سازمان هواپيمايي: اوكراين قواعد بين‌المللي را نقض كرد

روز گذشته در شبكه‌هاي اجتماعي به نقل از رسانه‌هاي اوكرايني يك فايل صوتي منتشر شد كه به دقايق منتهي به حادثه سقوط تلخ هواپيماي اوكرايني در آسمان ايران اختصاص داشت. اين فايل كه نخستين ‌بار توسط پايگاه خبري «ركنا» منتشر شده، مذاكرات برج مراقبت با خلبانان يكي از پروازهاي داخلي در زمان حادثه به وجود آمده براي پرواز هواپيماي اوكرايني را در خود جاي داده كه در بخشي از آن خلبان به مشاهده يك نور و انفجار در مسير پروازي خود اشاره مي‌كند و پس از آن تلاش برج مراقبت براي ارتباط‌گيري با خلبان پرواز اوكرايني بي‌نتيجه مي‌ماند. اين حادثه كه بر اساس اطلاعيه ستاد كل نيروهاي مسلح ايران به دليل خطاي انساني و شليك موشك به اين هواپيما رخ داده در طول هفته‌هاي گذشته از سوي تيم بررسي سانحه در حال ارزيابي قرار دارد و اين تيم در ماه‌هاي آينده گزارش نهايي خود را از اين اتفاق ارايه خواهد داد.

بر اساس مقررات بين‌المللي و كنوانسيون‌هايي مانند شيكاگو، وقتي يك هواپيماي مسافربري فارغ از علت اصلي در آسمان يك كشور سقوط كند، مسووليت بررسي اين اتفاق و ارايه گزارش‌هاي نهايي در رابطه با آن بر عهده همان كشور خواهد بود و در صورت رسيدن به توافق، نمايندگاني از ساير كشورهاي ذي‌نفع در اين پرواز نيز مي‌توانند در تيم بررسي حادثه نماينده داشته باشند. سازمان هواپيمايي كشوري به عنوان نماد حاكميتي ايران در صنعت هوانوردي از نخستين روزهاي پس از وقوع اين حادثه اعلام كرد كه جعبه‌هاي سياه هواپيما پيدا شده و كار كارشناسي بررسي نهايي اين حادثه و اعلام علل اين اتفاق آغاز شده است. ايران همچنين اعلام كرد كه براي نمايندگان كشورهاي اوكراين و كانادا براي حضور در ايران و مشاركت در بررسي اين حادثه ويزا صادر كرده و نمايندگان اين كشورها در روزهاي بعد در ايران حاضر شدند.

هر چند طبق اعلام مسوولان سازمان هواپيمايي كشوري در حال حاضر نماينده‌اي از كشورهاي ذي‌نفع براي بررسي حادثه در ايران حضور ندارند اما انتشار اين فايل صوتي از سوي هيات اوكرايني اتفاق افتاده، موضوعي كه خلاف قواعد بين‌المللي است و ايران ضمن اعتراض به اين اقدام اعلام كرده كه اطلاعات سند جديدي به اوكرايني‌ها ارايه نخواهد كرد.

حسن رضايي‌فر، مديركل بررسي سوانح سازمان هواپيمايي كشوري گفته: سازمان هواپيمايي كشوري از انتشار چنين فايلي مطلع و متعجب شده است. اين فايل از مجموعه اسنادي بوده كه در تيم مشترك بررسي سانحه هوايي در اختيار گروه كارشناسان اوكرايني قرار گرفته است. اين اقدام اوكرايني‌ها سبب شد ديگر هيچ سندي به آنها ارايه ندهيم. در حال حاضر تيم اوكرايني كشور را ترك كرده و فعلا هيچ گروه كارشناسي از كشورهاي ذي‌نفع در اين پرونده كه بر اساس انكس ۱۳ ايكائو(سازمان جهاني هوانوردي) مي‌توانند همزمان حين بررسي‌هاي كارشناسي كشور محل وقوع سانحه حضور داشته باشند در ايران حاضر نيستند.

علي‌رضا منظري، معاون اسبق سازمان هواپيمايي كشوري نيز اقدام اوكرايني‌ها را خلاف قواعد و مقررات بين‌المللي دانسته و گفته است: طبق مقررات انكس 13 طبيعي است كه حين رسيدگي بررسي سانحه تا زماني كه كميسيون اعلام نظر نكرده است بايد اطلاعات آن محرمانه نگهداري شود. در اين مدت هر كدام از اعضايي كه داخل عضويت هستند، حق ندارند اطلاعاتي افشا كنند تا زماني كه نتيجه بررسي سانحه تكميل و نظريه كميسيون بررسي سانحه اعلام شود. در كنار اطلاعات ارايه شده در گزارش‌ها همچنان تعدادي از كشورهاي خارجي از ارسال تجهيزات مورد نياز براي بررسي اطلاعات جعبه‌هاي سياه به ايران خودداري مي‌كنند و بر اساس اظهارات رضايي‌فر تلاش براي تغيير اين شرايط ادامه دارد. رضايي‌فر در اين باره گفت: براي خريد تجهيزات اقدام كرده‌ايم، اولويت وزير راه و شهرسازي اين است كه بررسي و بازخواني جعبه سياه در كشور انجام شود. در اين رابطه 2 بار درخواست داده‌ايم و منتظر پاسخ كشورها هستيم. از كشور كانادا، فرانسه و امريكا درخواست خريد تجهيزات را داشته‌ايم. برخي از اين كشورها اعلام كرده‌اند كه در حال بررسي اين درخواست هستيم و برخي هم اعلام كرده‌اند كه امكان انتقال اين تجهيزات به ايران وجود ندارد. با وجود برخي فشارهاي بين‌المللي كه در هفته‌هاي گذشته براي انتقال جعبه‌هاي سياه به خارج از ايران وجود داشته بر اساس قواعد بين‌المللي، انتخاب محل بررسي اطلاعات جعبه‌هاي سياه در اختيار ايران است و بر اساس اعلام سازمان هواپيمايي كشوري، مذاكرات براي وارد كردن تجهيزات لازم براي بررسي اين اطلاعات در داخل كشور ادامه دارد.