سيداصغر قريشي در گفت‌وگو با «اعتماد»:
سازمان ملل از ايران براي خروج عربستان از باتلاق يمن كمك مي‌خواهد
گروه ديپلماسي| روز گذشته، اسماعيل ولد شيخ احمد، نماينده دبيركل سازمان ملل در امور يمن در ادامه سفرش به عربستان، امارات و عمان به تهران آمد و با مسوولان دستگاه ديپلماسي كشورمان ديدار كرد و درباره آخرين تحولات يمن به رايزني پرداخت. هم‌اكنون بيش از هشت ماه از بحران يمن مي‌گذرد و يمن تحت آماج حملات عربستان و نيروهاي ائتلاف قرار گرفته است. اين در حالي است كه ايران از ابتداي بحران يمن بر لزوم توقف حملات نظامي و انجام گفت‌وگوهاي يمني- يمني براي دستيابي راهكار سياسي تاكيد داشته است. با اين حال، چندي پيش عادل الجبير، وزير امور خارجه عربستان در نشستي خبري وعده داد تا حملات اين كشور به يمن در هفته‌هاي آينده خاتمه يابد و اجلاس براي حل و فصل بحران يمن در ژنو برگزار شود. نماينده بان‌كي‌مون در امور يمن نيز براي پيشبرد پايان جنگ اخير رايزني‌هاي گسترده‌اي با مقامات كشورهاي موثر منطقه داشته و در همين راستا نيز به تهران آمده است. درباره وضعيت كنوني بحران يمن و نقش ايران در حل و فصل اين بحران گفت‌وگويي با سيد اصغر قريشي، سفير اسبق ايران در يمن داشته‌ايم كه در مشروح آن را در ادامه مي‌خوانيد.
هم‌اكنون فضاي دروني يمن براي حل و فصل اين بحران آماده است؟
بيش از هشت ماه است كه عربستان سعودي و چند كشور ديگر، حملات نظامي خويش را به يمن شروع كرده‌اند و درصدد هستند تا با اين حملات به اهداف خود دست يابند كه البته موفق نيز نشده‌اند. آنها درصدد بودند تا با اين حملات نظامي، طرف مقابل يعني انصارالله تسليم شود كه اين مساله رخ نداد. در سه ماه گذشته، حملات عليه مردم يمن تشديد شده اما آنها پيشرفتي هم نداشته‌اند. دومين مساله نيز آن است كه عربستان با فشار نظامي به دنبال اين بود تا به يك راه‌حل نظامي براي يمن برسد تا از درون آن به خواست خود يعني بازگشت هادي يا نيروهاي مورد اعتمادش دست يابد ولي به اين خواست نيز نرسيده است. آنها نتوانسته‌اند گفت‌وگوهاي صلح را به نتيجه برسانند. با اين حال، وزير امور خارجه انگلستان حدود دو، سه هفته قبل سفري به رياض داشت كه در كنفرانس خبري آن ديدار، هم فيليپ هاموند و هم عادل الجبير اعلام كردند كه عمليات نظامي در يمن به زودي متوقف خواهد شد. اين نشان مي‌دهد عربستان در باتلاق سياسي و نظامي در يمن فرو رفته و به دنبال راه فراري براي خروج از اين باتلاق است. همچنين در هفته‌هاي قبل، وزير امور خارجه عربستان سفري به عمان داشت كه اين سفر شايد به آن خاطر باشد كه عربستان از عمان خواسته باشد تا در اين باره ميانجيگري داشته باشد. عماني‌ها در ميانجيگري سابقه خوبي دارند و از سويي، عمان ارتباطات خوبي با نيروهاي سياسي داخل يمن و همچنين با ايران دارد. در مجموع، عربستان به بن‌بست رسيده است و مي‌خواهد از بن‌بست رها شود. هم‌اكنون درگيري‌ها در تعز بسيار شديد است و در مقابل، نيروهاي حامي هادي و عربستان مدعي هستند كه تعز در چند روز آينده آزاد مي‌شود، ولي ماه‌ها است كه اين حملات نظامي ادامه دارد و پيشرفتي نيز صورت نگرفته است. از سوي ديگر، منصور هادي در روزهاي گذشته وارد عدن شده و او نخستين ماموريت خود را فرماندهي عمليات آزادسازي تعز دانسته است.
آيا سفر نماينده دبيركل سازمان ملل در امور يمن نيز براي كمك به عربستان براي خروج از باتلاق بحران يمن است؟
اين احتمال وجود دارد. ايران نقش موثري در كمك به انجام گفت‌وگوهاي يمني- يمني دارد به همين خاطر نيز نماينده سازمان ملل به تهران آمده است تا از ايران براي پيشبرد اين گفت‌وگوها ياري بگيرد.
قرار است در هفته‌هاي آتي، اجلاس ژنو براي حل و فصل بحران يمن برگزار شود. آيا برگزاري اين اجلاس با توجه به تاكيد ايران براي راهكار سياسي به‌جاي راهكار نظامي را مي‌توان پيشرفت ايران در حل اين بحران دانست؟
برگزاري اجلاس ژنو به درخواست رسمي ايران نبوده است، ولي همان‌طور كه شما گفتيد، ايران همواره از راه‌حل‌هاي سياسي و اولويت آن بر راه‌حل نظامي تاكيد داشته است. ايران در ابتداي بحران يمن و حتي پيش از آن نيز براي انجام گفت‌وگوهاي سياسي براي حل و فصل بحران يمن تاكيد داشت و با آغاز حملات ائتلاف عليه يمن، شاهد آن بوديم كه آقاي ظريف طرحي چهار ماده‌اي براي حل بحران يمن ارايه داد كه يكي از مهم‌ترين بندهاي آن، مبتني بر گفت‌وگو بود. ايران همواره و در همه بحران‌هاي موجود منطقه‌اي بر انجام گفت‌وگو تاكيد داشته است ولي بايد به اين مساله نيز اشاره كنم، توقف حملات بيش از هر چيز ديگري اولويت دارد. مردم يمن بيش از هر زمان ديگري تحت فشار هستند و آنها تحت حملات شديد و بي‌هدف نيروهاي ائتلاف قرار دارند. احتمال بروز فاجعه انساني بيش از هر زمان ديگري در يمن وجود دارد. ايران و انصارالله خواستار توقف حملات نظامي در يمن هستند كه در ادامه اين توقف حملات نظامي، بايد گفت‌وگوهاي سياسي ميان گروه‌هاي يمني- يمني نيز شروع شود. در كنار اين مسائل نيز مي‌توان كمك‌هاي انسان‌دوستانه به تمامي مردم يمن را شروع كرد و مانع از يك فاجعه انساني شديد شد.
هم‌اينك تهران چه اقدام تسريع بخشي مي‌تواند براي حل و فصل بحران يمن داشته باشد؟
من فكر مي‌كنم بحران يمن، پايان نخواهد يافت مگر آنكه طرف مقابل گام‌هاي نخست و ضروري را بردارد. عربستان و نيروهاي ائتلاف در نخستين قدم، بايد حملات و محاصره زميني، دريايي و هوايي عليه يمن را پايان دهند تا از اين طريق امكان گفت‌وگو ميان گروه‌هاي يمني فراهم شود. با اين حال، ايران در يمن و گروه‌هاي يمني از نفوذ خوبي برخوردار است و مي‌تواند گروه‌هاي يمني و انصارالله را به انجام گفت‌وگوها تشويق كند.
آيا حوادث تروريستي پاريس مي‌تواند معادلات را در يمن نيز برهم بزند و منجر به افزايش نقش‌آفريني ايران براي حل بحران يمن شود؟
جمهوري اسلامي ايران هميشه اعلام كرده است كه با هر نوع تروريسم و خشونتي مخالف است و تروريسم را نمي‌توان به تروريسم خوب و بد تقسيم كرد. با توجه به اين مساله، ايران آمادگي خويش را براي همكاري و همراهي با تمامي طرف‌ها در جهت مبارزه با تروريسم اعلام كرده و در اين زمينه هم اقدامات خوبي صورت گرفته است. در بحران يمن نيز شاهد هستيم كه با وقوع درگيري‌ها، داعش و القاعده تقويت شده‌اند. هم‌اكنون القاعده در بخش ساحلي مكلا و استان حضرموت تسلط يافته است و در عدن و تعز نيز حضور دارد. در عدن نيز وضعيت امنيتي مناسبي مستقر نيست و نيروهاي داعش و القاعده دست به اقدامات تروريستي مي‌زنند. ايران در مقابل اين گروه‌هاي تروريستي است و از اين جهت، ايران مي‌تواند در مبارزه با تروريسم در يمن دست به ابتكار بزند و جبهه مبارزه با تروريسم را در يمن تشكيل بدهد و موجب همكاري‌هاي بين‌المللي در اين باره شود.
مواضع كشورهاي غربي و به ويژه امريكا در خصوص بحران يمن چيست؟
هافينتگتون پست اخيرا مقاله مهمي را منتشر كرده و گفته است كه عمليات نظامي عربستان و ائتلاف موجب قوت گرفتن و افزايش حملات تروريستي داعش و القاعده شده است. امريكا پيش از بحران يمن، بيش از آنكه توجه خويش را متوجه انصارالله كند، خطر القاعده را در يمن جدي‌تر گرفته بود. آنها از ابتدا موافق حمله به يمن نبودند و اكنون نيز موافق تداوم حملات نظامي به يمن نيستند و به عربستان براي پايان جنگ فشار مي‌آورند. من فكر مي‌كنم سفر آقاي هاموند به رياض در هفته‌هاي گذشته نيز در همين راستا است زيرا تمايل ندارند كه بحران ادامه يابد و موجب تقويت تروريسم داعش و القاعده شود.
پس مي‌توان گفت كه موقعيت عربستان در يمن نيز تنزل يافته است؟
از آن جهت كه حملات نظامي مواضع داعش و القاعده را تقويت كرده و منجر به افزايش تروريسم شده، مي‌توان اين استنباط را داشت.