تشكيل اعتبار خرد و زنان تسهيلگر توسعه روستايي
فروغ‌السادات بني‌هاشم٭
زنان روستايي، به رغم مشكلات بيشتري كه از نوع ديگر در زندگي در مقايسه با زنان شهري، با آن مواجهند، از حمايت كمتري برخوردارند. غالبا شاهد فقدان امنيت اجتماعي و اقتصادي در ميان آنان هستيم و اصولا در ميان اين زنان، كساني كه آينده‌اي تامين و تضمين شده داشته باشند، كمتر به چشم مي‌خورند. در بحث توان‌افزايي زنان روستايي كه در ميان اقشار مختلف زنان، از حمايت كمتري برخوردارند و اغلب با مسائل مختلفي مواجهند كه مرجعي براي رسيدگي به مشكلات‌شان وجود ندارد، تفاهمنامه‌اي بين معاونت امور زنان رياست‌جمهوري و جهاد كشاورزي در جهت توانمند‌سازي زنان روستايي وعشايري منعقد شد؛ تفاهمنامه‌اي كه بر مبناي آن، يك موافقتنامه هم درنظر گرفته شد. خوشبختانه اين موافقتنامه در حوزه توانمند‌سازي زنان اجرايي شد و نتايج بسيار خوبي هم داشت. بر اساس اين موافقتنامه 64 مورد تمديد اعتبار خرد زنان روستايي و 12 صندوق عشايري تشكيل شد علاوه بر اين 71 زن تسهيلگر روستايي و چهار زن تسهيلگر عشايري هم انتخاب شدند. با احتساب اينكه در هر كدام از اين صندوق‌ها به‌طور متوسط 30 نفر عضو هستند، بيش از بيست هزار نفر زن عشايري و روستايي به عنوان اعضاي صندوق‌هاي خرد تحت پوشش برنامه‌هاي توانمند‌سازي قرار گرفته‌اند. از طرف ديگر، ما توانمند‌سازي‌ها را در بخش‌هاي مختلف تقسيم كرده‌ايم. يكي از آنها مالي است، اما حضور زنان تسهيلگر در جامعه روستايي، اساسا با هدف توانمند‌سازي فرهنگي اجتماعي است. به اين ترتيب كه زنان تسهيلگر، زمينه ايجاد مشاركت ساير زنان روستايي و عشايري در فعاليت‌هاي اجتماعي اقتصادي را فراهم مي‌كنند. اين زنان در فرآيند آموزشTOT به معني آموزشگران از برنامه‌هاي آموزشي پيش‌بيني شده در همين موافقتنامه بهره‌مند مي‌شوند كه آموزش‌هاي تسهيلگري، ارتباط با جامعه محلي و كارهاي مشاركتي يكي از اين آموزش‌هاست. از نظر ما فرآيند توانمند‌سازي يك پروسه چند بعدي است و بايد از يك جامعيت برخوردار باشد تا توانمند‌سازي فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي را توامان داشته باشد. موافقتنامه بين جهادكشاورزي و معاونت امور زنان، دو پروژه انتخاب تسهيلگران و صندوق‌هاي اعتبار خرد پيش‌بيني شده تا درحين انجام اين دو فرآيند پروژه توانمند‌سازي در ابعاد مختلف ديده شود. اين پروژه در كليه استان‌ها انجام شده است. در اين پروژه صندوق‌هاي اعتبار خرد زمينه دسترسي زنان به منابع مالي را فراهم مي‌كنند البته اعتقاد ما اين است كه اين صندوق‌ها تنها يك نهاد مالي را ندارند بلكه يك سازه اجتماعي و اقتصادي هستند به همين دليل ما از طريق زنان تسهيلگر توسعه روستايي سعي مي‌كنيم فرآيند توانمند‌سازي اجتماعي از زاويه اعتمادبه‌نفس، خودباوري و انگيزه مشاركت‌هاي اقتصادي را بين جامعه عشايري و روستايي تقويت كنيم. در مورد زنان روستايي و سهم آنان در اقتصاد كشور، مطالعه جامعي انجام نشده است ولي اين اتفاق به صورت موردي انجام شده است. به‌طور مثال مشخص شده است 60 درصد فعاليت‌هاي دامداري توسط زنان، 90 درصد فعاليت‌هاي نوغان‌داري (نگهداري و پرورش كرم ابريشم) و 35 درصد صنايع دستي توسط زنان عشايري، يا در حوزه كشت سبزي و صيفي 70درصد فعاليت‌ها توسط زنان روستايي انجام مي‌شود يا در مناطق شمالي 70 درصد زنان فعاليت‌هاي مربوط به كشت برنج مخصوصا نشاكاري را انجام مي‌دهند. توانمند‌سازي يك فرآيند مستمر است و تمام نمي‌شود. در اين موافقتنامه، با تشكيل اعتبار خرد و زنان تسهيلگر توسعه روستايي زمينه مناسبي براي ايجاد زنان كارآفرين و كسب و كارهاي پايدار فراهم شده است. پيشنهاد ما اين است كه در سال 94 با ترويج كارآفريني و توسعه كسب‌و‌كار پايدار بتوانيم زمينه اشتغال پايدار زنان روستايي را فراهم كنيم. به اين معني كه با همين جمعيتي كه كار را آغاز كرده‌ايم شرايط را براي ترويج كارآفريني و ارتقاي مهارت‌هاي حرفه‌اي آنان مهيا كرده وكار مشتركي را انجام دهيم تا بدين‌ترتيب زمينه ايجاد اشتغال پايدار را فراهم كنيم. ٭ مشاور وزير جهاد كشاورزي در امور بانوان و خانواده