فردا روز جهاني كودك است
جامعه امروز بچه‌ها را ناديده مي‌گيرد
مرضيه برومند
بچه‌هاي امروز نياز به شادي و نشاط دارند؛ اين موضوعي است كه فقدانش در جامعه احساس مي‌شود. روز جهاني كودك فرصتي است كه اين موضوعات را به هم يادآوري كنيم و آنها را در برنامه‌هاي كاري‌مان قرار دهيم. اگر مي‌خواهيم بچه‌هاي شاد و سرحالي داشته باشيم، بايد براي آنها كتاب‌هاي شاد بنويسيم و برنامه‌هاي تلويزيوني مفرح بسازيم. جامعه امروز وجود بچه‌ها را ناديده گرفته، شهرهاي شلوغ و خشن براي بچه‌هاي امروز مناسب نيست، استرس و عصبيت‌هاي اجتماعي به بچه‌ها منتقل مي‌شود و چهره‌هاي آنها را عبوس و درهم مي‌كند. هميشه و در همه جوامع اين فقدان وجود دارد كه نمي‌توان شهري آرام و خالي از خشونت داشت اما مي‌توان اين فقدان را با نوشتن و ساختن كتاب و برنامه‌هاي مناسب براي كودكان جبران كنيم.
مي‌توان با كمي تلاش فضاي سنگين جامعه را براي بچه‌ها لطيف و آرام كرد. نويسندگان و كارگردانان كودك بيش از اينكه به فكر سوژه‌هاي اطلاع‌رساني و آگاهي‌بخشي باشند، بايد سوژه‌هاي شادكننده را جدي بگيرند چون اين نياز اصلي كودك امروز است. مي‌توان با آثار ادبي و هنري شاد، بچه‌هايي شاد و سرحال داشت، همه كساني كه در كار و حرفه‌شان به‌نوعي با كودك و نوجوان سروكار دارند بايد به اين نياز مهم و ضروري اهميت دهند و در زمينه رفع آن تلاش كنند. بايد تلاش كرد دوگانگي در بچه‌هاي امروز برطرف شود، در اين زمينه نويسندگان كتاب‌هاي كودك و برنامه‌سازان تلويزيوني نقش موثري دارند، نقشي كه به‌نظر مي‌رسد كمي رو به فراموشي رفته است.
به‌گذشته كه نگاه مي‌كنم، مي‌بينم ما در دوران بچگي وسايل و امكانات زيادي براي تفريح و بازي نداشتيم اما هميشه در حال بازي و خوشگذراني بوديم. همين است كه هنوز خاطرات شيرين روزهاي كودكي يادمان است. اما بچه‌هاي امروز با وجود انواع و اقسام تفريحات و وسايل بازي و رفاهي، خيلي وقت‌ها شاد نيستند. انگار جاي يك‌چيز در زندگي آنها خالي است، اين جاي خالي را با خيلي چيزها مي‌توان پركرد و روزهاي كودكي بچه‌هاي امروز را هم شاد و پرخاطره ساخت. روزهاي كودكي سرشار از لحظات خاطره‌ساز است، اما دنياي ديجيتال، كتاب‌هاي درسي سنگين و امتحانات پشت‌هم خاطره‌سازي را از بچه‌هاي امروز گرفته و آنها را غمگين و دلسرد كرده است. گاهي احساس مي‌كنم مدرسه‌رفتن براي بچه‌هاي امروز تبديل به يك عذاب بزرگ شده است. در حالي كه ما مدرسه را دوست داشتيم و با ذوق و شوق سركلاس درس حاضر مي‌شديم.
شايد دليل اين احساس بچه‌هاي امروز اين باشد كه نشاط و شادي در مدارس جديد كمرنگ شده و جاي آن را فشارهاي درسي گرفته است. سيستم آموزشي جديد اشتباه است و بچه‌ها را تحت فشار قرار مي‌دهد. اين نوع آموزش كهنه شده و با روحيه بچه‌هاي امروز همخواني ندارد. هرچند سال‌به‌سال اين سيستم آموزشي را تغيير مي‌دهند و چيزهاي جديدي وارد آن مي‌كنند، اما تا وقتي اين تغييرات كارشناسي شده نباشد و روحيه بچه‌ها را در نظر نگيرد، نمي‌توان انتظار جواب مناسبي از آن داشت. سيستم آموزشي نياز به تغييرات اساسي و بنيادي دارد كه بچه‌ها را از اين فشار و استرس درسي رها كند و آنها را با بازي و هنر آشنا كند. بچه‌هاي امروز انشا ندارند، همين است كه با كتاب و ادبيات آشنا نمي‌شوند. بايد بچه‌ها را از همان دبستان كتابخوان بار آورد و آنها را با نويسندگان آشنا كرد. بچه‌هاي امروز بي‌سواد شده‌اند و با تاريخ و ادبيات آشنايي ندارند. زنگ انشا جاي مناسبي براي اين آموزش‌هاست؛ آموزش‌هايي كه در آينده به‌كار و زندگي بچه‌ها مي‌آيد و نگاه آنها را باز مي‌كند. زنگ ورزش هم جاي مناسبي براي بازي‌هاي دسته‌جمعي است. اما فضاي مدارس كوچك شده و جاي بازي و هياهو براي بچه‌ها نيست. قديم‌ها مدارس بزرگ بود و ما مدام در حال دويدن و بازي بوديم، براي همين در مدرسه به ما خوش مي‌گذشت. مدرسه محل مناسبي براي كشف استعداد‌هاي بچه‌ها است، كلاس‌ها و درس‌ها بايد با اين هدف براي بچه‌ها ارايه شود و فقط به فكر اين نباشيم كه با امتحانات و تست‌هاي مختلف بچه‌ها را تحت فشار قرار دهيم. كودك در كنار رياضي و علوم به بازي و نشاط هم نياز دارد. اگر اين نياز او تامين نشود، تك‌بعدي مي‌شود و فكر مي‌كند فقط بايد سرش در كتاب‌هاي درسي باشد. درحالي كه بايد او را با ابعاد ديگر هم آشنا كرد كه كشف و شهود درستي از سن خود داشته باشد. اين كشف و شهود آينده او را مي‌سازد.
آينده بچه‌ها، آينده تمام جامعه است بنابراين به بچه‌هاي امروز اهميت دهيم و نيازهاي آنها را در نظر بگيريم. مدارس، برنامه‌سازان تلويزيون و نويسندگان كودك، همه‌و همه در اين زمينه نقش موثري دارند كه بايد نقش خود را به‌درستي ايفا كنند. فضاي كودكي بچه‌ها را شاد كنيم كه با عشق و خاطره از دوران كودكي‌شان گذر كنند و به نوجواني و جواني پا بگذارند. افرادي كه كودكي شيرين و پرخاطره‌اي داشته‌اند در جواني هم شاد و بانشاط خواهند بود. اين افراد داراي خصوصيات رفتاري مثل مهرورزي، عطوفت و معرفت مي‌شوند و از پرخاشگري و خشونت پرهيز مي‌كنند. بنابراين همه كساني كه در زمينه‌هاي مختلف براي كودكان كار مي‌كنند بايد با تمام وجود به‌فكر خاطره‌سازي براي آنها باشند و به اين موضوع اهميت زيادي بدهند.
پي‌نوشت: در ايران روز 16 مهر را به عنوان روز كودك جشن مي‌گيريم اما تاريخ جهاني ثبت شده اين مناسبت 20 نوامبر يا 29 آبان است.