هشدار بي‌سابقه وليعهد عربستان در مورد عواقب فاجعه‌بار جنگ
در خاورميانه
بن‌سلمان:
ديپلماسي را به جنگ
ترجيح مي‌دهم
شهاب شهسواري
محمد بن سلمان، وليعهد عربستان سعودي در اولين مصاحبه‌اش با تلويزيون‌هاي امريكايي بعد از ترور جمال خاشقجي، روزنامه‌نگار منتقد، نسبت به تقابل نظامي با جمهوري اسلامي ايران و اثرات چنين واقعه‌اي بر جهان هشدار داد. بخش مهمي از اين مصاحبه كه يكشنبه شب و درست سه روز مانده به سالروز قتل فجيع روزنامه‌نگار سعودي از شبكه تلويزيوني سي‌بي‌اس امريكا پخش شد، در مورد تنش‌ها در خاورميانه بود كه خبرنگار امريكايي، نورا اودانل، تلاش مي‌كرد با سوال‌هايي جهت‌دار و ضدايراني، نمايشي از يك جنگ لفظي تمام عيار ميان تهران و رياض ايجاد كند، هر چند وليعهد عربستان كه از زمان به قدرت رسيدن پدرش در اقداماتي افراطي و خشونت‌بار از جمله آغاز جنگ در يمن، ترور مخالفان و منتقدان، حبس و شكنجه شاهزادگان و ثروتمندان و محاصره سياسي و اقتصادي قطر نقش محوري داشته است، نسبت به وقوع يك جنگ برخلاف انتظار اين خبرنگار امريكايي تمام عيار در منطقه هشدار داد و از تلاش براي حل و فصل ديپلماتيك مسائل جاري در منطقه استقبال كرد.
خبرنگار جنگ‌طلب!
وليعهد جنجالي سعودي كه در اين مصاحبه نقش خود در صدور فرمان ترور جمال خاشقجي را در آستانه سالروز قتل اين روزنامه‌نگار سعودي منتقد خود تكذيب كرد، هشدار داد در صورت وقوع رويارويي نظامي در منطقه «اقتصاد جهاني دچار فروپاشي خواهد شد.» اين دومين بار در دو سال گذشته است كه لورا اودانل، خبرنگار شبكه سي‌بي‌اس امريكا فرصت پيدا مي‌كند تا با وليعهد جنجالي سعودي مصاحبه كند. اين خبرنگار در مصاحبه پيشين خود تلاش كرده بود تا چهره‌اي اصلاح‌طلب و خواهان تغيير از وليعهد سعودي به نمايش بگذارد، اما در مصاحبه اخير با توجه به فشار افكار عمومي در امريكا براي پيگيري مساله قتل جمال خاشقجي، مجبور شد تعدادي از سوالات خود را به اين پرونده ترور فرامرزي پادشاهي سعودي اختصاص دهد. با اين حال به نظر مي‌رسيد در شرايطي كه نفر دوم دربار سعودي تمايلي به حملات لفظي به ايران در اين مصاحبه ندارد، خبرنگار امريكايي مامور به آتش‌افروزي در روابط ايران و عربستان و اتهام‌زني به جمهوري اسلامي ايران شده است. در اين مصاحبه، خبرنگار سي‌بي‌اس در اقدامي غيرحرفه‌اي با تكرار اتهام‌پراكني‌هاي برخي مقام‌هاي سعودي حمله نيروهاي مسلح يمني به تاسيسات نفتي عربستان را به ايران نسبت داد و پرسيد: «فكر مي‌كنيد انگيزه راهبردي ايران براي حمله به آرامكو چه بود؟» اشاره اين خبرنگار به حمله دو هفته پيش پهپادي نيروهاي مسلح يمن به دو پالايشگاه عربستان سعودي بود كه خسارات جدي به اين تاسيسات نفتي وارد كرد. وليعهد سعودي، برخلاف خبرنگار امريكايي حاضر به اشاره به نام ايران نشد اما در اظهارنظري توهين‌آميز به عاملان اين حمله گفت: «به نظرم حماقت بود؛ هيچ هدف استراتژيكي وجود ندارد. فقط يك احمق به 5 درصد از منابع جهان حمله مي‌كند. تنها هدف راهبردي اين بود كه ثابت كنند احمقند و اين كاري بود كه كردند.» خبرنگار امريكايي بار ديگر با اصرار بر اتهام‌زني خود گفت: «وزير خارجه مايك پمپئو، اقدام ايران را با عبارت اقدام جنگي توصيف كرده است. آيا اين يك اقدام جنگي بود؟» در برابر اين سوال، بن سلمان باز هم از استفاده از نام ايران خودداري كرد و فقط گفت: «قطعا همين گونه بوده است.»
«راه‌حل ديپلماتيك از نظامي بهتر است»
خبرنگار سي‌بي‌اس كه به نظر بسيار علاقه‌مند به جنگ‌افروزي ميان ايران عربستان سعودي تمايل داشت، زماني كه وليعهد سعودي در پاسخ به سوال او در مورد احتمال رويارويي نظامي با ايران گفت: «اميدوارم اين گونه نشود» با بهت و حيرت پرسيد: «چرا كه نه؟» و بن‌سلمان به او جواب داد: «چون راه‌حل سياسي و ديپلماتيك بهتر از راه‌حل نظامي است.»
او در ادامه از اين مقام سعودي كه خود به تندروي و جنگ‌طلبي مشهور است، پرسيد: «فكر مي‌كنيد يك جنگ ميان ايران و عربستان چه تاثيري بر جهان خواهد داشت؟»
محمد بن سلمان در اين گفت‌وگو با هشدار نسبت به وقوع جنگ در منطقه تاكيد كرد: «منطقه ما تامين‌كننده بيش از 30 درصد از انرژي مورد نياز جهان است، محل عبور نزديك به 20 درصد از كل تجارت جهاني و نزديك به 4 درصد از كل توليد ناخالص داخلي جهان. تصور كنيد كه همه اينها متوقف شود. اين به معناي فروپاشي قطعي كل اقتصاد جهان است، نه فقط اقتصاد عربستان سعودي و كشورهاي خاورميانه.» محمد بن سلمان در ادامه با اشاره به استراتژي كشور براي ايجاد فشار جهاني عليه جمهوري اسلامي ايران گفت: «اگر جهان واكنش قاطعانه و محكمي در برابر ايران نشان ندهد، تنش‌ها در منطقه بيشتر مي‌شود و منافع جهاني بيش از پيش به خطر خواهد افتاد. تامين نفت جهان متوقف مي‌شود و قيمت نفت به حدي بالا مي‌رود كه ما در طول زندگي خود نديده‌ايم.» وليعهد عربستان سعودي 34 ساله است.
خبرنگار سي‌بي‌اس از بن سلمان پرسيد كه با توجه به موضعش در مورد لزوم ديپلماسي، آيا از گفت‌وگوي مستقيم ميان روساي جمهوري ايران و امريكا حمايت مي‌كند؟ وليعهد عربستان پاسخ داد: «بدون ترديد! اين چيزي است كه رييس‌جمهور ترامپ خواهان آن است، چيزي است كه ما هم خواهان آن هستيم.» اين مقام سعودي در ادامه مدعي شد: «اين ايراني‌ها هستند كه نمي‌خواهند سر ميز [مذاكره] بنشينند.»
بن‌سلمان در شرايطي اين ادعا را مطرح مي‌كند كه رياض حاضر به پذيرش طرح‌هايي كه ايران براي گفت‌وگوي منطقه‌اي ارايه كرده است، نمي‌شود و تاكنون در برابر ابتكارات ايران براي مذاكره مقاومت كرده است. در شرايطي كه عربستان سعودي عامل قطع روابط ديپلماتيك ميان دو كشور بود، تاكنون به هيچ يك از پيشنهادهاي ايران براي گفت‌وگوهاي منطقه‌اي از جمله پيشنهاد ساز و كار امنيتي منطقه‌اي، پيشنهاد پيمان عدم تعرض دو جانبه، پيشنهاد چهار نقطه‌اي صلح براي يمن و ابتكار جديد رييس‌جمهوري اسلامي ايران با عنوان ابتكار صلح هرمز، جواب مثبت نداده است و به شكل مداوم متحدان غربي‌اش را به فشار به جمهوري اسلامي ايران و تلاش براي ممانعت از پيشرفت ديپلماسي تشويق كرده است.
«براي صلح در يمن آماده‌ايم»
وليعهد سعودي در مورد جنگ در يمن هم مدعي شد كه عربستان به دنبال راه‌حل ديپلماتيك براي پايان جنگ در يمن است و گفت: «نخست ايران بايد حمايتش را از شبه‌نظاميان حوثي متوقف كند، آنگاه راه حل سياسي راحت‌تر خواهد شد. امروز ما همه ابتكارات را براي راه‌حل سياسي در يمن باز گذاشته‌ايم و اميدواريم كه اين اتفاق امروز بيفتد، نه حتي فردا.» وي در ادامه مدعي شد كه هر روز براي مذاكره با يمني‌ها تلاش مي‌كند. بن سلمان ضمن استقبال از پيشنهاد آتش‌بسي كه اخيرا از سوي انصارالله مطرح شده است، گفت: «ما اين پيشنهاد را يك گام مثبت در جهت تلاش براي گفت‌وگوهاي سياسي فعالانه و جدي تلقي مي‌كنيم.»
«من دستور قتل ندادم»
محمد بن سلمان كه اظهارات اخيرش در مصاحبه با خبرنگار شبكه خبري پي‌بي‌اس، در مورد پذيرش مسووليت قتل روزنامه‌نگار منتقد در صدر خبرهاي هفته گذشته قرار گرفته بود، در اين مصاحبه تاكيد كرد كه منظورش از پذيرش مسووليت اين نيست كه قتل با اطلاع او انجام شده است. او ادعا كرد كه هرگز دستوري در اين مورد صادر نكرده است و هر كسي در هر مقامي كه دخالتش در اين پرونده اثبات شود را به محاكمه مي‌سپارد. بن سلمان مدعي شد كه 3 ميليون نفر در ساختار تحت مديريت او كار مي‌كنند و او نمي‌تواند از اقدامات روزانه همه آنها با خبر باشد. او گفت به عنوان رهبر، مسووليت همه اقداماتي را كه در مجموعه‌هاي تحت مديريتش انجام شده مي‌پذيرد و در تلاش است تا راهكاري ايجاد كند كه چنين اتفاقاتي ديگر رخ ندهد. او همچنين در برابر ادعاي خبرنگار سي‌بي‌اس در مورد متهم شدنش توسط نهادهاي اطلاعاتي امريكا به صدور دستور قتل خاشقجي، اين موضوع را تكذيب كرد و گفت تاكنون بيانيه‌اي رسمي از سوي هيچ نهاد امريكا منتشر نشده است كه او را متهم كند. وليعهد عربستان تاكيد كرد: «اگر چنين ارزيابي وجود دارد، اميدوارم كه منتشر شود و در اختيار عموم قرار گيرد.» بن‌سلمان همچنين در پاسخ به اين اتهام خانواده يك فعال زن سعودي به نام لوجين هذلول، كه پادشاهي اين كشور را به شكنجه متهم كرده‌اند، گفت: «اگر درست باشد بسيار فجيع است. اسلام شكنجه را ممنوع كرده است. قوانين سعودي شكنجه را ممنوع كرده است. وجدان بشري شكنجه را ممنوع كرده است. من شخصا به اين پرونده رسيدگي مي‌كنم.» او در مورد آزادي اين فعال حقوق زنان گفت: «اين تصميم بر عهده من نيست، بلكه بر عهده دادستان عمومي عربستان است.»