198 هزار خانواده پشت نوبت خدمات بهزيستي هستند

گروه اجتماعي| اعتبارات سازمان بهزيستي كشور حتي در دوره رياست جديد هم كفاف بسياري از مسووليت‌هاي اين سازمان حمايتي را نمي‌دهد. وحيد قبادي‌دانا كه از زمستان سال گذشته به رياست اين سازمان متولي كنترل آسيب‌هاي اجتماعي و حمايت از جامعه بزرگ افراد داراي معلوليت كشور منصوب شده، حالا بايد با چالش جدي كمبود اعتبار در مقابل يك جامعه هدف 6 ميليون نفري دست و پنجه نرم كند. فعلا هم بغرنج‌ترين مشكل در مهم‌ترين وظيفه اين سازمان حمايتي بروز كرده است؛ اغلب مواد قانون جامع حمايت از حقوق معلولان كه ارديبهشت ماه سال گذشته توسط رييس‌جمهوري ابلاغ شد، براي اجرا با كمبود جدي اعتبار مواجه است چنانكه پيش از گراني‌ها و بروز چالش‌هاي اقتصادي در سال 97، پيش‌بيني مي‌شد كه اجراي اين قانون در هر سال نيازمند 12 هزار و 500 ميليارد تومان اعتبار است در حالي كه پس از بروز تورم و ركود اقتصادي، همين پيش‌بيني هم به سه برابر افزايش يافت اما آنچه در بودجه سال 98 براي اجراي قانون جامع حمايت از معلولان در نظر گرفته شده فقط هزار و 100 ميليارد تومان است آن هم در حالي كه صرفا ماده 27 اين قانون كه مبتني بر تكليف دولت براي افزايش كمك هزينه معيشت افراد داراي معلوليت بسيار شديد يا شديد فاقد شغل به ميزان حداقل دستمزد سالانه و منظور كردن اين افزايش در بودجه سنواتي است، هر ساله به 8 هزار ميليارد تومان اعتبار نياز دارد در حالي كه سال جاري براي اين ماده قانون فقط 221 ميليارد تومان اختصاص يافته است. البته رييس سازمان بهزيستي مي‌گويد در تلاش است كه چالش‌هاي اعتباري را در رايزني با دولت، مجلس، سازمان مديريت و برنامه‌ريزي و ستاد هدفمندي يارانه‌ها حل كند و از جمله اقدامات در اين زمينه را، پرداخت سه ماه يك بار كمك‌هزينه 300 تا 500 هزار توماني به افراد داراي معلوليت شديد و خيلي شديد دهك‌هاي اول تا سوم برمي‌شمرد. اما در نهايت، فعلا 198 هزار خانوار نيازمند پشت نوبت خدمات مستمر اين سازمان حمايتي، به دليل فقدان اعتبارات كافي نمي‌توانند مشمول دريافت مستمري ماهانه شوند و قبادي‌دانا در پاسخ به «اعتماد» مي‌گويد كه در صورت جذب هم، اين افراد صرفا از خدمات موردي بهره‌مند خواهند شد. قبادي‌دانا كه ديروز و با آغاز هفته بهزيستي، اولين نشست خبري خود را پس از انتصاب به رياست اين سازمان و پس از انتخاب انوشيروان محسني‌بندپي به سمت استانداري تهران برگزار كرد، در پاسخ به «اعتماد» درباره تعداد خانوارهاي تازه وارد نيازمند كه از سال گذشته و به دنبال مشكلات اقتصادي كشور، به دهك‌هاي دوم و سوم جامعه سقوط كردند و مشمول پوشش تبصره 14 (رفع فقر مطلق با اختصاص 7هزار ميليارد تومان از سوي مجلس) در كميته امداد و سازمان بهزيستي كشور شدند، گفت: «بيش از 6 ميليون نفر از جمعيت كشور تحت پوشش سازمان بهزيستي كشور هستند كه اين تعداد در قالب 2 ميليون و 500 هزار خانوار قرار دارند و خدمات متفاوتي از سازمان بهزيستي دريافت مي‌كنند اما از اين مجموعه خانوار، يك ميليون و 81 هزار و 796 خانوار تحت پوشش دريافت مستمري هستند. نيمه اول سال گذشته تا پايان تير ماه 97، 500 هزار خانوار تحت پوشش دريافت مستمري ماهانه بودند و 540 هزار خانوار پشت نوبت خدمات مستمري قرار داشتند كه بسياري از اين خانوارها، 15 سال چشم انتظار ورود به فهرست دريافت مستمري بودند اما با تصميم دولت ، تير ماه سال گذشته همه اين خانوار وارد چرخه دريافت مستمري شدند. علاوه بر اين، مستمري پرداختي اين خانواده‌ها كه براي يك خانواده تك‌نفره، 53 هزار تومان بود به 163 هزار تومان كف پرداخت و در مجموع بر اساس بعد خانوار، به 3 تا 5 برابر افزايش يافت . البته توجيه مسوولان اين بود كه برخي خانواده‌هاي داراي معلوليت، شايد مستحق ورود به دهك‌هاي يك و دو و سه نيستند و پاسخ ما اين بود كه معلوليت هزينه‌بر است. علاوه بر اين، آزمون وسع مالي هم براي خانواده‌هاي داراي معلوليت انجام نشده كه در صورت اجراي اين طرح، حتما حتي دهك‌هاي 6 و 7 داراي معلوليت هم به دهك‌هاي يك و دو و سه تنزل پيدا مي‌كردند. در نهايت، پس از پافشاري ما، بر توقف خروج اين خانواده‌ها از دريافت مستمري راي داده شد و تمام پشت نوبتي‌هاي سازمان هم صفر شد.» قبادي‌دانا اما در ادامه پاسخ به «اعتماد» گفت كه از تابستان سال گذشته و به دليل تنش‌هاي اقتصادي در كشور، 198 هزار و 675 خانوار جديد پشت نوبت خدمات مستمر بهزيستي قرار گرفته‌اند و نيازمند كمك هستند در حالي كه اعتبارات اين نهاد حمايتي، اجازه پوشش‌دهي و خدمات مستمر به اين خانواده‌ها را نمي‌دهد . قبادي‌دانا افزود: «اميدواريم قادر به كمك به اين خانواده‌ها هم باشيم و البته فقط امكان كمك‌هاي موردي به اين خانوارهاي پشت نوبت را خواهيم داشت، چون پرداخت مستمري به اين تعداد خانوار، نيازمند اعتبارات كلان است.» به گفته قبادي‌دانا، اعتبار تخصيص يافته براي پرداخت مستعمري به مددجويان سازمان بهزيستي كشور تا پايان سال 97، هزار و 700 ميليارد تومان بوده كه با توجه به افزايش تعداد ورودي‌هاي مشمول دريافت مستمري از تابستان سال گذشته، اين رقم به 2هزار و 760 ميليارد تومان افزايش خواهد يافت و رييس اين نهاد حمايتي ابراز اميدواري كرد كه اين ميزان اعتبار، به سازمان بهزيستي پرداخت شود. ديروز همچنين سامانه ثبت اطلاعات ژنتيك افراد داراي معلوليت رونمايي شد كه قرار است تا سال 1400 در اين سامانه بيماري‌هاي تمام افراد داراي معلوليت با نقص مادرزادي، ثبت شده و شناسايي و غربالگري رايگان اختلالات ژنتيكي آنها به عنوان يكي از اقدامات پيشگيرانه در كاهش تولدهاي همراه با معلوليت، در اولويت فعاليت‌هاي سازمان بهزيستي كشور قرار بگيرد.

قبادي‌دانا به پيشينه 4 ساله اجراي اين طرح و پوشش رايگان آزمايش‌هاي ژنتيكي براي 70 هزار خانوار داراي معلوليت اشاره داشت كه در حال حاضر 47 هزار نفر در مراكز شبانه‌روزي سازمان بهزيستي كشور نگهداري مي‌شوند و در توضيح نوع معلوليت مددجويان تحت پوشش سازمان بهزيستي كشور گفت: «11 درصد از افراد تحت پوشش سازمان دچار معلوليت بينايي، 39 درصد جسمي حركتي، 24 درصد معلوليت ذهني، 9 درصد اختلالات رواني مزمن، 13 درصد شنوايي و 5 درصد دچار معلوليت صوت و گفتار هستند . از مجموع افراد داراي معلوليت تحت پوشش هم 36 درصد دچار معلوليت شديد، 29 درصد متوسط، 17 درصد ضعيف، 14 درصد خيلي شديد و 5 درصد دچار شدت معلوليت نامشخص هستند.»

ساماندهي كودكان كار توسط سازمان بهزيستي كشور، از ديگر موضوعات مورد بحث در نشست خبري رييس اين نهاد حمايتي بود كه قبادي‌دانا در توضيح اقدامات و تكاليف سازمان بهزيستي كشور و ساير دستگاه‌ها در مورد كودكان كار توضيح داد: «كودكان كار يك موضوع گسترده است و اگر مقوله كودكان كار را يك كوه يخ در نظر بگيريم، فقط نوك اين كوه يخ، كودكان كار و خيابان هستند و البته فعالان اجتماعي هم در كلانشهرها بر موضوع كودكان كار و خيابان حساسيت بيشتري دارند . طبق نتايج بررسي‌هاي ما در سال گذشته، حدود 70 درصد اين كودكان در تهران و 65 درصد در ساير كلانشهرها، اتباع غيرايراني بودند و در حال حاضر هم 92 درصد كودكان كار و خيابان كه در مراكز ما ساماندهي شده‌اند، غيرايراني هستند.» قبادي‌دانا افزود: «مهاجرت غيرقانوني از جمله عوامل موثر در رشد اين پديده است و مراجع قانوني بايد به اين موضوع ورود كنند كه آيا يك مهاجر در ايران اجازه دارد در خيابان‌ها كار كند يا از كودكان بهره‌كشي كند؟ علاوه بر اين، باندهاي مافيايي هم در بهره‌كشي از كودكان غيرايراني فعال هستند در حالي كه ما خانواده‌هاي ايراني فراواني سراغ داريم كه دچار مشكلات اقتصادي هستند اما به باندهاي مافيايي اجازه نمي‌دهند كه از كودك‌شان براي كار و تكدي‌گري سوءاستفاده كنند.»

قبادي‌دانا بر تكاليف دستگاه‌هايي همچون شهرداري‌ها، نيروي انتظامي، استانداري‌ها، فرمانداري‌ها، قوه قضاييه و سازمان بهزيستي كشور در قانون برنامه ششم توسعه تاكيد و اشاره كرد كه در مرحله جديد، هويت اين كودكان با انگشت‌نگاري و عنبيه چشم ثبت خواهد شد تا در صورت جمع‌آوري مجدد، موارد تكراري هم شناسايي شوند و بر ضرورت ورود ضابطان قانوني براي مبارزه با باندهاي قاچاق استثمار كودكان كار و خيابان تاكيد كرد.

علاوه بر اين حبيب‌الله مسعودي‌فريد؛ معاون امور اجتماعي سازمان بهزيستي كشور هم در اين نشست خبري در اشاره به اجراي دور جديد اجراي طرح ساماندهي كودكان كار و خيابان گفت: «53 درصد از 230 كودك كار و خيابان غيرايراني كه ظرف سه هفته گذشته ساماندهي شده‌اند فاقد اوراق هويتي هستند. تاكيد كرده‌ايم كه تمام اين كودكان صرف‌نظر از ايراني يا غيرايراني بودن‌شان، بايد در بدو ورود تحت معاينات پزشكي كامل قرار بگيرند. اگر ايراني بودند به مراكز ساماندهي كودكان كار و خيابان ايران بروند و اگر اتباع غيرايراني بودند بايد به مراكز اتباع بيگانه اعزام شوند تا پس از 10 روز براي بازگشت به كشورشان تعيين تكليف شوند. سياست ما امروز بحث رعايت حقوق كودك است و البته رويكرد ما بايد دوستدار كودك باشد.»