عربستان
سومين مشتري تسليحات فرانسه
محمود فاضلي
فروش تسليحات نظامي فرانسه به عربستان و امارات به علت درگير بودن اين دو كشور در جنگ عليه مردم يمن به يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي دولت اين كشور تبديل شده است. طبق اعلام سازمان‌هاي بشردوستانه از سال 2015 و آغاز درگيري‌هاي نظامي در اين منطقه و براي سركوب انقلاب در يمن و جلوگيري از قدرت‌گيري انصارالله اين كشور تاكنون ده‌ها هزار نفر از مردم يمن كشته شدند كه شمار زيادي از آنها غيرنظاميان به ويژه كودكان هستند.
قطر با حدود 25 ميليارد يورو خريد كه شامل 28 بالگرد «ان‌اچ نود» و 12 فروند جنگنده «رافال» مي‌شود، اولين مشتري صنايع تسليحاتي فرانسه است. در اين فهرست بلژيك با يك ميليارد و يكصد ميليون يورو خريد دومين مشتري تسليحات نظامي فرانسه است. امارات نيز 200 ميليون يورو از فرانسه تسليحات خريده است. خاور نزديك و خاورميانه اولين مناطق صادرات تسليحات فرانسه است و بيش از پنجاه درصد از سفارشات خريد تسليحات، از اين منطقه دريافت مي‌شود. عربستان به عنوان يكي از بزرگ‌ترين خريداران تسليحات جنگي در جهان با يك ميليارد يورو خريد تسليحات در سال 2018، سومين مشتري صنايع نظامي فرانسه است. در سال 2018، در مقايسه با سال قبل از آن صادرات تسليحات فرانسه به ساير كشورها با رشدي سي درصدي، به رقم نه ميليارد و يكصد ميليون يورو رسيد.
فرانسه اصرار دارد، تضمين‌هايي در اختيار دارد كه تسليحات فروخته شده به عربستان و امارات عليه غيرنظاميان در يمن استفاده نمي‌شود و بر اهميت شراكت راهبردي با اين دو كشور تاكيد دارد. بسياري از مخالفان فروش اين تسليحات معتقدند دولت فرانسه از خطري كه اين تسليحات براي مردم غير نظامي دارد، آگاه است. لودريان، وزير خارجه فرانسه با حمايت از فروش سلاح به عربستان معتقد است: «فروش سلاح به عربستان در چارچوب پيمان تجارت قانوني سلاح و مواد 6 و 7 اين پيمان صورت مي‌گيرد». فلورانس پارلي وزير دفاع فرانسه نيز كه اين مناطق را مناطقي كليدي براي منافع امنيتي و تامين انرژي اين كشور مي‌داند، تاكيد دارد صادرات تجهيزات (نظامي) پويا كردن صنايع دفاعي فرانسه است و اينكه توليد و فروش تسليحات، سيزده درصد مشاغل صنعتي فرانسه را با 200 هزار فرصت شغلي تشكيل مي‌دهد و صادرات سلاح براي صنايع دفاعي فرانسه حياتي است و عربستان متحدي غيرقابل چشم‌پوشي در زمينه انرژي و مبارزه با تروريسم است. پاريس همچنين چندي پيش در پي حمله موشكي انصارالله يمن به فرودگاه بين‌المللي «ابها»ي عربستان، همبستگي خود را با رياض اعلام كرد.
موضوعات دفاعي در حوزه وظايف دولت فرانسه است و نمايندگان پارلمان اساسا در اين زمينه تاثيرگذار نيستند. اين در حالي است كه نمايندگان حزب ماكرون با شعار تقويت نقش خود در كنترل اقدامات دولت راي آورده‌اند، اما اين وعده در اين موضوع حساس عملي نشده است. در آوريل 2018، سي و شش نماينده مجلس فرانسه از احزاب جمهوري در حركت و جنبش دموكراتيك پيشنهاد تشكيل كميسيون تحقيق درباره صادرات سلاح فرانسوي به ائتلاف سعودي را كه در يمن مداخله نظامي كرده است، امضا كردند. پيشنهاد تشكيل اين كميسيون هنوز عملي نشده و عملا در دستور كار قرار نگرفته است. يكي از استدلال‌ها براي ناكام گذاشتن پيشنهاد تشكيل اين كميسيون اين است كه صادرات سلاح براي صنايع دفاعي فرانسه حياتي است و عربستان متحدي غيرقابل چشم‌پوشي در زمينه انرژي و مبارزه با تروريسم است. امضا‌كنندگان نگران اين هستند كه به تلافي اين اقدام، برخي مسووليت‌هاي آنان گرفته شود و در ادامه يازده نماينده حزب جمهوري در حركت و جنبش دموكراتيك امضاهاي خود را پس گرفته‌اند. رييس گروه نمايندگان حزب جمهوري كه از مدافعان دولت فرانسه است، اعلام داشته در كميسيون دفاع برخي نمايندگان به او تاكيد كرده‌اند كه نمي‌دانسته‌اند موضوع از چه قرار است و در غير اين صورت آن را امضا نمي‌كردند.
بعضي از منابع خبري در فرانسه اخيرا فاش كرده‌اند؛ دفاتر نمايندگان مجلس ملي فرانسه در ماه‌هاي اخير تماس‌هاي تلفني عجيبي دريافت كرده‌اند و غيرمستقيم لابي عربستان در ميان نمايندگان پارلمان فرانسه براي داشتن تصويري مثبت‌تر در امور بين‌الملل اقداماتي داشته‌اند. عربستان كه در ميان كشورهاي غربي، با افكارعمومي عمدتا مخالف مواجه است و به علت بمباران اهداف غيرنظامي در يمن، تبعيض عليه زنان، سركوب ناراضيان و قتل جمال خاشقجي مورد انتقاد است، اصلاح تصوير اين كشور را در راس برنامه‌هاي خود قرار داده است.
در گزارش سالانه مجلس ملي فرانسه كه در ژانويه منتشر شد، آمده است بين ژوئن 2017 تا پايان اكتبر 2018، عربستان كشوري است كه بيشترين تعداد دعوت‌ها از نمايندگان مقامات سياسي و پارلماني فرانسه را به كشور خود داشته است. در اولين ماه‌هاي آغاز به كار مجلس ملي فرانسه، 14 نماينده به عربستان سفر كرده‌اند و در همان دوره، اين كشور از 9 سناتور نيز دعوت كرده است، در حالي كه در سال‌هاي 2014 تا ژوئن 2017، فقط يك سناتور به دعوت عربستان به اين كشور سفر كرده بود. در اواخر ژوئن 2018، شماري از نمايندگان مجلس در زماني كه عربستان تلاش داشت حق رانندگي به زنان اين كشور اعطا كند، به رياض سفر كردند. تنظيم چنين سفرهايي كه سفارت عربستان در پاريس هماهنگ‌كننده آن است، معمولا پيام‌هايي در پي دارد. عربستان هزينه‌هاي اقامت و بليت هواپيماي برخي شركت‌كنندگان را برعهده مي‌گيرد؛ از اين سفرها همچنين براي طرح مساله يمن و حمايت از سياست‌هاي عربستان در اين كشور بهره‌برداري مي‌شود. در پاريس رييس گروه دوستي عربستان- فرانسه در مجلس ملي فعاليت‌هاي خود را به حال تعليق درآورده و از شركت در جلسات با مخاطبان عربستان خود امتناع مي‌كند.