پارس جنوبي؛ گام‌هاي آخر توسعه
محمد مشكين‌فام
از آن زمان كه نام «پارس جنوبي» به عنوان پرآوازه‌ترين ميدان مستقل گازي جهان و سرمايه عظيم ملي در آب‌هاي سرزمين‌مان بر سر زبان‌ها افتاد، بيش از سه دهه مي‌گذرد و كتاب توسعه فازهاي 24گانه اين گنج زيرزميني به صفحات آخر خود نزديك شده است.
تورق اين كتاب قطور كه سطر به سطر آن با نقوشي زرين از همت، تلاش، خلاقيت، اميد و به‌كارگيري استعدادهاي فرزندان اين مرز و بوم به نگارش درآمده تا ماحصل آن خلق تمدني جديد در صنعت نفت و گاز كشور به خصوص در محدوده جغرافياي استان بوشهر باشد، پيامي محكم با گزاره «باور به توانمندي داخلي» را به دنيا مخابره نموده است.
در واكاوي تاريخ اين حماسه بزرگ اقتصادي، بايد گفت اگرچه توسعه مرحله نخست اين ميدان با توجه به شرايط آن زمان (از قبيل تجربه اندك كشور در توسعه ميادين گازي، مواجهه با كمبود منابع مالي، فقدان فناوري‌هاي مدرن در طراحي و ساخت پالايشگاه‌ها، تاسيسات فراساحلي، لوله‌گذاري‌هاي دريايي و ساير چالش‌ها و الزامات فني پيش روي كشور) منجر به استفاده از خدمات شركت‌هاي بين‌المللي شد، اما در ادامه مسير تكاملي خود به دور از هر گونه شعارزدگي و منطبق با الگوي بومي‌سازي، تا جايي پيش رفت كه چهار ماه پس از واگذاري نخستين قرارداد توسعه‌اي فازهاي 2 و 3 به سه شركت بين‌المللي توتال، گازپروم و پتروناس در مهرماه 1376، قرارداد طرح توسعه فاز يك پارس جنوبي با يك شركت تمام‌ايراني منعقد شد.
اين روند در توسعه فازهاي بعدي هم ادامه يافت و حضور پيمانكاران ايراني در فازهاي 1 تا 10 موجب شد تا توسعه فازهاي بعدي عملا به شركت‌هاي داخلي سپرده شود.
اين شركت‌ها نيز كه با تكيه بر تجارب كاري در كنار شركت‌هاي بين‌المللي اندوخته‌هاي ارزشمندي را در كوله‌بار فني و مديريتي خود ذخيره كرده بودند، توانستند با جلب اعتماد و اطمينان وزارت نفت امور را در دست گرفته و با غلبه بر شرايط سخت تحريمي در دوره‌هاي پياپي كارزار اقتصادي غرب عليه ايران، كفه سهم و قدر داخلي را در ترازوي توسعه فازهاي پارس جنوبي با اتكا به ظرفيت‌ها، قابليت‌ها و توانمندي‌هاي خود سنگين‌تر كنند، تا بدان جا كه در گام‌هاي آخر توسعه مگاپروژه‌هاي پارس جنوبي، سهم ايراني را در بسياري از فرآيندها به صددرصد رساندند.
اكنون نيز در طي مسير پرفراز و نشيب توسعه مگاپروژه‌هاي اين ميدان مشترك و در شرايطي كه تحريم‌هاي يكجانبه امريكا بار ديگر بر گلوي صنعت بزرگ نفت فشار آورده، به خط پاياني ماراتن نفسگير مشترك با همسايه جنوبي نزديك مي‌شويم.
موجب خرسندي است كه اعلام كنيم كشورمان با جبران عقب‌ماندگي در برداشت صيانتي از اين گنجينه ملي، در استخراج روزانه گاز و منابع ارزشمند هيدروكربوري همراه آن، به ركوردهاي بي‌نظير تاريخي دست يافته و از رقيب قطري خود پيشي گرفته است. خبري كه در واپسين روزهاي سال گذشته و در حاشيه افتتاح فازهاي 13 و 24-22 پارس جنوبي به استحضار رييس‌جمهوري رسيد و ايران توانست در دولت‌هاي يازدهم و دوازدهم، ظرفيت توليد گاز طبيعي از ميدان مشترك با قطر را به حدود 660 ميليون مترمكعب در روز
افزايش دهد.
همچنين، با عنايت به دستور وزير نفت مبني بر تكميل ظرفيت و راه‌اندازي فازهاي باقيمانده پارس جنوبي، تلاش مي‌شود تا با نصب و راه‌اندازي 5 سكوي گازي پارس جنوبي در فازهاي 13، 14 و 24-22 تا پايان سال جاري، حدود 70 ميليون متر مكعب بر ظرفيت پيشين توليد روزانه گاز غني افزوده شود.
اين مهم كه در سايه سياست‌هاي ابلاغي مقام معظم رهبري و حمايت «وزارت نفت» از فعالان، سازندگان، پيمانكاران و مشاوران ايراني صورت گرفته، توانسته است با تقويت دانش و قدرت عملياتي و افزايش نقش‌آفريني شركت‌هاي داخلي و همگرايي ملي، ستون‌هاي سترگ توسعه درون‌زاي فازهاي پارس جنوبي را بر آسمان خليج نيلگون هميشه فارس برافراشته كند.