در 21 مارس 2017، فرمان ارسال انسان به مريخ در سال 2033 در كاخ سفيد امضا شد. يك هفته بعد، آژانس فضايي ناسا جزييات مربوط به سفر انسان به مريخ را منتشر كرد و حالا ناسا به دنبال برنامه‌اي است تا به كمك ماده‌اي به نام «هواژل» اين كار را شدني كند.
در حالي كه تاكنون هيچ اثري از زندگي در مريخ كشف نشده، انسان‌ها مدت‌ها است احتمال آنكه روزي در سياره سرخ زندگي در جريان باشد را در نظر گرفته‌اند. مشكل اين ايده شرايط فوق‌العاده مريخ است كه اين فرضيه را غيرمحتمل مي‌كند.
دو ويژگي فوق‌العاده‌اي كه چنين فرضي را غيرمحتمل مي‌كنند دماي بسيار پايين (سرد) و سطح بالاي پرتوافشاني خورشيد است. اين دو ويژگي در حال حاضر مريخ را براي زندگي انسان‌ها، گياهان و ساير گونه‌هاي زيستي به مكاني غيرقابل زندگي تبديل كرده است.
اما حالا آژانس فضايي ايالات متحده امريكا (ناسا) برنامه‌اي دارد تا روزي انسان را به مريخ برساند. هدف ناسا در ابتدا رساندن انسان‌ها به ماه تا سال 2024 است و سپس كار روي چند ماموريت در ماه و ارسال فضانوردان تا سال 2030 به مريخ.
مطالعه‌اي جديد برنامه‌اي را ارايه مي‌دهد كه نه تنها احتمال ملاقات در مريخ براي انسان‌ها محقق مي‌شود بلكه زندگي در مريخ را محتمل مي‌كند. محققيني از دانشگاه ادينبرگ اسكاتلند و هاروارد امريكا در اين مطالعه كار كرده‌اند.
اين مطالعه كه در نشريه نجوم طبيعت
(Nature Astronomy) منتشر شد، مي‌گويد كه چگونه ماده‌اي كه هواژل ناميده مي‌شود ممكن است از موجودات زنده در مريخ محافظت كند. ناسا همچنين توصيف مي‌كند كه هواژل سبك‌ترين ماده جامد شناخته‌شده است. اغلب هواژل از «سيليكا» درست مي‌شود؛ همان ماده‌اي كه در شيشه يافت مي‌شود. هواژل گاهي دود يخ زده ناميده مي‌شود زيرا وزن و ظاهرش شبيه ابر است.
99 درصد هواژل را هوا تشكيل مي‌دهد. فوق‌العاده سبك، ماده‌اي كه به نور مريي اجازه عبور مي‌دهد در حالي كه مانع ضرر پرتوافشاني نور فرابنفش مي‌شود.
محققين همچنين پيشنهاد مي‌دهند عايق‌هايي لايه مانند 2 تا 3 سانتي‌متري از هواژل روي سطح مريخ بر نقاط مختلف پوشانده شود.
آزمايشي شامل يك لايه هواژل، چراغ‌هاي شبيه‌سازي شده به عنوان نور خورشيد در مريخ انجام شد. محققين گزارش دادند كه كه دماي شبيه‌سازي شده بر سطح مريخ تا 65 درجه سلسيوس افزايش يافته بود. اين درجه حرارت براي ذوب كردن يخ در مريخ كافي است. همان طور كه مي‌دانيد مريخ به دليل نداشتن اتمسفر روزهايي داغ و شب‌هايي بسيار سرد دارد كه دماي آن بسيار پايين مي‌آيد.
اين مطالعه پيشنهاد مي‌دهد كه لايه‌اي از هواژل در بالاي محيط مريخ مي‌تواند محتملا نور كافي براي رسيدن به سطح سياره جهت عمليات فتوسنتز را فراهم كند. اين فرآيندي است كه گياهان از انرژي خورشيد براي تبديل آب و كربن دي‌اكسيد به غذا استفاده مي‌كنند.
اگر چنين چيزي موفقيت‌آميز باشد. اين فرآيند مي‌تواند اين توانايي را به انسان‌ها بدهد كه در مريخ مواد غذايي پرورش دهند. اين مي‌تواند به كاهش نياز به تجهيزات و سوخت پرهزينه و حمل و نقل كمك كند. هواژل مي‌تواند همچنين از انسان‌ها در مقابل پرتوافشاني اشعه فرابنفش حفاظت كند.
لائورا كربر، دانشمند محقق ناسا است او به انجام اين آزمايش كمك كرده و مي‌گويد: «بعد زمين مريخ سكونت‌پذير‌ترين سياره در مجموعه شمسي ما است تا جايي كه هواژل مي‌تواند جزيره‌هاي قابل سكني براي انسان‌ها و ديگر موجودات زنده درست كند».
رابين وردزورث، پروفسور علوم زيست محيطي در دانشگاه هاروارد هم درباره اين ماده مي‌گويد: «هواژل مي‌تواند راه‌حلي نسبتا آسان براي تبديل كردن مريخ به محيطي قابل زندگي باشد، حالا شما به ساير تكنولوژي‌ها يا علم فيزيك نياز نداريد، شما تنها به لايه‌اي از اين ماده بر رو و زير سطح مريخ نياز داريد و پس از آن مي‌توان آب را در سطح مريخ و چند متر زير آن در تمام طول سال به شكل مايع نگه داشت». طرح محققان در مرحله بعد آزمايش در بيرون محيط آزمايشگاهي و داخل مكان‌هايي است كه آب و هوايي شبيه به مريخ دارد. دو منطقه محتمل در اين موضوع شامل بيابان آتاكاما شيلي و دره‌هاي خشك آنتراكتيكا است. اين دو مكان دماي بسيار بالا را تجربه مي‌كنند و شديدا داراي هواي خشك هستند. گفتني است بيابان آتاكاما بين سه كشور شيلي، پرو و بوليوي قرار گرفته است. وسعت اين بيابان به اندازه 3/2 خاك ايتاليا است. آتاكاما بسيار باير و خشك است حتي برخي از كوه‌هاي بلند اطراف آنكه ارتفاع‌شان به 6 هزار متر مي‌رسند نيز هيچ برف و يخي در قله‌شان ندارند حتي به روي بلندترين قله‌هاي آن نيز به ندرت مي‌توان برف و يخ دائمي ديد.
همچنين آنتراكتيكا كه از نظر جغرافيايي قطب جنوب را در بر مي‌گيرد، خشك‌ترين منطقه در جهان است. در حقيقت خشك‌ترين مكان روي سياره زمين به نام دره‌هاي خشك در آنتراكتيكا قرار دارد.
منبع: Nature Astronomy