بالاخره نمايش «گاليله» به سالن اصلي تئاتر شهر مي‌آيد!
بد زهرمارهايي بودند
بابك احمدي
روز گذشته خبر رسيد، نمايش «گاليله» روي صحنه اصلي مجموعه تئاتر شهر جان مي‌گيرد. بالاخره خبري كه شنيدنش احتمالا آه از نهاد خيلي‌ها بلند خواهد كرد و عده‌اي با خود خواهند گفت هر چه آن پيرمرد فلفلي تندمزاج به در و ديوار زد كه اگر «گاليله» روي صحنه نيايد دستم از گور بيرون خواهد ماند، اتفاقي نيفتاد. در نهايت دستش از گور بيرون ماند و شلتاق انداختن‌ها از مراسم تشييع آغاز شد. هركس گناه را بر دوش ديگري مي‌گذاشت، بعضي (هنرمندان) وزارت ارشاد و دولت را مسوول ماجرا معرفي مي‌كردند كه عجب سيستم ضد هنر، ضد فرهنگ عليه هنرمندي زمام امور را در دست دارد. در مقابل، طرف دوم ماجرا - البته از روي تبختر- اين معدود هنرمندان معترض را در جايگاهي نمي‌ديد كه بخواهد به اظهارات‌شان پاسخ دهد. دولت هم بي‌تقصير نبود. به طور طبيعي من روايت خودم را بنا مي‌كنم، بر اساس آنچه ديده‌ام يا از فحواي گفت‌وگو با هنرمندان به دست آورده‌ام. حالا كه قرار است شهاب حسين‌پور، اين كارگردان جوان نمايشنامه «گاليله» را كارگرداني كند، بهانه‌اي به دستم داد تا به بعضي مسائل اشاره كنم. اول؛ سيستم مميزي سليقه‌اي كه هيچ وقت براي كارگرداني مانند حميد سمندريان و البته بسياري ديگر از كارگردانان تئاتر سر به تن بيرز مملكت قابل پذيرش نبود و در دولت‌هاي نهم و دهم تشديد هم شد. دوم؛ جداي از مجموعه عوامل و رخداد سال‌هاي مياني دهه 80 كه حال همه هنرمندان و اهل فرهنگ را دگرگون كرد، ناديده گرفتن انواع ناسازگاري و بي‌مسووليتي‌هاي هنرمنداني كه مانع اجراي نمايش «گاليله» شد، اشتباه است.
علي رفيعي، يك‌سال قبل در گفت‌وگويي با همين روزنامه به بهانه سالگرد درگذشت حميد سمندريان، در پاسخ به سوالي درباره چرايي اجرا نشدن نمايش پاسخ مي‌دهد؛ حدود چهل دقيقه با هم صحبت كرديم تا در نهايت پرسيدم دقيقا چه چيز تو را اذيت مي‌كند؟ گفت: «نه سيستم و حكومت اذيتم مي‌كند و نه هيچ چيز ديگر، فقط همين افرادي كه خودم بزرگ‌شان كردم و در نمايش‌هايم كار كردند؛ اينها دارند به من پشت مي‌كنند. آنقدر حق ناشناسي نشان مي‌دهند كه فقط مي‌توانم با تو در ميان بگذارم. يا تا به حال از آنها ضربه خورده‌اي يا خواهي خورد. اين نسلي كه به معروفيت رسيده يا در راه معروف شدن است؛ اينها بد زهرمارهايي هستند.»
همين حالا بايد از كارگردان جوان سوال كنيم كه دوست عزيز، نظر شما در اين باره چيست؟ آيا موفق شديد به غايت كيفيت مدنظر خود براي بازيگري نمايش «گاليله» دست پيدا كنيد؟ با علم به پاسخ حسين‌پور پاسخ مي‌دهم كه خير! امكان‌پذير نيست. بازيگران با تجربه و شناخته شده ما از اين سريال به آن تئاتر و از آن نمايش به پشت صحنه فلان فيلم سينمايي دوانند. در چنين وضعيتي نمي‌توانم به آنچه لازم دارم برسم، بنابراين بايد راه ديگري پيدا كنم. بله! نمايش «گاليله» بيشتر به اين دليل بود كه هيچ‌گاه رنگ صحنه نديد، چون حميد سمندريان كارگردان ايده‌آل‌گرايي بود و در مقابلش بد زهرمارهايي صف بسته بودند.