تلاش مورالس براي كنترل بوليوي از راه دور
مخالفان، رييس‌جمهور موقت
تعيين كردند
ميثم سليماني
بحران سياسي در بوليوي سه‌شنبه شب وارد فاز جديدي شد چرا كه اين كشور رييس‌جمهور موقت و جديد خود را شناخت. در دوره‌اي كه همه افرادي كه به صورت بالقوه مي‌توانستند جانشين مورالس براي دوره گذار شوند به ناگاه همه كنار كشيدند در نهايت قرعه به نام «جيانين آنيس چاوز» سناتور بلندپايه بوليوي رسيد. او در اولين نطق رياست‌جمهوري خود گفت: من رياست‌جمهوري را فورا به عهده مي‌گيرم و همه كارهايي كه بايد براي آرامش كشور انجام شود را انجام خواهم داد. اين تغيير و تحولات در حالي رخ داده است كه اوو مورالس طي چند روز اخير از سمت رياست‌جمهوري كناره‌گيري كرد و همه اطرافيان و نزديكان بالقوه‌اي كه مي‌توانستند جانشين او به شكل موقت شوند نيز كناره‌گيري كردند تا يك خلأ قدرت در اين كشور شكل بگيرد. با اين حال به نظر مي‌رسد خانم آنيس تا حدي از حمايت مخالفاني كه در خيابان‌ها حضور داشتند برخوردار است ولي مشخص نيست كه آيا بتواند كشور را از بحران خارج كند يا خير و حمايت حداكثري را براي عبور از اين دوره گذار خواهد داشت. با اين حال دقايقي پس از سخنراني خانم آنيس، دادگاه قانوني اساسي بوليوي طي حكمي از به قدرت رسيدن وي حمايت كرد. گفتني است كه پس از كناره‌گيري مورالس و همچنين ساير مقامات عاليرتبه در خط جانشيني خانم آنيس بالاترين مقام سياسي محسوب مي‌شد. گفتني است كه از روز يكشنبه كه آقاي مورالس از سمت خود كناره‌گيري كرده بوليوي در يك وضعيت بي‌رهبري به سر مي‌برد و مشخص نبود چه كسي يا گروهي كشور را اداره مي‌كند. هنوز مشخص نيست خانم آنيس تا چه حد بتواند از كاري كه برعهده او گذاشته شده بر بيايد چرا كه اكنون بوليوي در يك وضعيت دو قطبي به سر مي‌برد كه هدايت آن براي حل بحران بسيار سخت به نظر مي‌رسد. با اين وجود اندكي پس از اعلام رياست‌جمهوري خانم آنيس، اعضاي حزب آقاي مورالس كه در مجلس قانونگذاري حضور دارند اعلام كردند كه در اولين فرصت قانوني را براي جلوگيري از رياست‌جمهوري خانم آنيس به تصويب مي‌رسانند. مورالس نيز حركت خانم آنيس را غيرقانوني دانست. او در توييتر خود نوشت: او بدون هيچ‌گونه حمايت براي قانونگذاري، تنها با حمايت گروهي از همدستان و پشتيباني نيروهاي مسلح و پليس كه دست به سركوب مردم زدند، خود را به عنوان رييس‌جمهور معرفي كرد. خانم آنيس كه پيش‌تر كار رسانه‌اي انجام داده و اكنون رهبر ائتلاف محافظه‌كار بوليوي محسوب مي‌شود پيش از اينكه به سمت رياست‌جمهوري برسد اعلام كرد كه قصد دارد هرچه سريع‌تر انتخاباتي صادقانه را در بوليوي برگزار كند.
او روز سه‌شنبه تاكيد كرد كه اين فقط يك دوره زودگذر است و يك فوريت وجود داشت كه اين كار انجام شود. به گزارش نيويورك‌تايمز سه‌شنبه شب در سراسر لاپاز هواداران خشمگين مورالس در خيابان‌ها جمع شدند و پليس براي پراكنده كردن آنها از گاز اشك‌آور استفاده كرد. اين در حالي است كه مورالس اكنون به مكزيك رفته و در آنجا پناهنده شده است. عزيمت ناگهاني آقاي مورالس هنگامي اتفاق افتاد كه نيروهاي مسلح در كنار معترضين او را متهم به تقلب در انتخابات براي ماندن در قدرت كردند. مورالس اگرچه از سمت خود استعفا داد اما بركناري خود را يك كودتا توصيف كرد. برخي تحليلگران سياسي و حقوقي گفتند كه اقدامات خانم آنيس براي اعلام رياست‌جمهوري اگرچه بسيار سريع و فوق‌العاده رخ داد اما اقدامي ضروري به شمار مي‌آمد زيرا اعضاي حزب آقاي مورالس جلسه برنامه‌ريزي شده براي انتخاب رييس‌جمهور جديد را تحريم كرده بودند. كارلوس آراموايو راشا، استاد علوم سياسي بوليوي گفت: آنيس مي‌تواند طبق قانون به وظايف خود عمل كند و اقدامات لازم را در راستاي برگزاري انتخابات ترتيب دهد. وي در ادامه افزود: در شرايطي كه هيچ‌كس به عنوان رييس‌جمهور انتخاب نمي‌شد و جايگزيني وجود نداشت چه كسي مي‌خواست مسووليت خون ريخته شده را برعهده بگيرد؟ گفتني است روز سه‌شنبه آقاي مورالس از اعضاي ائتلاف خود خواسته بود تا مانع تلاش براي تعيين رهبر موقت شوند. وي به نمايندگان مجلس براي عدم حضور در جلسه‌اي كه استعفاي وي به‌طور رسمي پذيرفته شد، تبريك گفت. او در ادامه گفت: آنها با وحدت و عزت عمل كردند تا هرگونه كودتا و اقدام خيانتكارانه و نژادپرستانه را نفي كنند. با اين حال برخي اميدوار بودند كه بتوانند فضا را به سمت جلو حركت دهند اما اقدام نمايندگان طرفدار مورالس فضا را مبهم كرده است. لوييس فيليپه دورادو يكي از نمايندگان مخالف رييس‌جمهور گفت: امروز آنها بايد اين موضوع را درك كنند كه بوليوي مهم‌تر از اوو مورالس است. او در ادامه مي‌گويد: مورالس از كشور رفته است اما آنها همچنان از او پيروي مي‌كنند نه از خواست كشور. روز دوشنبه خبر مي‌رسد كه غارت‌ها و خشونت در كشور به‌شدت گسترش پيدا كرده است و اين خلأ قدرت به بي‌نظمي و ناامني در بوليوي به‌شدت ضربه وارد كرده است. با اين حال آنيس در اولين اقدام خود از پليس خواست تا نظم و قانون را به كشور بازگرداند. به خصوص پايتخت كه طي روزهاي اخير شرايط آشفته‌اي را پشت سر گذاشته است. گزارش‌ها حاكي از آن است كه ارتش سريعا نسبت به اين موضوع واكنش نشان داده و سربازان را به خيابان‌ها فرستاد تا مواضع دفاعي در اطراف زيرساخت‌هاي حياتي مانند نيروگاه‌هاي برق و منابع آبي ايجاد كنند. فرمانده ارتش سه‌شنبه شب بيش از يك‌ساعت در كاخ رياست‌جمهوري با خانم آنيس ملاقات كرد كه بسياري آن را جلسه برنامه‌ريزي براي حفظ صلح و امنيت توصيف كردند. در پايان اين جلسه نيز تصاويري از حضور افسران ارشد ارتش دور خانم آنيس منتشر شد.
با اين حال اكنون بسياري از تحليلگران آينده‌اي مبهم را براي بوليوي متصور هستند چرا كه اكنون مورالس در حالي از سمت خود كناره‌گيري كرده كه او در سال 2006 اميد بخش زيادي از مردم بومي بوليوي بود. كشوري كه دو سوم آن را جمعيت بومي تشكيل مي‌دهند و مورالس اولين رييس‌جمهور بومي اين كشور محسوب مي‌شود و هنوز هم بسياري او را نماينده واقعي خود مي‌دانند. روساريو سينانه يك شيريني فروش بوليويايي مي‌گويد: او بهترين رييس‌جمهور ما تا به حال بوده است و اكنون ديگر اميدي به آينده پس از او نداريم. خوزه آريل بلانكو نيز مالك 25ساله يك فروشگاه لوازم التحرير نيز مي‌گويد مهم‌ترين دستاورد آقاي مورالس مقابله با نژادپرستي بود كه بومي‌هاي كشور براي قرن‌ها متحمل آن شدند و ما از او سپاسگزاريم. او گفت: تا زماني كه مورالس رييس‌جمهور نشده بود او نمي‌توانست با لباس بومي خود وارد بانك شود اما حالا او مي‌تواند. با اين حال او گفت كه آقاي مورالس در تضعيف دموكراسي زياده‌روي كرد زيرا مدل‌هايي مانند ونزوئلا و كوبا با گذشت زمان كارايي خود را از دست مي‌دهند.