زمان اداي دين نفتي

پس از حمله پهپادي به تاسيسات آرامكو، مشتري‌هاي بزرگ عربستان همانند چين و كره جنوبي با وجود قول سعودي‌ها مبني بر تامين نفت مشتري‌هاي خود، به دنبال ساير كشورها هستند. در اين راستا برخي رسانه‌هاي خارجي از عراق، امارات و روسيه به عنوان برندگان حمله به آرامكو نام بردند. به نظر مي‌رسد ايران با وجود پتانسيل بالا براي صادرات، همچنان از اين موقعيت بي‌بهره مانده است. اما براي هر گونه قضاوتي در خصوص استفاده يا عدم استفاده كشور از اين شرايط، زود است. حمله يمني‌ها پيامدهاي متعددي داشت و البته ابعاد پيامد نيز مختص به فروش نفت نيست. شايد اصلي‌ترين آن آسيب‌پذيري تاسيسات نفتي مهم‌ترين توليدكننده نفت آسياست. عربستان تا مدت‌ها گمان مي‌كرد كشورش از پيشرفته‌ترين ابزارها براي سرنگون كردن هر گونه حمله‌اي برخوردار است، اما مشخص شد كه اين ابزارها نه‌تنها كارآمد نيست، بلكه حتي نمي‌تواند جلوي حمله كشور غرق در بحران يمن را بگيرد. آسيب‌پذيري سريع و آسان بازار انرژي نكته‌اي بود كه انفجار آرامكو به جهان نشان داد. يكي ديگر از پيامدهاي حمله به آرامكو، اصرار اروپايي‌ها به ايجاد صلح و سازش در خاورميانه است. حمله به يك كشور نفتخيز آن هم در شرايطي كه كشورها نياز به نفت دارند، مي‌تواند توازن بازار نفت را بر هم زند. در واقع به واسطه اين اتفاق اخير بود كه همگان متوجه شدند، امريكا تنها كشوري است كه از اين حملات منتفع مي‌شود، چراكه اولا مي‌تواند نفت توليدي خود را به ساير كشورها صادر كند و از سوي ديگر بدون اينكه نيازي به واردات نفت داشته باشد، نفت خود را مصرف كند. به بيان ديگر اروپايي‌ها كه از كشورهاي حاشيه خليج‌فارس نفت وارد مي‌كنند همچنين عربستان، به ‌شدت از اين دست اتفاقات متضرر مي‌شوند.

ايران نيز تحت شديدترين تحريم‌هاست و عملا بسيار كمتر از توان صادراتي خود، صادر مي‌كند بنابراين چيزي براي از دست دادن ندارد. البته نبايد از اين نكته غافل شد كه ممكن است منافع كوتاه‌مدتي براي برخي كشورها مانند عراق نيز ايجاد شود. اما از قبل‌ اين اتفاق روند صادراتي ايران تسهيل نمي‌شود. اين حادثه براي ايران نيز پالس‌هاي مثبتي مي‌تواند داشته باشد. به اين صورت كه كشورهاي متحد با وجود صداقت مي‌توانند فروش نفت را در قالب محصولات يا فرآورده‌هاي نفتي به اين كشورها داده و بفروشند. به طور مثال مشتقات نفتي را به عراق بدهيم و در عوض آنها از ظرفيت اضافي خود براي صادرات استفاده كرده و محصولات ايران را نيز بفروشند. بايد ديد كشورهايي كه هميشه ادعاي دوستي دارند و عراق كه در مقاطع مختلف به آن كمك كرديم، آيا بازارش را براي ما باز مي‌گذارد؟ آيا روسيه همكاري مي‌كند؟