احتمال افزايش مجدد قيمت شير

گروه اقتصادي|قيمت لبنيات شامل شير و فرآورده‌هاي كارخانه‌اي آن از يك هزار و 177 تومان در ارديبهشت سال 1388 به سه هزار و 677 تومان در ارديبهشت سال جاري رسيد كه 212 درصد افزايش قيمت را نشان مي‌دهد يا به تعبير ساده‌تر رشد سه برابري قيمت اتفاق افتاد. در مقابل در طول اين سال‌ها كه يارانه مستقيم شير به كارخانجات حذف، يا به قول مسوولان هدفمند شد، مصرف لبنيات 25 درصد كاهش يافت كه اين كاهش مصرف براي شير 40 درصد برآورد مي‌شود. هرچند بخشي از اين افزايش قيمت مربوط به حذف يارانه كارخانجات است اما تفاوت قيمت لبنيات پس از حذف يارانه در سال 1390 به دو هزار و 713 تومان رسيد كه 35 درصد رشد قيمت را حكايت مي‌كند. اين توضيح نيز لازم است كه قيمت استخراج شده از جداول بانك مركزي بدون لحاظ قيمت كره كه امسال به 24 هزار تومان در كيلو و پنير غيرپاستوريزه كه 19 هزار تومان عنوان شده، بوده است. اگر ملاك را تمام محصولات لبني موجود در كشور قرار دهيم چه آنهايي كه مانند كره وارداتي است و چه پنيرهاي غيرپاستوريزه كه اغلب فله و محلي توليد مي‌شود، رشد قيمت محصولات لبني در اين سال‌ها 2500 درصد برآورد مي‌شود. يعني به طور متوسط از قيمت دو هزار و 701 تومان در كيلو به 9 هزار و 455 تومان رسيده است. اما چون در اين گزارش قيمت فرآورده‌هاي لبني كارخانه‌اي ملاك بوده نه اثرپذيري ميزان مصرف از آنچه بر سر قيمت كل فرآورده‌ها در اين مدت آمده، كره و پنير پاستوريزه را از ليست حذف كرديم.
افزايش شش درصدي قيمت لبنيات در راه است
تعيين قيمت فرآورده‌هاي لبني از پيچيده‌ترين داستان‌هاي تعيين قيمت است. با وجود آنكه در سال گذشته افزايش قيمت در سه مرحله اتفاق افتاد، امسال نيز به گفته مسوولان انجمن لبني پيشنهاد افزايش شش درصدي قيمت به سازمان ارايه شده است تا در صورت تاييد آنها از تيرماه شاهد اين ميزان رشد در قيمت محصولات لبني باشيم. لبنيات از آن دست محصولاتي است كه با وجود يك ابلاغيه افزايش قيمت از سوي سازمان حمايت از مصرف‌كننده هر سال چندين نوبت افزايش قيمت را تجربه كرده است اما توضيح مسوولان اتحاديه لبني تاكيد بر يك مرحله افزايش قيمت دارد. به گفته آنها گاهي وقت‌ها افزايش قيمتي را در بازار مي‌بينيم كه از نظر مردم غيرقانوني است ولي گاهي پيش مي‌آيد كه بعضي شركت‌ها با وجود داشتن مجوز افزايش قيمت آن را اعمال نمي‌كنند. اين كارخانه‌ها در شرايطي هستند كه در سال گذشته توانايي بازاريابي مناسب را نداشته و ناچار به دپوي محصولات خود شدند؛ لذا پس از رسيدن به شرايط مطلوب سود سال گذشته و سال جديد را همزمان اعمال مي‌كنند. از اين رو سازمان بازرسي و نظارت، بازار را رصد كرده و مراكزي كه تغيير قيمت داشته‌اند را مكلف‌ كرده تا مدارك و مستندات لازم را ارايه كنند و در صورت مغايرت و محرز بودن تخلف، پرونده تعزيراتي تشكيل خواهد شد. با همه اين توضيحات اما مشخص نيست چند درصد از آنهايي كه افزايش قيمت را در پايان سال بر بسته‌بندي‌هاي خود قيد كرده‌اند، از ابتداي سال با وجود داشتن مجوز، از اين كار امتناع كرده بودند. با اين حال اين لبنياتي‌ها هستند كه امسال هم در گراني محصولات كشاورزي پيشتاز شدند و محصولات خود را گران‌تر از سال گذشته روانه بازار كردند. اينها در حالي است كه در فروردين امسال معاون اول رييس‌جمهوري در بخشنامه‌اي، كليه دستگاه‌هاي دولتي و غيردولتي و مراجع قيمت‌گذاري را از افزايش قيمت‌ها به هر نحو و بدون هماهنگي با دولت منع كرد.
احتمال عدم افزايش قيمت شير خام وجود دارد
دراين حال مدير عامل اتحاديه مركزي دامداران از احتمال تغيير شيوه خريد تضميني شير خام از دامداران در سال جاري خبر داد و گفت: اگر هزينه‌هاي توليد به ويژه قيمت خوراك دام كنترل شود، مي‌توان قول داد كه قيمت شير و لبنيات در سال جاري افزايش نمي‌يابد. سعيد سلطاني گفت: پس از اجراي فاز يك و دو خريد تضميني شير خام در سال گذشته، مقرر شد تا در پايان فروردين امسال وضعيت و نقاط ضعف و قوت اين دو فاز بررسي و در سال جاري برطرف شود. وي افزود: در فاز دوم نيز برخي نقاط ضعف خريد تضميني شير خام از دامداران مانند يكسان نبودن شرايط خريد برطرف شد.
انرژي و دستمزدها هزينه‌ها را بالا برد
اما رضا باكري، رييس انجمن صنايع لبني فردي بود كه خبر از افزايش 6 درصدي قيمت شير پس از تاييد سازمان حمايت داد و به «اعتماد» گفت: با افزايش نرخ انرژي، دستمزدها، حمل و نقل و غيره در سال جاري، هزينه تمام شده توليدات صنايع لبني در مجموع پنج درصد افزايش يافته است. دبير انجمن صنايع لبني با بيان اينكه در سال جاري قيمت شيرخام در بازار آزاد تفاوتي با سال قبل نداشته و قيمت خود را حفظ كرده است، ادامه داد: درصورتي كه قيمت شير خام نيز در سال جاري افزايش يابد، صنايع لبني متعاقب اين امر، مجبور به تغيير دوباره قيمت محصولات خود هستند. باكري ادامه داد: بر اساس ابلاغ معاون اول رييس‌جمهور، در سال جاري كليه صنوف توليدي مي‌توانند تحليل هزينه‌هاي توليد خود را مكتوب كرده و به ستاد تنظيم بازار براي قيمت‌گذاري ارسال كنند. دبير انجمن صنايع لبني گفت: ميزان افزايش قيمت اقلام مختلف صنايع لبني در سال جاري متفاوت تعيين و بر اساس ميزان اثر پذيري از افزايش هزينه‌هاي توليد، اعلام مي‌شود. وي با بيان اينكه ميزان افزايش لبنيات در سال گذشته كمتر از ميزان تعيين شده ستاد تنظيم بازار بود، تصريح كرد: ستاد تنظيم بازار در سال گذشته افزايش 15 درصدي قيمت لبنيات را مصوب كرده بود اما بر اساس آمار منتشر شده بانك مركزي در اين سال، فرآورده‌هاي لبني به طور ميانگين تنها 11 درصد افرايش قيمت داشته‌اند.  او با اشاره به كاهش خريد محصولات لبني در سال گذشته گفت: برخي كارخانجات مجبور به دپوي محصولات توليدي خود شدند و در ميان محصولات دپو شده همه نوع اقلام لبني ديده مي‌شود از شير مدت‌دار تا پنير و كره و بستني و ساير اقلامي كه چند ماه مي‌توانند نگهداري شوند. برخلاف قانون پنجم توسعه كه نبايد يارانه‌ شير تا پنج سال قطع مي‌شد و طي اين پنج سال ميزان آن نبايد نسبت به سال ماقبلش مي‌بود، از اسفند‌ماه 89 تا 15 تيرماه 90 به تدريج از ميزان آن كاسته شد و عرضه شير يارانه‌اي خانوار روند نزولي گرفت تا اينكه از نيمه تيرماه سال گذشته كاملا قطع شد كه اين امر منجر به افزايش قيمت شير و محصولات لبني و همچنين كاهش 40 درصدي مصرف سرانه‌ شير در جامعه شد. اين درحالي است كه طبق اهداف برنامه توسعه‌اي چهارم و پنجم بايد سرانه مصرف شير افزايش مي‌يافت. در حال حاضر متوسط مصرف سرانه شير در جهان۱۹۰ كيلوگرم و براي مردم كشورهاي اروپايي به ازاي هر نفر در سال ۳۰۰ تا ۴۵۰ كيلوگرم و سرانه مصرف شير در ايران اكنون سالانه حدود ۹۰ كيلوگرم برآورد مي‌شود  .