رشد قارچ‌گونه شركت‌هاي هواپيمايي كوچك و فقير سطح كيفيت خدمات‌رساني در صنعت هوايي كشور را كاهش داده است
ايرلاين هفت دست هواپيما هيچي
ايران چيزي حدود ۳۲۴ فروند هواپيماي مسافربري در اختيار دارد كه بيشتر از نيمي از اين هواپيماها زمين‌گير هستند و غالب هواپيماهاي عملياتي نيز فرسوده و از رده خارج به شمار مي‌آيند، اما با اين حال در سال‌هاي گذشته مجوزهاي قارچ‌گونه براي تاسيس شركت هواپيمايي صادر شده است. به گونه‌اي كه برخي ايرلاين‌ها كمتر از ۴ هواپيما در اختيار دارند.
در مقابل غول‌هاي صنعت هوايي جهان بسيار كمتر از ايران ايرلاين دارند، اما شركت‌هاي هوايي بزرگ با ناوگاني كه گاه چند برابر ناوگان هوايي ايران است، فعاليت مي‌كنند. صدور مجوز قارچ‌گونه براي ايجاد ايرلاين‌بارها به چالش كشيده شده است. در ابتداي دهه نود خورشيدي علي نيكزاد، وزير راه و شهرسازي دولت محمود احمدي‌نژاد در سخنراني عجيبي گفت كه «راه‌اندازي شركت‌هاي هواپيمايي انحصاري نيست و هر كس تمايل داشته باشد، مي‌تواند درخواست خود را ارايه كند!» او در ادامه توضيح داد كه «به كساني كه بتوانند حداقل چهار فروند هواپيماي مورد تاييد براي انجام پروازهايشان داشته باشند، مجوز AOC ارايه مي‌شود تا نسبت به تكميل و افزايش هواپيما بر اساس شرايط و مجوزهاي سازمان هواپيمايي كشوري اقدام كنند.» اين قانون عجيب سبب شد كه رشد قارچ‌گونه ايرلاين‌هاي ضعيف با حداقل ناوگان و كيفيت و خدمات شكل بگيرد و ماجرا تا آنجا پيش برود كه حتي كارخانه‌ها و تيم‌هاي فوتبال براي پروازهاي اختصاصي خود اقدام به خريد يكي، دو فروند هواپيما كرده و درخواست تاسيس ايرلاين دهند و شمار قابل توجهي از افراد غيرمتخصص به اين ترتيب به صنعت هوايي كشور تزريق شود. اين اتفاقات در حالي رخ داد كه ايران حدود ۳۲۴ فروند هواپيماي مسافربري در اختيار دارد كه بخش اعظم آن زمين‌گير است. اعدادي كه در سال‌هاي اخير درباره شمار هواپيماهاي عملياتي ذكر شده، بسيار متناقض است و بين ۷۰ تا ۱۶۰ فروند هواپيما را در برمي‌گيرد. گذشته از اين ميانگين سن هواپيماهاي فعال در خطوط مسافربري ايران به ۲۵ سال مي‌رسيد كه با واردات هواپيماي نو در زمان اجراي برجام اين ميانگين سني به ۱۵ سال كاهش يافت. هر چند كه هواپيماهايي با سن نزديك به ۳۰ تا ۴۰ سال هم در خطوط هوايي ايران وجود دارد. جالب اينكه با وضعيت گفته شده، تعداد ايرلاين‌هاي كشور به ۲۴ ايرلاين مي‌رسد. ايرلاين‌هاي كوچكي كه گاه تنها با دو تا پنج هواپيما فعاليت مي‌كنند. اين در حالي است كه شمار ايرلاين‌هاي غول‌هاي صنعت هوايي جهان از ايران كمتر است! چين با جمعيت حدود يك ميليارد و چهارصد ميليون نفر و بازار هوايي بين‌المللي تنها پنج ايرلاين مسافربري دارد. چاينا ساوترن كه سومين شركت هواپيمايي بزرگ جهان و بزرگ‌ترين ناوگان هوايي آسيا را در اختيار دارد با ۸۶۰ فروند هواپيما و پرواز به ۲۲۴ مقصد پروازي در جهان يكي از اين ايرلاين‌هاي چيني است. چاينا ايسترن با ۵۸۱ فروند هواپيما، اير چاينا با ۴۴۴ فروند هواپيما، هاينان ايرلاينز با ۲۲۵ هواپيما، شنژن ايرلاينز با ۱۹۴ فروند هواپيما و كاتاي پسيفيك با ۱۷۱ فروند هواپيما، ايرلاين‌هاي چين به شمار مي‌آيند. هند هم با يك ميليارد و ۵۰۰ ميليون نفر جمعيت تنها چهار ايرلاين دارد. ايراينديا، جت ايرويز، اسپايس جت و اينديگو اين ايرلاين‌ها هستند كه فقط تعداد ۲۴۲ هزار و ۳۶۵ صندلي براي پروازهاي خارجي در هر هفته اختصاص داده‌اند.
اين ماجرا تنها به هند و چين محدود نمي‌شود و تركيه كه يكي از بزرگ‌ترين صنايع هوايي جهان را در اختيار دارد و صاحب بزرگ‌ترين فرودگاه جهان با ۷۶.۵ ميليون مترمربع مساحت است، تنها ۱۶ ايرلاين دارد كه دو ايرلاين را تعطيل و در ساير ايرلاين‌ها ادغام كرده است. تركيش ايرلاينز با ۳۶۵ فروند هواپيما، پگاسوس ايرلاينز با ۹۴ فروند هواپيما، سان اكسپرس ايرلاينز با ۷۰ فروند هواپيما و آنادولو جت با ۶۶ فروند هواپيما بزرگ‌ترين ايرلاين‌هاي تركيه به شمار مي‌آيند. امارات هم كه با شركت هواپيمايي امارات در فهرست ۱۰ شركت هوايي برتر جهان قرار دارد، مشابه تركيه تقريبا با همين تعداد ايرلاين فعاليت مي‌كند و اگر ايرلاين‌ها كارگو را حذف كنيم حدود ۱۸ شركت هواپيمايي در اين كشور فعاليت مي‌كنند. شركت هواپيمايي امارات ۴۰۰ هواپيما در اختيار دارد و فلاي دبي با ۱۰۰ فروند هواپيما و هواپيمايي اتحاد با ۹۳ فروند و اير عربيا با ۵۶ فروند هواپيما بزرگ‌ترين ايرلاين‌هاي امارات به شمار مي‌آيند. متخصصان صنعت هوايي ورود تعداد زيادي ايرلاين‌هاي خرد با حداقل امكانات را به صنعت هوايي كشور يك آسيب جدي مي‌دانند و معتقد هستند كه بايد ايرلاين‌هاي كوچك در هم ادغام شده و بساط اين‌گونه مجوزها جمع شود.