ميشل پلاتيني دستگير شد
ماجراي ملي‌گراي فرانسوي و شاهزاده قطري
علي كربلايي
ميشل پلاتيني، رييس سابق يوفا كه مدت كوتاهي رياست فيفا را هم بر عهده داشت، روز گذشته براي بررسي بيشتر اتهاماتش در مورد ميزباني قطر در جام جهاني و نقش اين مرد فرانسوي در اين اتفاق بازداشت شد. يكي از بزرگ‌ترين بازيكنان قرن بيستم و يكي از پرنفوذترين مديران قرن بيست و يكم، لحظه به لحظه وجهه‌اش خراب‌تر مي‌شود و هر چه طي سال‌ها كسب كرده بود را از دست رفته مي‌بيند. ماجرا از چه قرار است؟ چرا پلاتيني از رياست فيفا كنار گذاشته شد و چه دست‌هايي پشت پرده در حال رسيدگي به اين اتهامات هستند؟
دسامبر 2010 بود كه كميته اجرايي فيفا روسيه را به عنوان ميزبان جام جهاني 2018 و قطر را به عنوان ميزبان جام جهاني 2022 معرفي كرد. اين يك خبر تكان‌دهنده براي دنياي فوتبال بود. كشورهايي براي اولين‌بار براي ميزباني جام جهاني پذيرفته شده بودند كه وجاهت كافي براي برگزاري رويدادي در حد جام جهاني را نداشتند. انتخاب روسيه زير سايه بلند و سنگين قطر چندان مورد انتقاد قرار نگرفت، اما از همان زمان بحث‌هايي بود كه سياستمداران اين كشور رشوه‌هاي كلاني به مسوولان فيفا پرداخته‌اند. جام جهاني 2018 در نهايت در روسيه برگزار شد و يكي از بهترين جام جهاني‌هاي تاريخ رقم خورد. شائبه‌ها در مورد ميزباني قطر هنوز از بين نرفته است. قطر بر خلاف روسيه يك كشور بسيار كوچك است و بازيكنان در زمان برگزاري جام جهاني در اين كشور ذوب خواهند شد. براي حل اين مشكل به جاي اينكه بازي‌ها در مكان ديگري برگزار شوند، زمان مسابقات تغيير كرد و قرار شد جام جهاني براي اولين‌بار در طول تاريخ به جاي تابستان، در آخرين ماه سال 2022 ميلادي (آذر ماه سال 1401) برگزار شود. اتفاقي عجيب كه با مخالفت ليگ‌هاي اروپايي مواجه شده اما گويا اين اعتراضات راه به جايي نمي‌برد و به خاطر قدرت برتر و مطلقه فيفا باشگاه‌ها مجبورند به اين تغييرات گسترده تن بدهند.
قطر چطور ميزبان جام جهاني شد؟ در اين مورد شائبه‌ها و شايعات زيادي وجود دارد. كميته ميزباني جام جهاني قطر، از مدت‌ها قبل از سال 2010 جلسات مخفيانه‌اي با فدراسيون‌هاي مختلف برگزار كرد و شانس خود را براي اينكه ميزباني به قطر برسد، محك زد. مذاكرات با كشورهاي آفريقايي و آسيايي به خوبي پيش رفت. بودجه محدود اين فدراسيون‌ها دست مذاكره‌كنندگان قطري را باز گذاشته بود تا بتوانند به راحتي راي‌هاي اين فدراسيون‌ها را مال خود كنند. به خاطر شرايط سياسي خاص حاكم بر آسيا و آفريقا، گرفتن راي چند كشور خاص، به خاطر نفوذ آن كشورها بر ديگران به منزله گرفتن راي تمام كشورها بود. البته كه كشورهايي با قطر مشكل سياسي داشتند و بن‌همام، مذاكره‌كننده ارشد قطري‌ها قيد آنها را از همان ابتدا زده بود و توانش روي راي ديگر كشورها بود. اما كشورهاي اروپايي مانند آسيايي‌ها و آفريقايي‌ها مشكلات مالي چنداني نداشتند و خريدن راي آنها كار بسيار دشواري بود. استفاده از واژه خريدن راي شايد در حال حاضر با توجه به اينكه هيچ چيز قطعي و مشخص نشده، اشتباه باشد. اما واقعيت موجود اين است كه تمام شواهد و قرائن به ما مي‌گويد اتفاقاتي فرا فوتبالي در رسيدن ميزباني به قطر نقش داشته است.
مشكل بسيار بزرگ در اين مسير، رقباي قدرتمند قطر بودند. ايالات متحده امريكا، كره، ژاپن و استراليا رقيب‌هاي قدرتمندي بودند كه هر كدام‌شان به تنهايي صلاحيت بيشتري نسبت به قطر داشتند. قطر هرگز در جام‌هاي جهاني حاضر نشده بود و در سال 2010 يك تيم با ارفاق متوسط در سطح آسيا بود. وسعت كم و شرايط آب‌وهوايي همه راي به اين مي‌دادند كه قطر ميزبان نشود. استراليا و امريكا جدي‌ترين رقباي قطر بودند و در نهايت رقابت اصلي بين قطر و ايالات متحده شكل گرفت. در حالي كه در روز آخر همه منتظر بودند امريكا به عنوان ميزبان جام جهاني 2022 معرفي شود، به ناگاه از نام قطر به عنوان ميزبان رونمايي شد و مجموعه‌اي از اتفاقات عجيب در دنياي فوتبال آغاز شد. رسانه‌هاي انگليسي كه كشورشان ميزباني جام جهاني 2018 را از دست داده بود و رسانه‌هاي امريكايي كه در رقابت مستقيم با قطر شكست خورده بودند، تمام عزم‌شان را جزم كردند تا به هر طريق ممكن جلوي برگزاري جام جهاني در اين كشورها را بگيرند. بزرگ‌ترين رسانه‌هاي جهان دست به افشاگري‌هايي از جلسات محرمانه بين سران قطري و برخي افراد صاحب نفوذ زدند.
انگشت اتهام به سوي سپ بلاتر و ميشل پلاتيني بود. رييس فيفا و رييس يوفا، به عنوان دو نفر از قدرتمندترين افراد حاضر در فوتبال، نقشي پر‌رنگ در تغيير راي برخي اعضاي كميته اجرايي فيفا داشته‌اند. پلاتيني، يك ملي‌گراي فرانسوي است و اعتلاي كشورش برايش از هر چيزي مهم‌تر است. اين موضوع را قطري‌ها هم به خوبي مي‌دانستند و به همين خاطر شروع به مذاكره با نيكولا ساركوزي، رييس‌جمهور وقت فرانسه كردند. قطري‌ها آگاه بودند به تنها چيزي كه نياز دارند راي پلاتيني است. آنها تا پيش از اين به اندازه كافي راي جمع كرده بودند و اگر راي پلاتيني و افراد تحت نفوذش هم مال آنها مي‌شد، كار تمام بود. پيشنهادات قطري‌ها بسيار اغواكننده بود؛ خريد باشگاه پاري‌سن‌ژرمن، خريد حق پخش تلويزيوني ليگ‌وان فرانسه و البته تاسيس كانال بي‌اين اسپورتس. البته اين موارد ساركوزي را راضي نكرد و مذاكره‌كنندگان قطري پا را فراتر گذاشتند و اعلام كردند كه شركت هواپيمايي قطر به تعدادي هواپيما نياز دارد كه اگر راي پلاتيني براي آنها بشود، به جاي بويينگ از ايرباس فرانسه آنها را تامين مي‌كنند. اين پيشنهاد از طرف ساركوزي قابل رد كردن نبود. بنابراين رييس‌جمهور وقت فرانسه پذيرفت تا در جلسه‌اي خصوصي ميزبان پلاتيني و شيخ تميم بن خليفه آل‌ثاني، وليعهد قطر باشد. در اين جلسه بود كه ساركوزي فشار شديدي به پلاتيني آورد تا حتما به قطر راي بدهد و دوستانش را هم مجاب كند تا اين كار را انجام بدهند. اين يك معامله سراسر سود براي فرانسه بود. سرمايه‌گذاري قطري‌ها در اين كشور فوتبال فرانسه را به جلو راند و آنها در جام جهاني قطر، مدافع عنوان قهرماني هستند. ارزش قراردادي كه بي‌اين اسپورتس با ليگ‌وان بسته از ارزش واقعي آن بسيار بيشتر است. باشگاه پاري‌سن‌ژرمن تبديل به نماد فوتبال فرانسه شده و از منظر اقتصادي هم سود كلاني به اين كشور رسيده است.
اما بازنده اين بازي ميشل پلاتيني بود. او وجهه و اعتبار خود را به‌طور كامل از دست داد. از تمام مقام‌هايي كه داشت، عزل شد و حالا هم كه به جرم رشوه‌خواري دستگير شده است. بايد منتظر ماند تا در طول سال‌هاي آينده افشاگري‌هاي بيشتري از پرحاشيه‌ترين ميزباني تاريخ جام جهاني بشنويم.