گزارشي از آخرين وضعيت زايران ايراني در عراق و كربلا
كربلا ميزبان بيش از 10 ميليون زايرحسيني
حميدرضا خالدي / «تمام خيابانها و حتي كوچه، پس كوچه‌هاي كربلا پر است؛ جمعيت سياه‌پوشي كه از زن و مرد، پير وجوان و كوچك و بزرگ كه در پياده‌روها، پارك‌ها و هر گوشه‌اي كه پيدا كرده‌اند، پتو و زير انداز انداخته‌اند و درحال استراحتند. خيل جمعيت در خيابانها و مسيرهاي تردد به قدري زياد است كه امكان حركت ماشين در خيابانها وجود ندارند و همه با پاي پياده اين سو و آن سو مي‌روند. از عظمت اين اجتماع انساني همين بس كه تنها براي رسيدن به صحن حرم، بايد ساعت‌ها بين جمعيت منتظر بمانيد. اما با اين وجود به لطف همياري و همكاري زايرين ايراني و نيروهاي شهرداري تهران كه در كربلا مستقر هستند و وظيفه جمع‌آوري زباله‌هاي خيابان‌هاي شهر رابرعهده گرفته‌اند، شهر عاري از هر گونه زباله و آشغالي است. اينجا اين روزها درب هيچ خانه‌اي بسته نيست. تمام خانه‌هاي كربلا در اين ايام به اقامتگاه و ميهمان‌پذيري براي زايرين ميليوني آقا بدل شده است. اينجا كسي را نمي‌توانيد پيدا كنيد كه براي اقامت شب‌هاي خود با مشكلي مواجه باشد. گوشه گوشه و وجب به وجب شهر اينقدر نذري پخش مي‌شود كه كسي گرسنه نمي‌ماند. ضمن اينكه به لطف شهروندان كربلايي كه خانه‌هايشان را در اختيار زايرين قرار داده‌اند و همچنين چادرهاي اقامتي كه برپا شده است، هيچ زايري بي‌سرپناه نمي‌ماند. كربلا اين روزها به واقع ماتم‌سرايي واقعي تبديل شده است. اربعين كربلا، امسال حال و هواي ديگري دارد. شهر سياه‌پوش عراق كه دل‌ها را به ياد زيارت سيدالشهدا، بي‌قرار كرده است. اربعيني با اجتماعي 10 ميليوني از زايرين و عزاداران حسيني». اينها گوشه‌اي از تصويري است كه مجتبي عبداللهي، معاون خدمات شهري شهرداري تهران و رييس ستاد اربعين شهرداري، از حال و روز اين روزهاي كربلا توصيف مي‌كند؛ تصاويري زيبا از پرشور‌ترين اجتماع عزاداران حسيني در جهان.
هجوم غافلگيرانه زايران به مرزها
ديروز و در كمتر از 48 ساعت مانده به اربعين، سيل حركت زايران ايراني به سه مرز مهران، چزابه و شلمچه چنان شدت گرفته است كه صف‌هاي چند كيلومتري از ترافيك را به وجود آورده است. درهمين حال ديروز اخبار ضد و نقيضي از بسته شدن اين سه مرز براي تردد زايرين منتشر شد. ديروز سردار مومني، قايم مقام نيروي انتظامي خبري از بسته شدن اين مرزها بر روي زايرين داده بود ولي در عين حال برخي مسوولان كشوري اين خبر را رد كرده‌اند. محمد رضا مرواريد، استاندار ايلام نيز در گفت‌وگو با «اعتماد» با تاييد خبر بسته بودن مرز مهران گفت: با توجه به اينكه ديروز آخرين روز براي حضور در راهپيمايي اربعين بود شاهد ازدحام بيش از حد زايرين در مرزها به خصوص مرز مهران بوديم كه توصيه مي‌كنيم هموطنان از مراجعه به مرزها ممانعت كنند، چرا كه ديگر زماني براي ورود به عراق و رسيدن به كربلا و حضور در مراسم اربعين باقي نمانده است.
وي با تاكيد براينكه تا ديروز بيش از 850 هزار نفر معادل 52 درصد از زايرين اربعين از مرز مهران به عراق وارد شده‌اند، گفت: با وجود اين به دليل هماهنگي‌هاي انجام شده مشكلات سال‌هاي قبل به هيچ عنوان وجود ندارد و به جز ازدحام جمعيت و معطلي‌هاي ناشي از آن مشكل ديگري وجود ندارد.
مرواريد درادامه با اشاره به اينكه بيش از 100 هزار خودرو به مهران وارد شده است، گفت: براي تسريع در امور زايرين و انجام مراحل اداري براي ورود آنها به عراق تعداد گيت‌هاي رواديد را از 18 گيت به 96 گيت افزايش داديم اما با وجود اين خيل جمعيت به حدي است كه مراحل اداري معمولا چند ساعتي به طول مي‌انجامد.
وي در خصوص اعتراض تعدادي از زايران در روزهاي گذشته كه باعث مداخله نيروي انتظامي در مرز مهران شده بود نيز گفت: تعدادي از هموطنان در روزهاي گذشته بدون داشتن ويزا قصد ورود به عراق را داشتند كه با ممانعت ماموران مرزي مواجه شده بودند و همين امر باعث بروز مداخله نيروي انتظامي براي برقراري نظم در مرز شد كه با درايت و مديريت مسوول به خوبي حل و فصل شد.
مديران شهري در آن‌سوي مرزها
اما وظيفه مسوولان ستاد اربعين تنها در مرزها خلاصه نمي‌شود. طبق توافق‌هاي انجام شده با مسوولان عراقي، هر يك از سازمان‌هاي هلال احمر، سپاه، وزارت بهداشت، شهرداري و... بخشي از خدمات‌رساني به زايرين ميليوني اربعين رابرعهده دارند. شهرداري تهران يكي از سازمان‌هايي است كه وظيفه پاكسازي و جمع‌آوري زباله‌ها و بخشي از زيباسازي كربلا و اسكان زايرين را برعهده دارد.
مجتبي عبداللهي، معاون خدمات شهري شهرداري تهران و رييس ستاد اربعين شهرداري كه چند روزي است در كربلا مستقر است در گفت‌وگو با «اعتماد» با ذكر اينكه هم اينك بيش از 2500 كارگر شهرداري تهران وظيفه پاكسازي و جمع‌آوري زباله را در كربلا برعهده دارند، گفت: علاوه بركارگران شهرداري، كاورهايي تهيه شده كه بين علاقه‌مندان به كمك به نيروهاي شهرداري توزيع مي‌شود، چرا كه حجم مراجعين و زايرين به كربلا به حدي زياد است كه بايد با جديت بحث پاكسازي دنبال شود.»
وي اشاره‌اي هم دارد به وضعيت رفاهي زايرين در كربلا. به گفته وي با هماهنگي‌هاي به‌عمل آمده با سازمان‌هاي درگير در بحث اربعين و همچنين مسوولان عراقي، با برپايي چادرهاي اقامتي هيچ گونه مشكلي براي اقامت اين زايرين وجود ندارد. ضمن اينكه مقدار نذري‌هاي مردم به حدي است كه هيچ كس بدون غذا و گرسنه نمي‌ماند.
به گفته عبداللهي، تيم شهرداري مستقر در كربلا تا روز دوشنبه هفته آينده در عراق باقي خواهند ماند تا زايران ايراني به وطن بازگردند.
آماده بازگشت
اما درمقابل موج خروج زايران از ديروز شاهد آغاز جريان بازگشت تعداد زيادي از زايرين ايراني به كشور هستيم. حسين كلانتري، معاون سياسي استانداري ايلام در گفت‌وگو با «اعتماد» با تاييد اين نكته گفت: از آنجايي‌كه زايريني كه در عرض دو هفته از كشور خارج شده‌اند، مي‌خواهند در عرض سه، چهار روز به كشور بازگردند با هماهنگي با سايرسازمان‌هاي مرتبط در ستاد اربعين، اقدامات لازم براي پذيرايي از هموطنان و تردد آنها در داخل كشور انجام شده است و آماده پذيرش شهروندان هستيم .
وي همچنين به پيش بيني وضعيت هوا در روزهاي آينده اشاره مي‌كند و معتقد است از آنجايي‌كه بارندگي باعث كند شدن سرويس دهي به شهروندان خواهد شد، زايرين ايراني بايد هر چه زودتر به كشور بازگردند تا با ازدحام و تراكم جمعيت روبه‌رو نشويم.
كلانتري با خطاب قراردادن هموطناني كه بدون داشتن ويزا و رواديد به مرزها مراجعه مي‌كنند، گفت: ما تمركز مان را روي بازگشت زايرين گذاشته‌ايم و از هموطنان هم مي‌خواهيم كه بدون رواديد به مرز مراجعه نكنند چرا كه حتي در صورت ورود به عراق مسوولان اين كشور به‌شدت با افرادي كه بدون پاسپورت وارد شده‌اند برخورد مي‌كنند و خودشان دچار مشكل خواهند شد.