حاضر در بخش رقابتي اهدا مي‌شود، به آثاري اهدا شد كه كارگرداني آن بر عهده فيلمساز زن بود يا فيلمساز زني در ساخت آن همكاري كرده بود؛ سال گذشته نيز فيلمسازان زن، برندگان اين بخش را تشكيل مي‌دادند. براساس يافته‌هاي اين مطالعه، اگر در فيلمي دست‌كم يك زن در كارگرداني مشاركت داشته باشد، احتمال حضور زنان در نقش‌هاي ديگر آن اثر بيشتر مي‌شود. 72 درصد فيلم‌هايي كه دست‌كم يك كارگردان زن داشته‌اند، نويسنده‌اي زن داشته‌اند و در فيلم‌هايي كه منحصرا توسط مردان ساخته شده‌اند، 11درصد امكان حضور نويسنده زن وجود دارد. لازن مي‌گويد: «اين تفاوت‌ها تكان‌دهنده‌اند و نشان‌دهنده اين است كه وقتي زنان فيلمي را كارگرداني مي‌كنند، الگوهاي سنتي كار را مي‌شكنند و نويسنده، تدوينگر و فيلمبردار زن استخدام مي‌كنند. اين رفتار واكنشي است به تعصب شايع و ظاهرا غيرقابل‌كنترل افرادي كه شبكه مردان را ترجيح مي‌دهند.»