چگونه اسراييل گرسنگي را به اهرم جنگي تبديل كرده است؟
مرگ خاموش غزه
ارتش اسراييل روز يكشنبه مدعي شد كه به‌منظور تسهيل در ورود كمك‌هاي بين‌المللي، فعاليت‌هاي نظامي خود را در بخش‌هايي از غزه متوقف كرده است؛ اقدامي كه در پي خشم جهاني نسبت به گرسنگي شديد فلسطينيان در اين منطقه محاصره‌شده صورت گرفت. به باور ناظران به نظر مي‌رسد اين تصميم، عقب‌نشيني آشكاري از سوي اسراييل محسوب مي‌شود و تحت فشار فزاينده بين‌المللي اتخاذ شده است؛ فشاري كه به‌دليل شرايط وخيم انساني در غزه افزايش يافته، جايي كه به گفته برنامه جهاني غذا، نهادي وابسته به سازمان ملل، تقريبا از هر سه نفر، يك نفر براي چندروز نتوانستند چيزي بخورند. اين درحالي است كه همزمان وزارت امور خارجه اسراييل مدعي شد نيروهاي دريايي اين رژيم، كشتي حنظله را كه قصد ورود به منطقه دريايي سواحل غزه را داشت، توقيف كردند. تل‌آويو حركت كشتي حنظله كه براي امدادرساني به مردم غزه راهي سواحل اين منطقه شده بود را اقدامي غيرقانوني قلمداد كرد و مدعي است كه چنين فعل و انفعال‌هايي تلاش‌هاي جاري براي كمك‌هاي بشردوستانه را تضعيف مي‌كند! گفتني است كشتي حنظله در چارچوب آخرين ماموريت سازمان مردم‌نهاد «ائتلاف ناوگان آزادي» براي شكستن محاصره غزه و رساندن كمك‌هاي بشردوستانه به اين منطقه اول ژوئن گذشته از بندر «سان جوواني لي كوتي» در شهر كاتانياي ايتاليا به‌سمت غزه حركت كرده بود. ائتلاف ناوگان آزادي اعلام كرد: كشتي حنظله حامل 21 فعال حامي فلسطين به‌نمايندگي از 12 كشور، از جمله نمايندگان پارلمان، وكلا، روزنامه‌نگاران، سازمان‌هاي كارگري و فعالان محيط زيست بودند. اين دومين كشتي است كه براي رفع حصر غزه به راه افتاده و توسط نيروهاي اسراييلي در كمتر از دو ماه اخير توقيف شده است. پيش از اين نيز ارتش اسراييل بامداد نهم ژوئن گذشته به كشتي مادلين يورش برده و 12 فعال حاضر در آن را بازداشت كرد.
كودكان گرسنه غزه
نيويورك تايمز با انتشار گزارشي ضمن اشاره به شرايط فاجعه‌بار غزه طي روزهاي اخير آورده است: سازمان‌هاي امدادي و بسياري از كشورها، از جمله برخي متحدان ديرينه اسراييل، اين رژيم را مسوول وضعيت فاجعه‌بار كنوني مي‌دانند؛ چرا كه اين بازيگر ابتدا مانع ارسال كمك‌ها به غزه شد و سپس براي ماه‌ها ورود كمك‌هاي انساني و مواد غذايي را به‌شدت محدود كرد. در همين راستا وزارت بهداشت غزه اعلام كرده كه در شبانه‌روز گذشته، شش فلسطيني شامل دو كودك به دليل عوارض ناشي از سوء‌تغذيه جان خود را از دست دادند. به اين ترتيب، شمار قربانيان ناشي از گرسنگي در ماه گذشته به بيش از ۵۰ نفر رسيده است. پزشكان، پرستاران و امدادگراني كه وظيفه رسيدگي به مردم غزه را دارند، خود نيز با كمبود شديد غذا روبرو هستند و همچنين شير خشك نوزادان به‌سختي يافت مي‌شود. همزمان وال‌استريت ژورنال در اين رابطه نوشت: اسراييل در اين شرايط، سازمان ملل و نهادهاي همكار آن را مقصر دانسته و مدعي است كه اين نهادها نتوانسته‌اند صدها كاميون حامل كمك‌هاي بشردوستانه را از گذرگاه‌هاي مرزي غزه عبور دهند! اما سازمان ملل اعلام كرده كه با وجود موافقت‌هاي محدود اسراييل براي ورود برخي كمك‌ها، تل‌آويو با ايجاد موانع پيچيده اداري و رد مكرر درخواست‌هاي هماهنگي براي انتقال محموله‌ها، عملا مانع از ارسال موثر كمك‌ها شده است. مقامات اسراييلي همچنين براي ماه‌ها مدعي بودند كه حماس كمك‌هاي انساني را منحرف كرده است. با اين حال، مقامات نظامي اسراييل بعدا اذعان كردند كه هيچ مدركي دال بر سرقت سيستماتيك كمك‌هاي سازمان ملل توسط حماس در دست ندارند.
كمك‌رساني زير سايه آتش جنگ
ارتش اسراييل اخيرا در بيانيه‌اي مدعي شد كه نيروهايش از ساعت ۱۰ صبح تا ۸ شب، عمليات نظامي را دست‌كم در سه منطقه از نوار غزه متوقف خواهند كرد تا امكان ورود كمك‌هاي انساني فراهم شود. همچنين ادعا شد كه مسيرهاي دايمي براي تردد كاروان‌هاي سازمان ملل به مناطق مختلف غزه تعيين خواهد شد. با اين حال، هنوز مشخص نيست كه اين تغيير در سياست اسراييل بتواند به كاهش گسترده گرسنگي در منطقه منجر شود. همزمان سازمان‌هاي امدادي از امكان ارسال غذا به غزه بدون نگراني از بمباران‌هاي اسراييل استقبال كرده‌اند، اما تأكيد مي‌كنند كه تنها راه موثر براي پايان‌دادن به اين بحران، برقراري آتش‌بس است. در همين راستا برنامه جهاني غذا در بيانيه‌اي اعلام كرد: «اميدواريم اين اقدامات زمينه‌ساز افزايش فوري و گسترده كمك‌هاي غذايي براي مردم گرسنه غزه باشد.»
توزيع غذا با مجوز نظامي!
با اين حال، كارشناسان امدادي هشدار مي‌دهند كه ساير اقدامات مورد حمايت اسراييل مانند پرتاب هوايي كمك‌ها به‌هيچ‌وجه پاسخگوي نيازهاي فعلي نيست. ارتش اسراييل همچنين مدعي شده است كه طي يكي دو روز اخير كمك‌هايي را به‌صورت هوايي در غزه فرود آورده، اما كشورهاي خارجي از سال گذشته اين شيوه را متوقف كرده‌اند، چرا كه در مواردي، اين پرتاب‌ها به مرگ چند نفر انجاميد يا به‌اشتباه در داخل سرزمين‌هاي اشغالي فرود آمد. فيليپ لازاريني، رييس آژانس امدادرساني سازمان ملل به آوارگان فلسطيني (آنروا)، پرتاب هوايي كمك‌ها را نوعي انحراف خواند و نوشت: «اين روش پر هزينه و ناكارآمد حتي مي‌تواند جان غيرنظاميان گرسنه را بگيرد.» به گزارش نيويورك تايمز در ماه مارس، اسراييل به‌مدت نزديك به سه ماه نوار غزه را به‌طور كامل در محاصره قرار داد و ورود تقريبا تمام مواد غذايي، سوخت و دارو را ممنوع كرد. در پايان ماه مه، زماني كه مقام‌هاي نظامي اسراييل در جلسات خصوصي هشدار دادند كه غزه در آستانه قحطي گسترده قرار دارد، تل‌آويو محدوديت‌ها را اندكي كاهش داد. با اين حال، به‌جاي بازگشت به سازوكار پيشين هماهنگ با سازمان ملل براي ارسال كمك‌ها، اسراييل كل روند توزيع را تغيير داد و مجموعه محدودي از پايگاه‌هاي امدادرساني را تحت نظر «بنياد انساني غزه» كه از حمايت تل‌آويو برخوردار است، راه‌اندازي كرد. در چارچوب اين ساختار جديد، نيروهاي امنيتي امريكايي مسلح كه به صورت پيمانكار خصوصي فعاليت مي‌كنند، از چند پايگاه امدادي در جنوب و مركز غزه محافظت مي‌كنند. در نتيجه، فلسطينيان ناچارند كيلومترها از ميان خطوط نظامي اسراييل پياده‌روي كنند تا شايد موفق به دريافت غذا شوند. به گفته مقام‌هاي بهداشتي غزه و همچنين تاييد ارتش اسراييل، صدها فلسطيني در نزديكي پايگاه‌هاي توزيع كمك جان باخته‌اند؛ جايي كه سربازان اسراييلي به سوي جمعيت آتش گشودند. ارتش اسراييل اين تيراندازي‌ها را شليك‌هاي هشداردهنده براي متفرق كردن مردمي توصيف كرده كه بنا به ادعاي آنان تهديدآميز بوده‌اند! اما فلسطيني‌ها مي‌گويند اين اقدامات، جان انسان‌هاي گرسنه‌اي را گرفت كه تنها براي دريافت كمك آمده بودند.
كمك‌هاي امدادي قرباني بازي‌هاي سياسي
همزمان وال استريت ژورنال با انتشار گزارشي مدعي شد كه برنامه جديدي كه با حمايت اسراييل و از طريق «بنياد بشردوستانه غزه» اجرايي مي‌شود، از سوي اسراييل طراحي شده تا به‌مرور جايگزين نظام توزيع كمك‌هاي بشردوستانه تحت مديريت سازمان ملل شود. با اين حال، اين بنياد تاكنون نتوانسته به ميزان گذشته كمك‌ها را وارد نوار غزه كرده و به‌صورت موثر توزيع كند. در حالي كه كمبود مواد غذايي پيش‌تر تنها بخش‌هايي از غزه را درگير كرده بود. به گفته فلسطيني‌ها و نهادهاي امدادي، اين كمبود اكنون به سراسر اين منطقه گسترش يافته است. ارتش اسراييل روز يكشنبه و در واكنش به فشارهاي فزاينده بين‌المللي اعلام كرد مسيرهاي امني براي انتقال كمك‌هاي بشردوستانه ايجاد خواهد كرد. همچنين نيروي هوايي اسراييل بار ديگر اقدام به پرتاب هوايي بسته‌هاي غذايي كرد كه شامل آرد، شكر و كنسرو مواد غذايي بود. اين درحالي است كه برخي كاميون‌هاي سازمان ملل هنوز وارد غزه مي‌شوند، اما تعداد آنها بسيار كمتر از گذشته است. سازمان‌هاي امدادي مي‌گويند كه اسراييل مانع انجام ايمن ماموريت‌هاي بشردوستانه مي‌شود و كمبود شديد غذا به فروپاشي نظم اجتماعي در داخل غزه دامن زده است. در همين حال، سازمان ملل و ديگر نهادهاي امدادي از همكاري با بنياد بشردوستانه غزه خودداري كرده‌اند، چرا كه اين بنياد را ناقض اصول بنيادين بشردوستي مي‌دانند. با اين حال، اين بنياد و مقام‌هاي اسراييلي سازمان ملل را متهم مي‌كنند كه از تحويل كمك‌هايي كه در مرز غزه انباشته شده، خودداري مي‌كند. يكي از مقام‌هاي امنيتي اسراييل مدعي است كه هفته گذشته، برخي سازمان‌هاي بين‌المللي بار ديگر جمع‌آوري محموله‌هاي كمك‌رساني از سمت گذرگاه كرم‌ابوسالم در خاك غزه را از سر گرفته‌اند. اين درحالي است كه قيمت مواد غذايي در ماه‌هاي اخير به‌طرز بي‌سابقه‌اي افزايش يافته و حتي از دوران اوج درگيري‌هاي پيشين نيز فراتر رفته است؛ اين افزايش قيمت‌ها به‌مراتب بالاتر از دوره‌هايي است كه غزه از نظر غذايي وضعيت بهتري داشت، مانند زمان آتش‌بس اوايل سال جاري يا پيش از آغاز جنگ. بنياد بشردوستانه غزه اعلام كرده است كه هر بسته غذايي آن، براي تغذيه شش نفر به مدت چهار روز طراحي شده است. به گفته سخنگوي اين بنياد، محتويات اين بسته‌ها مي‌تواند شامل آرد، پاستا، شكر، برنج، روغن خوراكي، لوبيا، تن ماهي، چاي و بيسكويت باشد. همچنين اين سازمان در هفته‌هاي اخير واردات سيب‌زميني و پياز به داخل غزه را آغاز كرده است. با اين حال، بسياري از فلسطيني‌ها روايت اين بنياد را رد مي‌كنند و مي‌گويند محتواي بسته‌هاي توزيعي اين سازمان بسيار متغير است و اغلب فاقد اقلام حياتي مانند پروتئين حيواني و مواد غذايي مغذي است.
تراژدي بي‌پايان غزه
اين روزها تلاش‌هاي سازمان ملل و ديگر نهادهاي امدادي براي رساندن غذا نيز به صحنه‌هاي تراژيكي منجر شده است؛ جايي كه صدها فلسطيني نااميد به سوي كاميون‌هاي كمك هجوم برده‌اند تا هر آنچه بتوانند، به دست آورند. در يك مورد مشخص، ارتش اسراييل به سوي اين جمعيت گرسنه آتش گشود كه به گفته وزارت بهداشت غزه، ده‌ها كشته بر جاي گذاشت. همچنين بر اساس آمار وزارت بهداشت غزه، تاكنون نزديك به ۶۰ هزار نفر در جريان جنگ اسراييل عليه حماس به شهادت رسيده‌اند كه هزاران كودك نيز در ميان آنان هستند. گفتني است اين جنگ از ۷ اكتبر ۲۰۲۳ آغاز شد. در آغاز درگيري، متحدان اسراييل از حمله متقابل نظامي اين كشور به غزه حمايت كردند. اما با تداوم جنگ و افزايش چشمگير تلفات غيرنظاميان فلسطيني، برخي از اين كشورها به‌تدريج مواضع خود را تغيير داده و خواستار پايان جنگ شده‌اند. دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا، اعلام كرده كه جنگ در غزه بايد پايان يابد. با اين حال، او دست‌كم در عرصه عمومي، از اعمال فشار جدي بر بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسراييل، براي توقف فوري درگيري‌ها خودداري كرده است. هفته گذشته، اسراييل و ايالات متحده نمايندگان خود را از مذاكرات آتش‌بس با حماس در دوحه، پايتخت قطر، بازگرداند. اين اقدام پس از آن صورت گرفت كه دو طرف، گروه حماس را به انعطاف‌ناپذيري متهم كردند. در مقابل، مقامات حماس اعلام كردند كه در آخرين پيشنهاد خود، امتيازاتي داده‌اند.