بازگشت تاريخي نفت به كانال 30 دلاري

گروه اقتصادي: سقوط قيمت نفت خام و مواد اوليه در جهان كماكان در حالي ادامه دارد كه واحد پول ملي كشورهاي نوخاسته صنعتي جهان به‌شدت ارزش برابري خود را نسبت به ارزهاي معتبر جهاني از دست مي‌دهند. از نيمه‌هاي ماه ژوئن، بحران و ناپايداري در بورس‌هاي اوراق بهادار چين، «شانگهاي» و «شن زن» پديدار شده است؛ بحران در بورس‌هاي چين به صورت افت‌هاي شديد روزانه، ترس ونگراني زيادي را در محافل مالي و سرمايه‌گذاري در مورد تداوم رشد اقتصادي بهينه در اين كشور ايجاد كرده و بعضاً توفان‌زا شده است. بر اين اساس امواج شوك ناشي از اين سقوط، به سرعت بورس‌هاي آسيا و همچنين اروپا و امريكا را فرا گرفت و سبب شد پيش‌بيني كارشناسان بازارهاي جهاني درست از آب دربيايد و قيمت جهاني نفت خام به 30 دلار در هر بشكه رسيد. بر اساس گزارش‌هاي موجود آمارهاي نااميدكننده از رشد اقتصادي چين، كاهش ارزش يوآن و افزايش شمار دكل‌هاي حفاري در امريكا كه در بحبوحه مازاد عرضه، نگراني‌ها را براي ورود نفت بيشتر به بازار افزايش مي‌دهد، در روزهاي گذشته نفت را تا كانال 30 دلاري پايين كشيد تا طلاي سياه به پايين‌ترين قيمت خود در 6- 5 سال گذشته برسد. بررسي آمار بازارهاي جهاني در سال‌هاي گذشته نشان مي‌دهد آخرين باري كه نفت در كانال 30 دلاري معامله شده، به اكتبر سال 2003 برمي‌گردد كه نفت شاخص امريكا (WTI) با نرخ 39 دلار و 13 سنت به فروش رسيد. اين در حالي است كه در ماه ژوئن سال 2008 نفت امريكا به بالاترين قيمت خود (146 دلار و 12 سنت) از سال 1946 به بعد رسيد، اما پس از آن و در دومين ماه سال 2009 به يك‌باره تا نرخ 06/44 دلار سقوط كرد؛ با اين حال قيمتي كه روزهاي گذشته رقم خورد پايين‌ترين قيمت در 5/6 سال گذشته بود. از سوي ديگر از ژوئن 2008، هفت سال مي‌گذرد و هيچگاه پيش از اين در يك بازه هفت ساله سقوط قيمت نفت به اين ميزان نبوده به گونه‌اي كه اين محصول با 105 دلار و 87 سنت كاهش ديروز به قيمت 38 دلار و 48 سنت رسيده است. تا پيش از اين بيشترين كاهش در يك بازه زماني هفت ساله بين سال‌هاي 1980 تا 1987 اتفاق افتاده بود، به گونه‌اي كه بهاي نفت امريكا (شاخص WTI) با حدود 75 دلار كاهش از 114 دلار در هر بشكه به 38 دلار و 98 سنت رسيد. به گزارش ايسنا، بهاي طلاي سياه در حالي با روند كاهش جدي رو‌به‌رو است كه كارشناسان بر اين باورند هيچ تغييري در سياست كشورهاي حوزه خليج فارس- سياست حفظ توليد براي دفاع از سهم بازار- ديده نمي‌شود، بنابراين نمي‌توان انتظار افزايش قيمت نفت را براي آينده‌اي نزديك متصور شد. بر اساس پيش‌بيني‌هاي موجود بهاي نفت بعد از ورود به كانال 30 دلاري تا ماه سپتامبر يا اكتبر زماني كه تقاضاي پالايشگاه‌ها كاهش پيدا كند وارد كانال 30 دلاري شود، چراكه صنعت نفت براي توليد سوخت‌هاي زمستاني آماده مي‌شود. اين در حالي است كه برخي از پيش‌بيني‌ها هم حكايت از آن داشته كه اگر بهاي نفت به 42 دلار برسد، مي‌توان انتظار ورود آن به كانال 30 دلاري را داشت.

البته اين قيمت‌ها زماني رقم خورده كه نفت ايران هنوز وارد بازار نشده است، بنابراين بايد منتظر بمانيم تا ببينيم كه بازار چه واكنشي را به افزايش صادرات نفت ايران نشان خواهد داد. هرچند كارشناساني نيز بر اين باورند كه ترس بازار از نفت ايران بي‌جاست و افزايش يك ميليون بشكه‌اي نفت در مقابل بيش از 93 ميليون بشكه نفتي كه روزانه در دنيا توليد مي‌شود رقمي نيست. در روزهاي گذشته محرك‌هاي جديدي همچون كاهش ارزش يوان (پول رايج چين) در برابر دلار و نيز افزايش توليد نفت عمان روند كاهش بهاي طلاي سياه را تسريع كردند. بر اساس تحليل‌هاي موجود سه دليل، عمدتا گرايش كاهشي قيمت نفت خام در جهان را تبيين مي‌كنند. نخست اينكه ميزان توليد نفت خام در جهان به ميزان قابل توجهي بيشتر از ميزان مصرف آن است. اين اضافه توليد را مي‌توان در توليد نفت اپك (سازمان كشورهاي صادر‌كننده نفت) كه بيش از سقف تئوريك 30 ميليون بشكه در روز توليد مي‌كند مشاهده كرد. به عنوان مثال، كشورهاي عربستان سعودي هم‌اكنون روزانه ١٠ ميليون و ٣٦٠ هزار بشكه نفت خام توليد مي‌كند. توليد نفت خام عراق نيز ٤ ميليون و ٧٠ هزار بشكه در روز است. هردو كشور، بيش از سهميه‌اي كه در اپك براي آنها تعيين شده، نفت توليد مي‌كنند. همچنين در امريكا اضافه توليد نسبت به مصرف در توليد نفت شيست وجود دارد. توليد نفت امريكا تا پايان ماه ژوئيه بيش از 5/9 ميليون بشكه در روز بوده است.

از سوي ديگر، ميزان ذخيره نفت خام در كشورهاي جهان، از جمله امريكا بيشترين ميزان خود را دارد. هم‌اكنون، امريكا بيش از٤۵٦ ميليون بشكه ذخيره نفت خام در اختيار دارد. اين مقدار، ١٠٠ ميليون بشكه از متوسط نفت خام ذخيره شده امريكا در پنج سال گذشته بيشتر است. دوم اينكه، تقاضاي نفت خام از سوي چين، به عنوان نخستين وارد‌كننده نفت خام در جهان كاهش يافته است. با توجه به كند شدن روند رشد اقتصادي در چين، در ماه‌هاي آينده تقاضاي نفت خام چين بازهم كاهش خواهد يافت. سومين عامل، عرضه بيشتر نفت خام ايران در بازارهاي جهاني است. پس از رفع تحريم‌هاي جهاني و برداشتن محدوديت‌ها، نفت خام ايران به تدريج در سال آينده وارد بازارهاي جهاني خواهد شد. عرضه نفت خام ايران، بازارهاي اشباع شده را بيش از پيش اشباع خواهد كرد. كارشناسان پيش‌بيني مي‌كنند كه بازگشت روزانه يك ميليون بشكه نفت خام صادراتي ايران به بازارهاي جهاني، باعث كاهش ۵ تا ١٠ دلاري قيمت نفت خام در جهان خواهد شد.