آن مرد

شايد تماشاي فيلم مستند زير صفر مرزي از آن جهت حايز اهميت باشد كه بازتاب درست و ملموسي از شرايط زندگي مردماني است كه درد، مشقت و رنج‌هاي زندگي خود را با توسل به روح شهيد حاج علي هاشمي درمان مي‌كنند. آنها رابطه عجيب و غريبي با علي هاشمي دارند؛ بدين معني كه اين شهيد صرفا قهرمان آنها در جنگ به حساب نمي‌آيد و عكس او روي ديوارهاي شهر براي يادگاري حك نشده است. تاثير حضور او وراي همه اين تعاريف قرار مي‌گيرد. در واقع مردمان غرب كارون حضور علي هاشمي را در زندگي خود حس كرده و به صورت زنده با او ارتباط مي‌گيرند. زير صفر مرزي بيانگر اين حقايق است.

اين فيلم همچنين برشي كوتاه است از زندگي علي هاشمي. در واقع دوربين كارگردان فصل كوتاهي از زندگي علي هاشمي را در دو قاب به مخاطب نشان مي‌دهد؛ يكي قاب جنگ و ديگر قاب به زندگي امروز مردم هورالعظيم و رابطه‌اي كه با اين شهيد دارند برمي‌گردد. همان‌طوركه اشاره كرديم در اين فيلم ناكامي و ناراحتي‌هاي مردم با زبان علي هاشمي بيان مي‌شود. آنها مي‌گويند اگر علي هاشمي امروز زنده بود وضع زندگي آنها سخت نبود. اين نكته كه يك روح شهيد در زندگي مردمي جريان داشته باشد در وهله اول شايد باور ساده‌اي به نظر برسد اما حقيقتي كه در اين فيلم مستند به تصوير كشيده مي‌شود فراتر از اين گزاره‌هاست.

مهدي افشار نيك كارگردان اين اثر براي قصه‌پردازي و روايت جذاب فيلمش سراغ دختر و پسر شهيد هاشمي رفته و دوربين او به همراه فرزندان شهيد به ميان مردم هورالعظيم مي‌رود و با آنها به گفت‌وگو مي‌پردازد. فيلم اما وجه داستان‌گويي زيادي ندارد و بيشتر بر اساس گفت‌وگو شكل گرفته است. كارگردان فيلم معتقد بود كه مي‌توانست وجه قصه‌گويي فيلم را براي جذاب‌تر شدن بيشتر كند اما از آنجايي كه اين موضوع براي حسين و زينب، فرزندان شهيد نكته عاطفي به شمار مي‌رفت و آنها نمي‌توانستند به لحاظ عاطفي از فقدان پدر جدا شوند كارگردان در بسياري از موارد نمي‌توانست به مساله پدرشان نزديك شود چون آنها دچار تالمات شديد عاطفي مي‌شدند.

كارگردان راست هم مي‌گفت از آنجايي كه در حق پدر فرزندان اين شهيد اجحاف شده بود آنها سراسر فيلم براي مظلوميت پدرشان دچار بغض بودند. حقيقتا فيلم روايت دردناكي ارايه مي‌دهد از صحنه مادري كه فرزند خود را بعد از سال‌ها و تهمت‌هايي كه به او به ناحق روا شده در آغوش مي‌گيرد.

تماشاي فيلم مستند زير صفر مرزي از اين جهت خالي از لطف نيست كه بدانيم در گوشه گوشه كشورمان بر مردمان ما چه مي‌گذرد و آنها در چه شرايط معيشتي زيست مي‌كنند. كارگردان فيلم در گفت‌وگويي به «اعتماد» گفته بود من طي ساخت اين فيلم مستند زندگي‌هايي آنجا ديدم كه با دويست هزار تومان در ماه از اين رو به آن رو مي‌شود. حالا شما حساب كنيد سطح معيشت مردم آنجا تا كجاست كه با ماهي دويست هزار تومان زندگي مي‌كنند. اگر يارانه اين مردم توسط دولت قطع شود آنها هيچي ندارند بخورند.