15 اولويت؛ ميليارد‌ها دلار بودجه مورد نياز
وزارت راه و شهرسازي به مناسبت هفته دولت برنامه‌هاي اصلي خود در حوزه زيرسازي حمل‌ونقل كشور را منتشر كرده كه به نظر مي‌رسد در جريان آن اصلي‌ترين نقطه ابهام به دست آوردن منابع اعتباري لازم براي پوشش اين پروژه‌ها باشد. وزارتخانه در راستاي روشن‌ساختن اهداف و اولويت‌هاي اصلي خود در طول چهار ساله دولت يازدهم برنامه‌هايي را در 15 محور مختلف مشخص كرده و البته در رابطه با برنامه‌ريزي براي تامين نياز مالي آنها نيز برنامه‌هاي اصلي را مشخص كرده است. در قالب گزارش ارايه شده از سوي اين وزارتخانه برقي‌كردن حدود يك هزار و 500 كيلومتر از خطوط ريلي كشور به عنوان نخستين اولويت در اين حوزه اعلام شده است. براساس اين گزارش، برقي‌سازي خط ريلي تهران - مشهد به طول 926 كيلومتر و خط ريلي
اصفهان - اهواز به طول 540 كيلومتر دو برنامه اصلي در اين حوزه به حساب مي‌آيند كه بناست با حدود 5/4 ميليارد دلار سرمايه كه از محل صندوق توسعه ملي تامين مي‌شود، ساخته شود. اين خطوط ريلي دو سهم عمده ديگر در اين اولويت‌هاي پانزده‌‌گانه حمل‌ونقل ريلي دارند. احداث 3075 كيلومتر خطوط ريلي جديد به ارزش تقريبي هفت ميليارد يورو كه از محل فاينانس تامين خواهد شد و گسترش خطوط ريلي حومه‌اي تهران و خطوط سوم و چهارم راه‌آهن تهران - كرج نيز از ديگر برنامه‌هاي اين وزارتخانه تا تيرماه سال 1395 اعلام شده است.
محورهاي چهارم تا هفتم اين برنامه‌هاي پانزده‌‌گانه به خطوط جاده‌اي اختصاص يافته است. براساس برنامه‌هاي ارايه شده از سوي وزارت راه و شهرسازي احداث 1200 كيلومتر آزاد‌راه جديد با مشاركت بخش غيردولتي به ارزش تقريبي 15 هزار ميليارد تومان از سوي اين وزارتخانه در دستور كار قرار خواهد گرفت. همچنين احداث 5521 كيلومتر زيرساخت جاده‌اي جديد كه شامل بيش از 4000 كيلومتر بزرگراه و 1400 كيلومتر راه اصلي مي‌شود نيز از ديگر برنامه‌ها در طول سال‌هاي آينده خواهد بود. احداث و ساخت 13 هزار كيلومتر راه روستايي و آسفالت حدود 13 هزار كيلومتر راه روستايي ديگر نيز دو برنامه عمده وزارت راه و شهرسازي در حوزه جاده‌هاي روستايي خواهد بود. در بين اين 15 اولويت، اما بخشي كه بيشترين سهم را به طور قاطع به خود اختصاص داده است حوزه بنادر و دريانوردي است. افزايش ظرفيت اسمي بنادر بازرگاني كشور به 225 ميليون تن تا پايان سال 1396، افزايش ظرفيت كانتينري بنادر به 3/8 ميليون TEU تا پايان سال 1396 و افزايش ظرفيت مسافري بنادر به 3/19 ميليون نفر تا پايان سال 1396 سه برنامه محوري و عمده وزارت راه و شهرسازي در تمام بنادر كشور خواهد بود. اين وزارتخانه اما براي چند بندر به طور خاص برنامه‌ريزي‌هايي را در دستور كار خود قرار داده است. تكميل فاز دوم طرح توسعه بندر شهيد رجايي، اجراي فاز اول طرح توسعه بندر چابهار، انجام طرح فاز سه توسعه بندر شهيد رجايي، انجام طرح فاز يك طرح توسعه بندر نگين بوشهر و تكميل طرح توسعه بنادر اميرآباد و انزلي برنامه‌ها و طرح‌هاي كلاني است كه وزارت راه و شهرسازي به طور خاص براي چند بندر مهم اقتصادي كشور در نظر گرفته است. هرچند تعدادي از اين طرح‌ها جزو برنامه‌هاي اولويت‌دار محسوب شده و برخي ديگر نيز طرح‌هاي ادامه‌داري هستند كه بايد در طول سال‌هاي آينده پيگيري شوند، اما به نظر مي‌رسد درراستاي پيگيري هر يك از اين برنامه‌ها آنچه بيش از همه خودنمايي مي‌كند نحوه دريافت منابع اعتباري لازم براي آنهاست. هرچند دولت تلاش كرده با متنوع‌سازي اين منابع در قالب بودجه‌هاي دولتي، سرمايه‌گذاري‌هاي بخش خصوصي، سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي و جذب فاينانس بخش‌هايي از اين مشكلات را حل كرده و سهمي را نيز براي صندوق توسعه ملي در نظر بگيرد اما باز هم با توجه به نياز چند ده ميليارد دلاري حمل‌ونقل احتمالا نياز به پيگيري براي جذب سرمايه‌گذاري وجود دارد.
البته در ميان اين اولويت‌ها با توجه به محوريت حمل‌ونقل مسافري هوايي و فاصله آن با برنامه‌هاي اقتصادي نام اين صنعت بسيار مهم نيز لحاظ نشده كه با اضافه كردن آن قطعا ميليارد‌ها دلار ديگر نيز به فهرست سرمايه‌هاي لازم در عرصه حمل‌ونقل اضافه خواهد شد.