خصوصي‌سازي در بن‌بست منافع
وحيد شقاقي‌شهري
يكي از مهم‌ترين ريشه‌هاي پيشرفت اقتصادي و رشد سرمايه‌گذاري، ثبات و پيش‌بيني‌پذيري و كاهش ريسك‌هاي اقتصادي و سياسي است. بديهي است هر قدر نااطميناني‌هاي اقتصادي و سياسي تشديد شود، اعتماد فعالان اقتصادي كاهش يافته و امكان سرمايه‌گذاري مقدور نخواهد شد. در اقتصاد ايران متاسفانه در كنار ريسك‌هاي سنگين اقتصادي و سياسي جهاني و تحريم‌هاي فلج‌كننده اقتصادي، تصميمات شبانه و پي در پي و متناقض به اندازه زياد وجود داشته و دارد. همچنين تعدد نهادهاي تصميم‌گير نيز طي سال‌هاي اخير مزيد علت شده و آرامش اقتصادي را سلب كرده است. در خصوص بحث خصوصي‌سازي صنعت خودروسازي كشور نيز همانند ساير صنايع و فعاليت‌هاي اقتصادي، تعلل و عدم تصميم‌گيري سخت حاكم است، چراكه مقاومت‌هاي سنگيني فراروي واگذاري بخش‌هاي دولتي و شبه دولتي به بخش خصوصي وجود دارد. دو خودروسازي كشور كه همواره با صورت‌هاي مالي زيانده همچنان مشغول فعاليتند و اقتصاد ذي‌نفعانه اجازه خصوصي‌سازي را براي اين دو شركت فراهم نساخته است، مساله بحث‌برانگيز ايران خودرو در ماه‌هاي گذشته كه با پيگيري طاقت‌فرساي وزير اقتصاد خاتمه يافت و مساله ديروز سايپا نشان از پيچيدگي عميق فراروي خصوصي‌سازي اين دو خودروساز دارد. ديروز توسط دو خودروسازي كشور خبري در كدال منتشر شد مبني بر اينكه طبق نامه محرمانه شوراي عالي سران قوا تغيير و تحول در سايپا تا تعيين تكليف مساله، متوقف و ممنوع شده است و همين موضوع يك شوك منفي به بازار سرمايه تحميل كرد و بازار منفي شد و اكثر سهام بازار به صف فروش رفتند، چراكه بازار سرمايه به شدت به دو مساله دولتي‌سازي و اقتصاد دستوري واكنش منفي نشان مي‌دهد. با اين حال بعد اعلام اين خبر، اخباري مبني بر تكذيب آن توسط دبيرخانه شورا و وزارت صمت و سازمان خصوصي‌سازي منتشر شد. با اين حال امروز مجدد در كدال ضمن تاييد خبر ديروز افشاي جديدي صادر شد مبني بر اينكه نامه دبيرخانه صحت دارد ولي تلاش براي واگذاري ادامه دارد. ريشه اين تناقض‌ها و اخبار متفاوت حكايت از وجود منافع پشت پرده دارد به‌طوري كه در بحث ايران خودرو نيز در ماه‌هاي پيش اين‌گونه اخبار متناقض و مقاومت‌هاي سنگين وجود داشت. در مجموع بحث واگذاري اين دو شركت بسيار سنگين و سخت شده و مساله احراز اهليت خود بر پيچيدگي امر افزوده است. اسامي و نام‌هايي كه طي روزهاي اخير مطرح شدند اكثريت سابقه و حسن شهرت حداقلي را ندارند و همين مساله بر مقاومت‌ها افزوده است. البته به دليل منافع كلان فرآيند، بديهي است لابي‌هاي گسترده نيز حاكم است و به نظر مي‌رسد بايد بحث اهليت و توانمندي و حسن شهرت بررسي دقيق شود و اجازه لابي‌هاي پشت پرده داده نشود. با اين حال بررسي‌هاي كافي موجب خواهد شد از تناقضات جلوگيري و احتمال تباني‌ها كاسته شود. آنچه از اسامي و روش‌هاي واگذاري مشخص است، حكايت از اين دارد فرآيند كاملا مبهم و نامشخص است و به‌رغم تاكيد وزارت صمت بر تداوم امر خصوصي‌سازي، به نظر مي‌رسد آمادگي و اقتدار لازم در دولت براي خصوصي‌سازي اين دو شركت هنوز مهيا نيست. در خصوص بحث سايپا شواهد نشان داد كه اولا شبهات در خصوص برخي متقاضيان خريد بسيار زياد است و اهليت ندارند. در ضمن دولت بايد با قدرت و محكم و دقيق اين‌گونه مسائل را راهبري كند، چراكه به شدت بر بازار سرمايه و كاهش اعتماد ملي ضربه وارد مي‌كند. در ضمن در قضيه ايران خودرو حقايق نشان داد ترك صندلي مديريتي چقدر هزينه‌زا بود و با دخالت نيروهاي انتظامي به زحمت قصه حل شد. لذا شرايط بسيار سخت و پيچيده است و دولت بايد به دقت و با اقتدار پيش رود در غير اين صورت بدين روش پيش رويم، اجازه حل مساله داده نخواهد شد، چراكه منافع كلان اجازه نمي‌دهند.اقتصاددان