جواد مولانيا: هنر ضد قصه را دوست ندارم!

    پيام رضايي/  جواد مولانيا در اولين تجربه كارگرداني‌اش نمايش «خانه عروسك» را از 23 آذرماه در سالن اصلي فرهنگسراي نياوران به صحنه خواهد برد. مولانيا كه مدرس عكاسي هم هست و چندين نمايشگاه هم برپا كرده است، از جنبه عمومي به عنوان بازيگر و مجري شناخته مي‌شود. اما اين بار تصميم گرفته است تا تجربه كارگرداني را هم به كارنامه كاري‌اش اضافه كند. البته اين اجرا بر اساس برداشتي آزاد از شاهكار ايبسن خواهد بود كه مجيد رحيمي جعفري آن را بازنويسي كرده است. او در گفت‌وگو با «اعتماد» از كم و كيف اين بازنويسي گفت: «مي‌توانم بگويم قصه همان است اما قصه‌ها در اكنون و در دوران معاصر اتفاق مي‌افتد و چيزهايي را مي‌بيند كه مساله جامعه ما هم هست.» بازنويسي اين روزها در تئاتر ما امري طبيعي است كه به كرات انجام مي‌شود. بسياري مواقع به اشتباه و در موارد نادري به درستي. مولانيا در اين مورد معتقد است كه اين كار براي جامعه ما به دليل تفاوت‌هايي كه با جامعه غرب دارد يك ضرورت است و براي بازنويسي دلايلي را برمي‌شمارد: «اولين مساله‌اي كه وجود دارد اين است كه براي من جذاب است كه متني را كار كنم كه در مورد جامعه‌اي باشد كه در آن زندگي مي‌كنم و ربط داشته باشد. تماشاچي مساله‌اش را در همه ابعاد در آن ببيند. اگر قرار باشد اين خيلي دور از ما باشد و از آنجا كه ما از زندگي در غرب خيلي دور هستيم، پس اينها بايد چيزي داشته باشند. من موافقم كه متن‌ها بازنويسي شوند. يك نكته ديگر هم هست، تماشاچي ايراني اصولا خيلي حوصله يك متن كلاسيك را ندارد. مثلا اگر هملت را دقيقا اجرا كنيد، واقعا تماشاچي حوصله ديدن آن را ندارد. برايش سخت است چيزهايي را ببيند كه برايش سخت و ثقيل است.» ظاهرا اين بازنويسي بيشتر در متن اجرا شده و به گفته مولانيا سعي شده نمايش هر چه بيشتر به فضاي واقعي نزديك شود: «بيشتر روي متن اتفاق مي‌افتد ولي شايد بازي رئاليستي چيزي باشد كه من خيلي بهش علاقه داشتم و با محمد يعقوبي چنين بازي را تجربه كردم و دوست داشتم به آن سمت بروم و از قواعد كلاسيك خارج شوم و به اين برسم كه يك زندگي ملموس باشد و شما اينها را مي‌بينيد. سعي كردم واقعي و وفادار به رئاليته‌اي باشم كه مي‌تواند در يك متن اينچنيني وجود داشته باشد.» مولانيا تاكيد مي‌كند كه دوست دارد خانم‌ها به ديدن اين نمايش بنشينند و علت اين خواسته را هم توضيح مي‌دهد: «ماجرايي كه وجود دارد و در كشور ما هم هست، اين است كه تعداد خانم‌هايي كه دانشگاه مي‌روند و مدير مي‌شوند را بيشتر از آقايان مي‌بينيد. خب قبلا اين‌طور نبوده است. الان حضور اجتماعي بيشتري دارند. اتفاقا تماشاچي‌هاي تئاتر هم بيشترشان خانم‌ها هستند و آنها بيشتر تئاتر مي‌بينند وقتي آنها بيشتر مخاطب هستند پس متني را كار كنيم كه بيشتر مخاطبش آنها هستند. مساله من اين بوده كه تماشاچي خودش را روي صحنه ببيند خودش را احساس كند.» شخصيت نورا در نمايش «خانه عروسك» يكي از معروف‌ترين شخصيت‌هاي نمايشي جهان است. «شخصيت اصلي نمايش نورا است كه در حيطه نمايش و نمايشنامه‌نويسي كاراكتر خيلي معروفي است. يك ويژگي دارد. كاري كه نورا انجام مي‌دهد يك تصميم انقلابي است و من خودم اين را خيلي دوست دارم؛ منفعل نيست. آدمي است كه دست به حركتي مي‌زند. بدون اينكه داد وبيداد كند و اين براي من جذاب است.» كارگردان اين نمايش تاكيد مي‌كند كه نگاه بي‌طرفي به رفتار نورا دارد: «من اصولا كار نورا را نه رد مي‌كنم و نه مي‌پذيرم و قاضي نيستم. زمانه و شرايط هستندكه قضاوت مي‌كنند. چيزي كه براي من جذاب است اين كاري است كه نورا مي‌كند.» جواد مولانيا همچنين مي‌گويد كه او اصلا كارهاي قصه محور را دوست دارد و ضد قصه چندان مورد علاقه او نيست: «من اصولا خيلي ذهن ساده‌اي دارم. يعني اينكه كاري را دوست دارم كه داراي قصه باشد. حتي نقاشي فيگوراتيو را دوست دارم. چون دوست دارم با هر چيزي ساده برخورد كنم. خيلي موافق پديده‌هاي ضد قصه نيستم. نمي‌پسندم اما شايد فقط سليقه من نيست. هميشه اين‌طور فكر مي‌كنم كه اگر واقعا كسي مي‌تواند، يك قصه بگويد يا يك بازي رئال انجام بدهد.»  فريدون محرابي، آزاده زارعي در اين نمايش ايفاي نقش مي‌كنند.